Microsoft vs. Komisja UE Interoperability and market foreclosure in the European Microsoft case Nadużywanie siły rynkowej

Polityka antymonopolowa – ma za zadanie, w ogólnym znaczeniu, wprowadzanie restrykcji zapobiegających monopolizacji określonych rynków w gospodarce. Stanowi zatem ogół działań państwa, mających na celu eliminowanie tendencji monopolistycznych, ich skutków, a także ochronę wolnej konkurencji. W szerszym rozumieniu tego rodzaju działalności państwa można rozróżnić chęć zapobiegania nie tylko ekonomicznym, ale również społecznym kosztom monopolizacji. Do głównych wymienianych przez ekonomistów kosztów monopolizacji zalicza się m.in.: Ograniczenie rozmiarów produkcji prowadzące do wzrostu cen i osiągania wyższego zysku; Niepełne, nieefektywne wykorzystanie mocy produkcyjnych i siły roboczej; Hamowanie postępu technicznego; Ograniczanie wolnej konkurencji; Formy polityki antymonopolowej: Całkowity zakaz działań zmierzających do ograniczenia konkurencji – zakazane są m.in.: tajne umowy, kartele, wykupywanie akcji konkurentów, itp. W szczególności tego rodzaju czynności podejmowane są w stosunku do firm oferujących usługi telekomunikacyjne oraz finansowe i doradcze. Ograniczenie w istnieniu monopoli – dopuszczalne jest istnienie monopoli w tych dziedzinach, w których możliwość rozwoju wolnej konkurencji jest nikła. W skrajnym przypadku uznaje się, iż istnienie monopoli w niektórych gałęziach gospodarki może być dla niej nawet korzystne. W takich przypadkach państwo stosuje zwykle szereg ograniczeń i kontroluje zyski, ceny, a także pozostawia sobie możliwość ich regulacji. Przykładem może być produkcja i transport energii elektrycznej. Polityka antymonopolowa

Microsoft W dniu komisja UE skazała Microsoft na 497 mln € w ramach naruszeń antymonopolowych (art. 85). Nadużywanie pozycji dominującej w systemach operacyjnych komputerów: - System operacyjny Windows celowo został zaprojektowany tak aby nie był kompatybilny z systemami i programami innych firm, prowadziło to do przymusu kupowania wszystkich programów od Microsoftu. - Standardowy produkt Microsoftu którym był Windows Media Player także był nie kompatybilny z innymi systemami. Microsoft został zobowiązany do dostosowania Windows’ów w ciągu 120 dni do współpracy z innymi programami które zostały stworzone przez niezależnych producentów, oraz w ciągu 90 dni zaoferować producentom komputerów wersje Windows bez WMP. W dniu komisja UE ukarała Microsoft kolejną grzywną w wysokości 280,5 mln €. Zatrudniona przez komisję UE samodzielna grupa monitorująca potwierdziła że Microsoft opóźniał proces i nie dostarczył kompletnej informacji współpracującej z innymi systemami i programami. W dniu komisja nałożyła kolejna grzywnę w wysokości 899 mln €. Za ciągłe nie zastosowanie się do decyzji z 2004 roku oraz dotyczyło to przyszłych wersji Microsoft’u (tj. Windows Vista).

Microsoft Rynek systemów operacyjnych komputerówRynek systemów operacyjnych serwerów Microsoft początkowo opanował 90% „Rynku systemów operacyjnych komputerów”, co było barierą wejścia na „Rynek systemów operacyjnych serwerów” oraz stanowiło ogromną barierę wejścia na rynek systemów operacyjnych. W roku 1996 na „Rynku systemów operacyjnych serwerów” udział procentowy wyglądał następująco: 35% - NetWare Po 20-25% - UNIX, Win/NT i inne podmioty W roku 2001 na „Rynku systemów operacyjnych serwerów” udział procentowy wyglądał następująco: Ponad 60% - Win/NT Po 10-15% - UNIX, Linux*, NetWare 2-3% - inne podmioty * Linux na „Rynku systemów operacyjnych serwerów” wszedł w roku 1998.

