Klasyfikacje zapasów Wykład 4

Powszechnie do tego celu jest wykorzystywana klasyfikacja ABC. Bez względu na miejsce i przyczyny powstania, zapasy są zawsze zamrożeniem kapitału. Menedżer zarządzający zapasami musi mieć zatem świadomość, że jedną z podstawowych informacji powinna być klasyfikacja przechowywanych dóbr ze względu na zamrożony (związany) kapitał. Powszechnie do tego celu jest wykorzystywana klasyfikacja ABC. Jej zasady są uniwersalne i bez żadnych trudności możemy z niej korzystać w przypadku zapasów dowolnego typu. Oczywiście, zmienia się interpretacja uzyskiwanych za jej pomocą wniosków.

Klasyfikacja ABC Przypomnijmy, że zgodnie z uporządkowaniem zapasów od największej do najmniejszej wartości, do klasy A zaliczamy wyróżnione produkty, których łączna wartość stanowi np. 80%, do klasy B produkty o wartości np. 15%, a do klasy C - pozostałe produkty, które stanowią ok. 5% wartości wszystkich zapasów. W zapasach klasy A zamrożono duże ilości kapitału, co sugeruje, że powinny być szczególnie starannie kontrolowane. Zapasy grupy B są zaliczane do standardowych, wobec których stosuje się rutynowe procedury utrzymywania i kontroli.

Klasyfikacja ABC Natomiast zapasy klasy C stanowią specyficzną grupę. W przypadku zapasów surowcowych wiadomo, że występujące w niej dobra są z technicznego punktu widzenia niezbędne do realizacji produkcji. Ponieważ ich wartość kapitałowa jest niewielka, punkt ciężkości przenosi się na niedopuszczenie do wystąpienia ich braku, nawet kosztem przedłużonego składowania.

Klasyfikacja ABC Ze względu na monitoring stanu i tryb uzupełniania zapasów są formułowane następujące spostrzeżenia : Produkty zaliczane do klasy A są najlepszymi kandydatami do ciągłej kontroli stanów. Zapasy tych surowców powinny być ściśle powiązane z obserwowanym zapotrzebowaniem.

Klasyfikacja ABC Produkty klasyfikowane w grupie B są dobrymi kandydatami do okresowej kontroli stanów. Ich zapasy mogą być kształtowane na podstawie obserwacji zmian stanu w magazynie. Produktu zaliczane do klasy C mogą być zamawiane według prostych reguł zakupów, takich jak: „Produkt klasy C należy kupować tak, aby wystarczyło go na cztery tygodnie”.

Klasyfikacja XYZ Klasyfikacja ABC nabiera większego znaczenia, gdy jest łączona z klasyfikacją XYZ, zgodnie z którą zapasy są rozpatrywane ze względu na dynamikę i regularność ich wykorzystywania. Formalnie, możemy przeprowadzać klasyfikację XYZ, korzystając z danych o stanach magazynu w kolejnych miesiącach.

Klasyfikacja XYZ Aby klasyfikacja XYZ miała wartość informacyjną dla menedżera zarządzającego zapasami, korzystniej jest odrębnie klasyfikować dostawy surowców i ich pobrań z miejsca składowania. Dopiero analiza porównawcza dynamiki obu strumieni pozwoli dokładniej orzec, które produkty są wykorzystywane regularnie, które zaś są dostarczane lub pobierane w sposób nieregularny albo sporadyczny.

Przypomnijmy, że po dokonaniu klasyfikacji XYZ otrzymujemy: Klasyfikacja XYZ Przypomnijmy, że po dokonaniu klasyfikacji XYZ otrzymujemy: klasę X — produkty wykazujące statystyczną stałość dostawy czy pobrania, przy czym dopuszczalne są sporadyczne zakłócenia, nie podważające prawa do wykorzystywania danych uśrednionych; klasę Y — produkty, których dostawy lub pobrania cechuje zmienność wynikająca najczęściej z sezonowości lub trendu; klasę Z — pozostałe produkty wykazujące nieregularność, a nawet brak w pewnych okresach dostaw lub pobrań.

Klasyfikacja XYZ Klasyfikacja wartościowa typu ABC odgrywa rolę informacyjną w przypadku surowców wykorzystywanych w sposób ciągły. Należy jednak wziąć pod uwagę, że spojrzenie wartościowe ma jednak nieco inny charakter, gdy dotyczy sprowadzanych elementów produkcyjnych do montażu produktów, których cykl produkcji jest długi. Znaczenie wartości zapasu jest wtedy większe niż w standardowych przypadkach, gdyż wiąże się z faktem zamrożenia dużych ilości kapitału.

Klasyfikacja XYZ W przypadku surowców wykorzystywanych w produkcji o długim cyklu wytwarzania określa się taki harmonogram dostaw, który zapewnia ciągłość produkcji, a surowce o największej wartości są zapasami przez jak najkrótszy okres.

Klasyfikacja XYZ Jako przykład można przytoczyć dostawy samochodów ciężarowych o dużej ładowności do producenta, którego harmonogram jest skoordynowany z cyklem produkcyjnym serii samochodów. Ponieważ najdroższymi elementami są kabiny i silniki, sprowadza się je „w ostatniej chwili”, zgodnie z zasadą just-in-time. Rysunek 4 odzwierciedla wartościowy stan zapasów w tej produkcji rejestrowany w ciągu jednego miesiąca.

Klasyfikacja XYZ Rys. 4. Wielkość kapitału zamrożonego w zapasach (produkcja samochodów ciężarowych w ciągu miesiąca). Wartość zapasów w kulminacyjnym dniu produkcji wynosi 2500000 zł. Jest to poważne zaangażowanie kapitałowe podkreślające wagę wartościowego ujęcia problemu zapasów.

Klasyfikacja XYZ W zarządzaniu zapasami surowców bardzo ważna jest klasyfikacja ze względu na ewentualne konsekwencje wystąpienia braku i konieczność modyfikacji programu produkcji. Z tego punktu widzenia wyróżnia się podział surowców na : strategiczne — o dużym wpływie na wynik końcowy produkcji i znacznym ryzyku nabycia; „wąskiego gardła” — o małym wpływie na wynik końcowy produkcji, ale o dużym ryzyku nabycia; typu „magnes” — o dużym wpływie na wynik końcowy produkcji i małym ryzyku nabycia; neutralne — o małym wpływie na wynik końcowy produkcji i nieznacznym ryzyku nabycia.

Klasyfikacja XYZ Łatwo dostrzec, że można wprowadzać różnorodne klasyfikacje. Celem każdej z nich jest pewne uporządkowanie klasyfikowanej zbiorowości i ułatwienie w szybkim przyporządkowaniu określonego zestawu metod wspomagających ocenę stanu zbiorowości i sterowanie jej zmianami.

Klasyfikacja XYZ Klasyfikacje są niezbędne, gdyż percepcja człowieka jest ograniczona, a w warunkach presji czasu i wymagań konkurencyjnych niezbędne są szybkie decyzje podejmowane z przekonaniem, że zostały podjęte zgodnie z właściwymi regułami decyzyjnymi opartymi na uporządkowanych informacjach. Wybór rodzaju klasyfikacji i wykorzystanego do jej przeprowadzenia kryterium musi wynikać z roli wniosków, jakie wyciągamy na jej podstawie. Klasyfikacja powinna być użyteczna, ale nie powinna stanowić celu samego w sobie.

Dziękuję za uwagę