Anticompetitive agreements or good governance of a multi-sided sport? Studium przypadku Paulina Skrzypczak Michał Szymczykiewicz Hubert Myszyński

Agenda 1. Rynek 2. Zarzuty 3. Rezultat sprawy 4. Polski przykład 5. Pytania

Rynek wyścigów konnych w Wielkiej Brytanii w liczbach rok 2003  6 milionów widzów rocznie  10 milionów telewidzów podczas wyścigów Grand National  £275 milionów wydatków właścicieli koni wyścigowych  9 tysięcy właścicieli koni wyścigowych  13 tysięcy koni wyścigowych  £6 tysięcy średnia pula nagród zawodów  £17 tysięcy roczny koszt utrzymania podczas cyklu treningowego

Tory wyścigowe  Trawiaste (używane tylko przy bezdeszczowej pogodzie) - na  Całoroczne  59 torów wyścigowych  Zarządzane przez 3 grupy:  Racecourse Holdings Trust – zarządzane przez the Jockey Club – 13 torów  Nothern Racing – 9 torów  Arena – 7 torów

Zawody  1 tysiąc 220 zawodów (zawody, czyli 5-6 gonitw)  8 tysięcy gonitw,  £94 milionów łącznej puli nagród (z czego 80% dla zwycięzców)  £1 milion puli nagród podczas Grand National  Brak zawodowej ligi  Wyniki z wyścigów wpływają na rozstawienie w następnych – handicap

Bukmacherzy  £1 miliard wygranych bukmacherów – 40% całego rynku bukmacherskiego  Część wygranych wraca na rynek wyścigów jako pula nagród  Czynniki napędzające rynek bukmacherski  Relacje TV  Min 10 koni startujących  Wysokie pule nagród  Nawierzchnia całoroczna  Gonitwy z handicapem

Widzowie Konsument – ktoś, kto jest skłonny zapłacić, w zamian za możliwość korzystania z produktu „Making markets work well for consumers” motto, podstawowa zasada OFT (Office of Fair Trading)

Instytucje zarządzające 1. The Jockey Club – „władza” 2. BHB - The British Horseracing Board – „marketing” 3. HBLB - Horseracing Betting Levy Board – „skarbnik”

The Jockey Club - zadania 1. Wydawanie licencji 2. Ustalanie powszechnych standardów 3. Przeprowadzanie kontroli antydopingowych 4. Zachowanie integralności na i poza torem 5. Opieka weterynaryjna

The British Horseracing Board - zadania 1. Finansowanie 2. Ustalanie harmonogramu zawodów i gonitw 3. Współpraca z bukmacherami i HBLB 4. Promocja 5. Planowanie strategiczne

Horseracing Betting Levy Board - zadania 1. Szacowanie budżetu 2. Współpraca z bukmacherami przy ustalaniu wielkości budżetu 3. Zbiórka funduszy

Zarzuty zgłoszone do Urzędu ds. Uczciwego Handlu (the OFT)  Ograniczanie wolności właścicieli torów wyścigowych do organizowania wyścigów, w szczególności poprzez ustalanie częstotliwości i terminów wyścigów oraz ich rodzajów  Ustalanie wysokości opłat na rzecz właścicieli torów wyścigowych za możliwość wystawienia koni do wyścigu  Monopolizacja podaży danych na temat wyścigu i uczestników udostępnianych bukmacherom - poprzez wykluczenie alternatywnych dostawców danych

3 zarzuty 3 odpowiadające rynki 1. Rynek imprez i programów sportowych 2. Rynek możliwości oferowanych przez brytyjskie wyścigi konne 3. Rynek danych przedwyścigowych

1. Rynek imprez i programów sportowych  Tory wyścigowe powinny mieć prawo organizowania wyścigów w dowolnym momencie, kiedy tylko zauważają na nie popyt  Należy umożliwić wchodzenie na rynek nowym właścicielom torów wyścigowych oraz pozwolić na wyeliminowanie najsłabszych, nieopłacalnych torów  Każdy tor powinien mieć prawo do ustalania własnego planu imprezy, w tym liczby wyścigów w danym dniu oraz o jakiej godzinie i na jakich warunkach się odbywają

2. Rynek możliwości oferowanych przez brytyjskie wyścigi konne  Rynek, w którym tory wyścigowe oferują właścicielom koni możliwość wystawienia koni w wyścigu i wygrania nagrody pieniężnej  Restrykcyjne regulacje dot. wysokości nagród – uznane za klasyczne zmowy cenowe

