Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych Zasady tworzenia i funkcjonowania Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy 1. Akty Prawne i Przepisy prawa 2. Naliczanie odpisów podstawowych 3. Zasady funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych 4. Uprawnieni do korzystania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych 5. Regulamin gospodarowania środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych 6. Świadczenie urlopowe dla nauczycieli 7. Opodatkowanie i oskładkowanie świadczeń z ZFŚS 8. Administrowanie funduszem 9. Wypłata świadczeń z ZFŚS Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy Akty Prawne Podstawowym aktem prawnym regulującym tworzenie i funkcjonowanie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej :ZFŚS) jest ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, z późn. zm.). Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych reguluje ogólne zasady tworzenia i sposób gospodarowania funduszem socjalnym. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy Przepisy prawa Karta Nauczyciela ustala inne zasady niż wynikające z unormowań ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Art. 53 Karty Nauczyciela zawiera szczególne regulacje dotyczące funduszu socjalnego tworzonego w szkole lub placówce oświatowej – wskazany przepis reguluje przede wszystkim sprawy związane z: dokonywaniem odpisów na fundusz dla nauczycieli i byłych nauczycieli – emerytów i rencistów wypłatą dla nauczycieli świadczenia urlopowego zasadami korzystania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych przez nauczycieli będących emerytami lub rencistami w przypadku likwidacji szkoły, w której dotychczas korzystali oni ze świadczeń socjalnych Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy Przepisy prawa Przepisy Karty Nauczyciela mają pierwszeństwo zastosowania przed ogólnymi unormowaniami ustawy o ZFŚS - w pierwszej kolejności stosować należy przepisy art. 53 KN, po przepisy ustawy o ZFŚS sięgać należy dopiero wówczas, gdy dana kwestia, dotycząca zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, nie jest uregulowana we wskazanym art. 53 KN. Zasada ta wynika z treści art. 53 ust.5 KN, który stanowi, że w sprawach nieuregulowanych w przepisach art. 53 KN stosuje się przepisy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Naliczanie odpisów podstawowych Odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dokonywane są dla : pracowników pedagogicznych pracowników niepedagogicznych byłych pracowników pedagogicznych– emerytów i rencistów Stanowią one jeden fundusz w szkole. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Naliczanie odpisów podstawowych Odpis dla nauczycieli Na podstawie art. 53 KN ust. 1 KN dla nauczycieli dokonuje się corocznie odpisu na ZFŚS w wysokości, która jest ustalona jako iloczyn: planowanej przeciętnej w danym roku kalendarzowym liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć (po przeliczeniu na pełen etat) skorygowanej w końcu roku do faktycznie przeciętnej liczby zatrudnionych nauczycieli (po przeliczeniu na pełen etat) 110 % kwoty bazowej określonej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku W 2012 r. podstawą do obliczenia wysokości odpisów na ZFŚS jest kwota 2 618,10 zł. (art.13 ust.2 ustawy budżetowej) 2 618,10 zł. x 110% = 2 879,91 zł. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Naliczanie odpisów podstawowych Odpis dla nauczycieli – emerytów i rencistów Dla nauczycieli będących emerytami i rencistami dokonuje się odpisu na ZFŚS w wysokości 5 % pobieranych przez nich świadczeń. W praktyce przepis ten pozostaje martwy. Nie ma podstawy aby uzyskać oświadczenia o wysokości pobieranych przez emerytów i rencistów świadczeń. Do obliczenia odpisu przyjmowana jest średnia wysokość emerytury podana przez GUS. Odpis dla pracowników nie będących nauczycielami Dla pracowników nie będących nauczycielami dokonuje się odpisu w wysokości: 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego , jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą na każdego pracownika. Odpis ten może zostać zwiększony o kolejne 6,25% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na każdą osobę w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Zgodnie z Ustawą z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. z 30 grudnia 2011 Nr 291 poz. 1707) kwota przeciętnego wynagrodzenia nie ulega waloryzacji i została „zamrożona” na poziomie 2011 roku. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Zasady funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych Środki funduszu (odpisy, zwiększenia) gromadzone są na odrębnym rachunku bankowym (art. 12 ust. 1 u.z.f.