Teoria wykluczenia

Dynamiczne zachęty (długi okres) stała, niekwestionowana pozycja lidera, bez groźby pojawienia się konkurenta na jego pierwotnym rynku Windows oferował w jednym miejscu wszystko to, czego klient potrzebo- wał, ze względu na jego wszechobecność „wojna przeglądarek”: Internet Explorer vs. Netscape Thin client model

Statyczne zachęty (krótki okres) Dyskryminacja cenowa II-ego stopnia Dwa typy klientów: duże firmy oraz małe firmy

Profilaktyka i innowacje Obawa o hurtowe "klonowanie" cennej własności intelektualnej firmy Microsoft Licencjonowanie własności intelektualnej Microsoft’u Przypadek Windows Media Player

Intel W 2009 roku na firmę Intel została nałożona rekordowa suma 1 mld € odszkodowania przez Europejską Komisję ds. handlu w skutek stosowania praktyk monopolowych, suma ta została zapłacona koncernowi Advanced Micro Devices (AMD). Firma Intel została uznana za winną płacenia sprzedawcom pieniędzy za celowe opóźnienie wprowadzania do sprzedaży urządzeń z procesorami AMD, udzielanie łapówek producentom za stosowanie w produktach wyłącznie procesorów Intela, czy też oferowanie rabatów globalnym sklepom w zamian za wyrzucenie z oferty produktów AMD. W 2010 roku Amerykańska komisja do spraw handlu (FTC) uznała korporację Intel za winną stosowania nieuczciwych praktyk monopolowych. W wyniku prowadzonego postępowania udowodniono Intelowi działania mające na celu obniżanie efektywnej częstotliwości pracy zegarów procesorów AMD, aby te nie były zbytnio szybsze od rozwiązań "niebieskich„. Przegranie kolejnego procesu przez Intela może znacząco pomóc AMD, dla przykładu w zeszłym roku po przegraniu procesu przez Intel przed europejską komisją zamówienia na procesory AMD wzrosły aż o 17.7% - co jest świetnym wynikiem. Na mocy wyroku Intel otrzymał zakaz płacenia producentom sprzętu OEM za sprzedawanie wyłącznie produktów opartych o komponenty Intela stroniąc tym samym od rozwiązań AMD. Na początek nałożono na korporację sześcioletni zakaz limitowania wydajności chipsetów graficznych innych producentów oraz karę w wysokości 10 milionów dolarów.

TP S.A. Wobec TP S.A. toczyła się rekordowa liczba postępowań antymonopolowych. W ostatnim czasie urząd antymonopolowy nałożył na spółkę następujące kary: 20 mln zł za nadużywanie pozycji dominującej na rynku wdzwanianego dostępu do internetu. 7 mln zł za jednostronne zmienianie warunków umów oświadczenie usług internetowych (przez łącza ISDN). 4,2 mln zł za niezastosowanie się do polecenia usprawnienia Błękitnej Linii, czyli telefonicznego biura obsługi klientów. 1,5 mln zł za zmuszanie klientów do udostępniania kopii umów, jakie zawarli z operatorem niezależnym. W styczniu 2004 roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zarzucił Telekomunikacji Polskiej stosowanie praktyk monopolistycznych. TP SA miała uchylać się od zawierania umów międzyoperatorskich z konkurentami, którzy chcieli świadczyć usługi dostępu do Internetu. Trwało to aż osiem lat! TP S.A. wydłużała w nieskończoność negocjacje, notorycznie przekładała terminy spotkań z konkurencją, a nawet - jak twierdzi UOKiK - "gubiła„ dokumentację. Prezes UOKiK nałożył na spółkę 20 mln zł grzywny. TP S.A. oczywiście odwołała się od tej decyzji. Wiele podobnych kar udawało jej się unieważnić przed sądami za pomocą rozmaitych kruczków formalno-proceduralnych. Tym razem jednak było inaczej. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w pełni podtrzymał stanowisko prezesa UOKiK zarówno co do samego stwierdzenia zakazanych praktyk, jak i wysokości kary.

PKP Cargo Praktyki PKP Cargo zostały obliczone na eliminację niezależnych przewoźników towarowych. W ciągu półroku UOKiK dwukrotnie kwestionował je jako sprzeczne z prawem, nakładając kary warte łącznie 60 mln zł. Rynkowy dominat (do PKP Cargo należy niemal 70% przewozów towarowych koleją) wykorzystywał swoją pozycję do narzucania kontrahentom uciążliwych warunków umów, które na wiele lat miały uchronić go przed pojawieniem się konkurencji. Przedsiębiorcy przewożący towary o największej masie są związani z PKP Cargo wieloletnimi umowami, które blokują korzystanie z usług innych przewoźników.

Polifarb Cieszyn-Wrocław W 2006 roku UOKiK stwierdził, że producent farb - spółka Polifarb Cieszyn-Wrocław oraz właściciele siedmiu sklepów wielkopowierzchniowych oferujących produkty budowlane: Bricomarche, Castorama, Leroy Merlin, Nomi, Obi, Platforma i Praktiker, zawarli antykonkurencyjne porozumienie. W zamian za utrzymywanie cen farb i lakierów na ustalonym przez dostawcę poziomie sklepy otrzymywały specjalny rabat od producenta. Wycofanie się z porozumienia oznaczało utratę zniżki i niejednokrotnie wstrzymanie przez Polifarb dostaw produktów. Prezes Urzędu nałożył na uczestników porozumienia w sumie blisko 110 mln zł kary. Przedsiębiorcy odwołali się od decyzji do sądu. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów potwierdził decyzję Prezesa UOKiK oddalając odwołania wniesione przez ukaranych przedsiębiorców, obniżył jednak wysokość łącznie nałożonych kar do ponad 29 mln zł.