3. Rynek danych przedwyścigowych  Rynek danych dotyczących koni, dżokejów, kondycji koni etc.  Od 2001 dane niedostępne publicznie; sprzedawane bukmacherom przez jedno prywatne przedsiębiorstwo  OFT uznało to za monopol w dostarczaniu danych

Ekonomiczny model relacji pomiędzy wyścigami konnymi a bukmacherami

Teoremat Coase’a  W 1960 roku ekonomista Ronald Coase zauważył, że problem kosztów zewnętrznych ma dwojaką naturę.  negatywne efekty zewnętrzne generowane przez jeden podmiot przynoszą drugiemu stratę, lecz zakazanie szkodzenia jest automatycznie stratą dla pierwszego.  Jako przykład podał zakład cukierniczy, którego maszyny powodują hałas i wibracje przeszkadzające w pracy lekarzowi; zakaz szkodzenia doktorowi będzie oznaczał jednak szkodę dla cukierni.  W istocie prawne rozwiązanie sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy opłaca się ograniczyć produkcję ciastek i zapewnić komfortową pracę medykowi czy też wyroby cukierni są wyżej cenione niż działalność lekarza.

Teoremat Coase’a  Zamiarem Coase'a było pokazanie, że rządowe regulacje nakładające podatki na emitentów kosztów zewnętrznych są nieefektywne, ponieważ spory można rozwiązywać za pomocą dobrowolnych negocjacji między stronami.  W realnym świecie przy istniejących kosztach transakcyjnych ogromną rolę odgrywa system prawny; od niego zależy definicja własności i sposób przenoszenia jej praw, reguły legislacyjne wpływają zatem bezpośrednio na koszty transakcyjne. Dobry system ochrony własności i umów gwarantuje efektywność ekonomiczną.

Zbiorowe negocjacje między bukmacherami a British Horseracing Board (BHB)  Gdy bukmacherzy mają znaczącą przewagę w negocjacjach, zmniejszona zostaje liczba wyścigów, bukmacherzy przeznaczają środki na fundusz nagród za wygraną aby zwiększyć liczbę koni w wyścigach i otrzymywać w rezultacie większe przychody z zakładów.  W sytuacji gdy BHB działając w imieniu właścicieli i widzów posiadałby całą siłę przetargową, bukmacherzy nadal mieliby możliwość wpływu na sytuację poprzez powstrzymanie się od przyjmowania zakładów. Taka sytuacja mogłaby nastąpić gdyby BHB spowodowało poprzez regulacje zmniejszenie zysku netto bukmacherów do 0.  Podsumowując ze względu na pozytywny efekt zewnętrzny dla branży zakładów wydajny rynek wymaga aby bukmacherzy zwracali znaczną część ich zysków poprzez zwiększanie puli nagród, co przełoży się na lepszą jakość wyścigów oraz ich liczbę.

Alternatywne sposoby negocjacji  BHB negocjuje zbiorowo z bukmacherami. Status quo. Uczestnicy rynku działają wspólnie. Jeśli negocjacje pomiędzy dwoma stronami są zrównoważone, spodziewamy się, że korzyści będą dystrybuowane mniej więcej równo.  BHB negocjuje z poszczególnych bukmacherami. Wykorzystanie konkurencji między zakładami bukmacherskimi aby zwiększyć ilość nakładów na branżę wyścigów konnych.

Alternatywne sposoby negocjacji  Organizatorzy wyścigów indywidualnie negocjują jednocześnie ze wszystkimi bukmacherami Obniżenie pozycji organizatorów wyścigów, zmniejszenie wydatków bukmacherów na wyścigi, brak uwzględnienia potrzeb widzów.  Organizatorzy wyścigów indywidualnie negocjują z poszczególnymi bukmacherami Bukmacherzy wspierają finansowo organizatorów dopóki nie współpracują z konkurencją, wykluczanie mniejszych zakładów bukmacherskich. Spowodowało by to integrację poziomą na rynku bukmacherskim.

Alternatywne sposoby negocjacji  Usunięcie monopolu BHB na informację odnośnie wyścigów Obecny system zapewnia wysoki poziom informacji, jest powszechnie dostępny i aktualizowany bardzo szybko. Nowy system mógłby pogorszyć jakość informacji oraz zmniejszyć jej dostępność. Decyzja ta spowodowałaby zwiększenie kosztów związanych z pozyskaniem informacji.