ś.s.). Równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń, naliczonych na dany rok kalendarzowy, pracodawca może wpłacać na rachunek w dwóch ratach. Pierwsza stanowiąca co najmniej 75% kwoty odpisów powinna wpłynąć na konto w terminie do 31 maja danego roku ,a druga rata stanowiąca resztę – do 30 września tego roku. Środki nie wykorzystane w danym roku przechodzą na rok następny. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Uprawnieni do korzystania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych Osobami uprawnionymi do korzystania ze świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu socjalnego są: Pracownicy – nauczyciele oraz pracownicy nie będący nauczycielami bez względu na podstawę zatrudnienia (np. mianowanie, umowa o pracę na czas nieokreślony lub określony) i wymiar czasu pracy Członkowie rodzin pracowników aktualnie zatrudnionych i byłych – którym, pracodawca przyznał w regulaminie prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z funduszu. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Uprawnieni do korzystania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych Emeryci i renciści – byli pracownicy, z którymi zakład pracy rozwiązał umowę o pracę w związku z przejściem na emeryturę lub rentę Inne osoby, którym prawo do korzystania ze środków ZFŚS zostało przyznane w regulaminie np. dzieci zmarłych pracowników Przyznanie świadczenia powinno każdorazowo wynikać z uwzględnienia aktualnej sytuacji życiowej, materialnej oraz bytowej zainteresowanego. Niedopuszczalne jest przyznawanie wszystkim świadczeń w jednakowej wysokości. Przeczy to istocie działalności socjalnej. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Gospodarowanie środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych Administrowanie środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych należy do obowiązków pracodawcy (art.10 u.z.f.ś.s.). W ramach wypełniania tego obowiązku pracodawca powinien: utworzyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz dokonywać odpisów na ten fundusz zgodnie z zasadami i w terminach określonych w przepisach prawa zapewnić obsługę zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (obsługa kadrowa i finansowa) utworzyć regulamin korzystania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową - w przypadku gdy u pracodawcy działa kilka organizacji związkowych – przedstawią one jedno wspólnie uzgodnione stanowisko) art. 27 ust. 1 Ustawy o związkach zawodowych z dnia 23 maja 1991 r. przyznawać uprawnionym osobom świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (w uzgodnieniu z organizacją związkową) art. 27 ust. 2 Ustawy o związkach zawodowych z dnia 23 maja 1991 r. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Gospodarowanie środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych Fundusz utworzony zgodnie z art. 3 ust. 2 Ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych z dnia 4 marca 1994 r. musi być wydatkowany zgodnie z celem, na który został utworzony, tj.: organizowanie różnych form wypoczynku (np. wycieczki, obozy, zimowiska, kolonie) działalność kulturalno-oświatowa (np. zakup biletów do kina, teatru, na koncerty) działalność sportowo-rekreacyjna (np. zakup karnetów na basen) opieka nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej (bony towarowe, paczki świąteczne dla dzieci, zapomogi, art. spożywcze, podręczniki szkolne, leki), a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Gospodarowanie środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych Środki zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie mogą być przeznaczone na cele nie mające charakteru socjalnego tzn. nie dotyczą zaspokajania potrzeb materialnych i bytowych np.: zakup upominków dla pracowników z okazji świąt lub innych okazji finansowanie poczęstunków na spotkania okolicznościowe zakup wieńców pogrzebowych szkolenia i podnoszenie kwalifikacji zawodowych Przykład Pracodawca zakupił drobne upominki dla kobiet z okazji ich święta w dniu 8 marca oraz pączki na „tłusty czwartek” dla pracowników. Finansując te zakupy ze środków ZFŚS, pracodawca postąpił nieprawidłowo. Fundusz ten jest funduszem specjalnym, a nie okolicznościowym więc zakupy upominków nie stanowią działalności socjalnej zakładu pracy. Poza tym obdarowując pracowników w ten sam sposób pracodawca nie ocenił ich sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zasady przeznaczania środków na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie funduszu uzgodnionym z zakładową organizacją związkową. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Regulamin powinien określać w szczególności: 1. Osoby uprawnione do korzystania z funduszu 2. Przeznaczenie środków funduszu 3. Zasady i warunki przyznawania świadczeń socjalnych Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Świadczenia urlopowe dla nauczycieli Zgodnie z art. 53 ust. 1a KN – z odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym, liczonym od 1 września do 31 sierpnia. Świadczenie urlopowe przysługuje nauczycielowi bez względu na jego sytuację socjalną. Jest to świadczenie o charakterze obligatoryjnym. Jeżeli nauczyciel pozostawał w danym roku w stosunku pracy to należy wypłacić mu świadczenie urlopowe. W 2012 r. wysokość świadczenia urlopowego dla nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze przez cały rok szkolny wynosi 1 093,93 zł. (37,5% z kwoty 2 917,14zł.). Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Świadczenia urlopowe dla nauczycieli Świadczenie w pełnej wysokości przysługuje nauczycielom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy. Nauczycielom zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy lub nauczycielom , którzy nie byli zatrudnieni w okresie całego roku szkolnego – wysokość świadczenia urlopowego ustalana jest proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i przepracowanego okresu w danym roku szkolnym. Nauczyciel zatrudniony jednocześnie w kilku szkołach ma prawo do świadczenia urlopowego w każdej ze szkół. Wysokość świadczeń urlopowych uzależniona będzie jednak od wymiaru zatrudnienia nauczyciela w poszczególnych placówkach. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Świadczenia urlopowe dla nauczycieli W związku z tym, że świadczenie urlopowe jest świadczeniem socjalnym przysługuje także osobom przebywającym na urlopie dla poratowania zdrowia, urlopie wychowawczym oraz nauczycielom przebywającym w stanie nieczynnym. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Świadczenia urlopowe dla nauczycieli Pobieranie należnego obligatoryjnie świadczenia urlopowego nie wyklucza możliwości korzystania przez nauczycieli z innych świadczeń wypłacanych z funduszu socjalnego (w tym również z dopłat do wypoczynku tzw. wczasy pod gruszą). Dlatego też, jeśli nauczyciel spełnia warunki do uzyskania dopłaty do wypoczynku, to świadczenie to powinno zostać nauczycielowi przyznane, niezależnie od przysługującego mu świadczenia urlopowego. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Świadczenia urlopowe dla nauczycieli Ustalanie wysokości świadczenie proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w danym roku szkolnym. 1. Kwotę świadczenia dzielimy przez liczbę 12 (rok szkolny trwa 12 miesięcy – od 1 września do 31 sierpnia następnego roku). 2. Mnożymy przez liczbę miesięcy , w których istniał stosunek pracy z nauczycielem (wlicza się również okres ferii letnich i zimowych). 3. Kwotę mnożymy przez wymiar etatu obowiązującego nauczyciela (np. przy pensum 6/18 nauczyciel jest zatrudniony na 0,33 etatu). 4. Otrzymaną kwotę pomniejszamy proporcjonalnie za okres przebywania na urlopie bezpłatnym. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Opodatkowanie i oskładkowanie świadczeń z ZFŚS Pracodawca, przekazując pracownikom przyznane świadczenie socjalne finansowane ze środków ZFŚS nie nalicza od nich składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Świadczenie urlopowe natomiast, do wysokości odpisu podstawowego ( 1 093,93 zł ), nie jest uwzględniane w podstawie ustalania składki na ubezpieczenie społeczne oraz nie podlega składce na ubezpieczenie zdrowotne. Podlega ono opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy Opodatkowanie i oskładkowanie świadczeń z ZFŚS – pracowników i ich rodzin Zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci – są wolne od podatku do wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł art. 21 ustawy ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof. ( łącznie z zapomogą zdrowotną z funduszu zdrowotnego dla nauczycieli) Wartość rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez pracownika świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS są wolne do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł art. 21 ustawy ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof. Świadczeniami rzeczowymi nie są bony, talony i inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi i w związku z tym np. bony do supermarketu podlegają opodatkowaniu w pełnej kwocie (art. 21 ustawy ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof.) Zwolnienie dotyczy natomiast np. biletów do kina , teatru, na mecz sportowy czy na basen do kwoty 380 zł. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy Opodatkowanie i oskładkowanie świadczeń z ZFŚS – pracowników i ich rodzin 3. Dopłaty do: wypoczynku zorganizowanego przez przedmioty prowadzące działalność w tym zakresie w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonych z nauką tzw. zielone szkoły, pobytu na leczeniu sanatoryjnym w placówkach leczniczo-sanatoryjnych oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu – dzieci i młodzieży do lat 18 są wolne od podatku w pełnej wysokości. (art. 21 ustawy ust. 1 pkt 78 ustawy o pdof.) Zaliczki na podatek należy pobrać od nadwyżek ponad wyznaczone limity określone w ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych dla poszczególnych rodzajów świadczeń. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Opodatkowanie i oskładkowanie świadczeń z ZFŚS – emerytów i rencistów Świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne w zamian tych świadczeń oraz zapomogi przyznane w związku z innymi okolicznościami niż indywidualne zdarzenie losowe (klęska żywiołowa, długotrwała choroba ,śmierć) otrzymane przez emerytów i rencistów (łączących ich poprzednio z zakładem pracy stosunkiem pracy) są wolne od podatku do wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł art. 21 ustawy ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof. (łącznie z zapomogą zdrowotną z funduszu zdrowotnego dla emerytowanych nauczycieli) Od przekraczającej rocznie kwoty 2 280 zł zakład pracy jest zobowiązany naliczyć zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10%. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Administrowanie funduszem Środkami funduszu administruje pracodawca (art. 10 ustawy) na podstawie zatwierdzonego regulaminu wewnątrzzakładowego, który powinien określać zasady wydatkowania tych środków Administrowanie obejmuje m.in.: zapewnienie właściwej obsługi kadrowej, technicznej i finansowej funduszu, ponoszenie odpowiedzialności za przestrzeganie obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy Administrowanie funduszem – Obowiązki dyrektora placówki związane z funduszem socjalnym: określenie regulaminu funduszu (art. 8 ustawy o zfśs); administrowanie funduszem (art. 10 ustawy o zfśs); nadzór nad prawidłowością wydatkowania środków z funduszu (art. 2 ustawy o zfśs); pozyskanie odpowiednich informacji umożliwiających określenie wysokości odpisu na fundusz; Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy Administrowanie funduszem – Obowiązki dyrektora placówki związane z funduszem socjalnym: zapewnienie dostępu pracownikom do informacji o funduszu w placówce, tj.: składzie komisji socjalnej, zasadach przyznawania środków z funduszu (dostępność do regulaminu), wydatkowania kwot na poszczególne cele z funduszu, podstawach prawnych funkcjonowania funduszu. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Administrowanie funduszem informacje o wykorzystaniu świadczeń z funduszu przez poszczególne osoby podlegają ochronie, są poufne nie można wydatkować środków ZFŚS niezgodnie z regulaminem zakładowej działalności socjalnej - potwierdza to wyrok SN z 20 sierpnia 2001 r. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Administrowanie funduszem Kary za niewłaściwe gospodarowanie funduszem: orzeczenie o ukaraniu karą grzywny na podstawie wniosku inspektora pracy w trybie określonym w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenie (art. 12a ustawy o zfśs); wystąpienie przez związki zawodowe do sądu pracy z roszczeniem o zwrot funduszowi środków wydatkowanych niezgodnie z przepisami ustawy lub przekazanie należnych środków na fundusz; dotyczy to również nieterminowego przekazania przez pracodawcę środków pochodzących z odpisów na rachunek funduszu (art. 8 ust. 3 ustawy o zfśs) Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Wypłata świadczeń z ZFŚS Wypłata wszelkich świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych następuje na podstawie protokołu z posiedzenia komisji socjalnej. Protokół powinien zawierać załącznik z imiennym wykazem osób, którym zostało przyznane świadczenie socjalne. Przyznane świadczenia socjalne muszą być zgodne z zakładowym regulaminem gospodarowania środkami z ZFŚS. Za prawidłowe gospodarowanie środkami z ZFŚS odpowiedzialność ponosi dyrektor szkoły lub placówki oświatowej. Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy

Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy DZIĘKUJEMY Autorzy: Marzena Bartoszuk, Beata Biedka, Hanna Glińska, Jolanta Grzegorzewska, Anna Kalinowska, Izabela Krzysztoforska, Anna Krysik, Marzenna Łukasik, Anna Maciejewska, Aldona Szczechura Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty – Targówek m. st. Warszawy