Castorama i ICI W 2008 roku prezes UOKiK stwierdził, że spółki Castorama i ICI zawarły porozumienie ograniczające konkurencję ustalając ceny sprzedaży farb i lakierów i nakazał zaniechanie praktyki. UOKiK nałożył łącznie ponad 45 mln zł kary. Przedsiębiorcy odwołali się od decyzji do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. 27 kwietnia 2011 SOKiK potwierdził, że doszło do niedozwolonego porozumienia, zdecydował jednak o obniżeniu sankcji finansowej dla Castoramy z 36,5 mln zł do 12,2 mln zł.

Lesaffre Bio-Corporation W 2005 roku Prezes UOKiK nałożył na Lesaffre Bio-Corporation – największego producenta drożdży na polskim rynku ponad 3 mln zł kary. Powodem było nielegalne porozumienie zawarte przez francuską spółkę z 45 hurtowniami, które zostały zobowiązane do zaopatrywania się wyłącznie u niej. Trwająca trzy lata praktyka dotknęła w szczególności konkurentów Lesaffre, którzy mieli utrudniony dostęp do działających na rynku dystrybutorów. Jednocześnie odstąpiono od sankcji finansowych wobec pozostałych członków porozumienia – głównie małych firm rodzinnych, o stosunkowo niskich przychodach ze sprzedaży drożdży. Postępowanie wykazało, że w umowach zawieranych z dystrybutorami Lesaffre zastrzegł sobie wyłączność na dostarczanie drożdży. Za zakupy u konkurencji (nawet dokonane przez krewnych, wspólników czy osoby posiadające udziały w firmie dystrybutora) groziła kara w wysokości kilku tysięcy zł. Ponadto Lesaffre zastrzegł sobie prawo do dodatkowego odszkodowania w przypadku złamania powyższej klauzuli. Lojalność wobec producenta była premiowana – dystrybutor mógł liczyć na rabat do kilku proc. wartości towaru zamówionego w danym roku.

Kartel Cementowy O zmowę cenową, ustalanie warunków sprzedaży oraz podział rynku, a także wymianę poufnych informacji handlowych podejrzanych jest również 11 spółek produkujących cement: Lafarge Cement, Grupa Ożarów, Ekocem, Górażdże Cement, Cemex, Cementownie: Rejowiec, Chełm, Nowiny, Warta, Nowa Huta oraz Odra. W wyniku największego w historii polskiego urzędu antymonopolowego przeszukania przeprowadzonego w maju 2006 roku we współpracy z Komendą Główną Policji zgromadzono olbrzymią ilość materiału dowodowego. Po jego przeanalizowaniu Prezes UOKiK pod koniec grudnia wszczął postępowanie antymonopolowe, które wykaże czy doszło do złamania prawa. Nielegalne praktyki przedsiębiorców ograniczające konkurencję mają wpływ na poziom cen oraz jakość oferowanych konsumentom produktów i usług. Rozbicie pierwszego kartelu cementowego w Polsce spowodowało, że cena tego materiału budowlanego spadła z ok. 70 do ok. 20 złotych za tonę. Zgodnie z prawem, za udział w porozumieniu, którego celem lub skutkiem jest ograniczenie konkurencji, grożą dotkliwe sankcje finansowe – sięgające dziesięciu procent ubiegłorocznego przychodu.

Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) Karę finansową łącznej wysokości 1 mln zł nałożono na Narodowy Fundusz Zdrowia za zawarcie z Przedsiębiorstwem Informatycznym Kamsoft porozumienia ograniczającego konkurencję na rynku programów komputerowych stosowanych w branży medycznej.

PKS Zielona Góra Sp. z o.o i MARVEL Podmioty zawarły porozumienie ograniczające konkurencję na rynku przewozu osób zwykłą komunikacją autobusową na trasie Zielona Góra – Krosno Odrzańskie, polegającego na bezpośrednim ustalaniu dla tej trasy cen biletów jednorazowych i miesięcznych. Nałożona kara pieniężna na PKS Zielona Góra to ,28 zł a na firmę MARVEL nałożona kara wynosi 7 275,81 zł.

Dziękujemy za uwagę Karol Remani Hubert Ławski