Podsumowanie  W czerwcu 2004 BHB(British Horseracing Board) doszło do porozumienia z OFT(Office of Fair Trading ).  OFT wycofała się z wstępnego planu aby podzielić rynek wyścigów konnych.  Umowy licencyjne na podstawie uczciwych cen rynkowych. Otwarte i równe dla wszystkich zasady.  W przypadku sporów cenowych, niezależny rozjemca będzie zobowiązany do rozstrzygnięcia sporu z uwzględnieniem potrzeb organizacji związanych z wyścigami konnymi i zachowaniem konkurencji.  BHB zaproponował usunięcie przepisów które nie miały uzasadnienia.

Przykład z polskiej praktyki gospodarczej – zakaz reklamy produktów niealkoholowych  Czy zakaz pośredniej reklamy produktów niealkoholowych wykorzystujących podobieństwo do napojów alkoholowych jest zgodny z prawem i nie ogranicza wolności działalności gospodarczej? Czy nie jest to regulacja zbyt restrykcyjna?  Regulacje ograniczające wolność reklamy i promocji produktów niealkoholowych wprawdzie ingerują w wolność działalności gospodarczej, jednakże ograniczenia te mieszczą się w granicach ograniczenia uzasadnionego celem, jakim jest ochrona zdrowia

Pytanie 1. Jaki zarzut postawił OFT w kwestii rynku danych? a) Dane nie powinny być sprzedawane b) Dane były nieaktualne c) Dane nie powinny być dostarczane wyłącznie przez jednego dostawcę d) Dane dotyczyły informacji które nie powinny być ujawniane

Pytanie 1. Jaki zarzut postawił OFT w kwestii rynku danych? a) Dane nie powinny być sprzedawane b) Dane były nieaktualne c) Dane nie powinny być dostarczane wyłącznie przez jednego dostawcę d) Dane dotyczyły informacji które nie powinny być ujawniane

Pytanie 2. Z czym związany jest teoremat Coase’a? a) teoria wyjaśniająca genezę siły nabywczej pieniądza. b) teoria wynagradzania czynników produkcji zgodnie z ich produkcyjnością krańcową. c) z rozwiązaniem problemu efektów zewnętrznych. d) z prawem malejącej użyteczności krańcowej.

Pytanie 2. Z czym związany jest teoremat Coase’a? a) teoria wyjaśniająca genezę siły nabywczej pieniądza. b) teoria wynagradzania czynników produkcji zgodnie z ich produkcyjnością krańcową. c) z rozwiązaniem problemu efektów zewnętrznych. d) z prawem malejącej użyteczności krańcowej.

Pytanie 3. Która instytucja narzucała torom wyścigowym ilość zawodów, pulę nagród i czas rozpoczęcia? a) The Jockey Club b) The British Horseracing Board c) Horseracing Betting Levy Board d) Office of Fair Trading

Pytanie 3. Która instytucja narzucała torom wyścigowym ilość zawodów, pulę nagród i czas rozpoczęcia? a) The Jockey Club b) The British Horseracing Board c) Horseracing Betting Levy Board d) Office of Fair Trading

Pytanie 4. Kto płaci najwięcej do kasy HBLB na rzecz rynku wyścigów konnych? a) Bukmacherzy b) Widzowie c) Właściciele koni d) Sponsorzy

Pytanie 4. Kto płaci najwięcej do kasy HBLB na rzecz rynku wyścigów konnych? a) Bukmacherzy b) Widzowie c) Właściciele koni d) Sponsorzy

Relacje pomiędzy którymi stronami opisuje ekonomiczny model społecznie optymalnej liczby koni biorących udział w wyścigu? a) Pomiędzy bukmacherami a widzami b) Pomiędzy bukmacherami a właścicielami torów c) Pomiędzy bukmacherami a sponsorami d) Pomiędzy bukmacherami a właścicielami koni

Relacje pomiędzy którymi stronami opisuje ekonomiczny model społecznie optymalnej liczby koni biorących udział w wyścigu? a) Pomiędzy bukmacherami a widzami b) Pomiędzy bukmacherami a właścicielami torów c) Pomiędzy bukmacherami a sponsorami d) Pomiędzy bukmacherami a właścicielami koni