JOINT OPERATIONS GRAPHIC (JOG) Seria 1501 W 1997 r. wprowadzona została do Sił Zbrojnych RP mapa operacyjna JOINT OPERATIONS GRAPHIC (JOG) Seria 1501 w skali 1 : 250 000, opracowana zgodnie ze standardem NATO (Stanag 3600 IGEO). opracował Jacek Bartkowiak Przykłady na podstawie mapy operacyjnej NN 34-8 OLSZTYN

PRZEZNACZENIE mapa przeznaczona jest do pracy dowódców i sztabów oddziałów, związków taktycznych i operacyjnych w wojskach lądowych, siłach powietrznych i marynarce wojennej. Służy do ogólnej oceny terenu, planowania i organizacji działań oraz do dowodzenia wojskami w działaniach taktycznych, operacyjnych i strategicznych. Wykorzystuje się ją również w działaniach manewrowych i w czasie przemarszów.

ZASIĘG MAPY mapa opracowywana jest przez służby geograficzne armii państw NATO na obszar całego Świata, stąd jej seria 1501 (gdzie poszczególne cyfry oznaczają: 1 - mapę na obszar Świata; 5 - skalę 1:250 000; 01 - pierwszą serię w tej skali). Obszar Polski mieści się w 28 arkuszach tej mapy. Jeden arkusz obejmuje obszar 2° długości geograficznej i 1° szerokości geograficznej.

ZAKRES INFORMACYJNY zakres treści mapy wyznaczają odpowiednie dokumenty standaryzacyjne. Mapy w tej skali są jednolite we wszystkich państwach co do znaków umownych i opisów pozaramkowych. W sposób bardzo czytelny prezentowana jest na nich sieć drogowa i kolejowa, sieć osadnicza, większe kompleksy leśne oraz wody. Odrębną grupę stanowią znaki nawigacyjne obejmujące lotniska i lądowiska oraz obiekty orientacyjne i przeszkody lotnicze.

SIATKA MELDUNKOWA UTM (Universal Transverse Mercator) KONSTRUKCJA MAPY mapa skonstruowana jest w uniwersalnym poprzecznym odwzorowaniu walcowym Merkatora (UTM). Jest to odwzorowanie wiernokątne, sieczne. Do obliczeń geodezyjnych i odwzorowań kartograficznych przyjęto elipsoidę obrotową WGS 84. Na mapie wdrukowane są dwie siatki meldunkowe: UTM i GEOREF. SIATKA MELDUNKOWA UTM (Universal Transverse Mercator) służy do określania miejsca na powierzchni Ziemi podawanego następnie w rozkazach i meldunkach. System podawania współrzędnych przy pomocy siatki UTM używany jest przez wojska lądowe oraz przez inne rodzaje sił zbrojnych podczas wspólnych operacji z wojskami lądowymi (Stanag 2211). Na mapie linie siatki UTM drukowane są w kolorze niebieskim, tworząc siatkę kwadratów o wymiarach 10 km na 10 km (4 cm na 4 cm na mapie).

SIATKA MELDUNKOWA GEOREF (Geographic Reference System) służy do określania pozycji (położenia) na powierzchni Ziemi, podawanych następnie w rozkazach i meldunkach podczas operacji (działań) lotniczych i obrony powietrznej. Nie zastępuje ona siatki meldunkowej UTM. Pozycje są wyrażone w postaci dogodnej do meldowania i wykreślenia na każdej mapie mającej siatkę południków i równoleżników, niezależnie od odwzorowania kartograficznego. Na mapie linie siatki GEOREF, oparte na południkach i równoleżnikach, drukowane są w kolorze czarnym tworząc siatkę czworokątów zbliżonych do trapezów o wymiarach 15° na 15° (czworokąt podstawowy), na liniach siatki jest również zaznaczony podział jednominutowy.

BUDOWA SYSTEMU MELDUNKOWEGO UTM (Universal Transverse Mercator)

PODZIAŁ NA STREFY I PASY (POLA STREFOWE) Powierzchnia Ziemi została podzielona począwszy od południka 180° długości geograficznej na sześciostopniowe strefy ponumerowane od 1 do 60 w kierunku wschodnim. Z kolei strefy pomiędzy 80° szerokości geograficznej południowej i 84° szerokości geograficznej północnej podzielono na 19. ośmiostopniowych pasów i dwunastostopniowy pas 20. (pomiędzy 72° i 84° szerokości geograficznej północnej). Pasy są opisane wielkimi literami alfabetu łacińskiego, z południa na północ, od litery C do W (bez liter I oraz O). Pas dwudziesty oznaczony jest wielką literą X (w rejonach podbiegunowych stosowana jest siatka meldunkowa UPS). Z podziału południkowego i równoleżnikowego powstały pola strefowe - Polska leży w polach strefowych 33U, 34U i 35U. Terytorium Polski 33U 34U 35U

33U 34U 35U PODZIAŁ NA KWADRATY 100. KILOMETROWE Następnym stopniem podziału pola strefowego są kwadraty 100. kilometrowe, wykreślone w stosunku do południka środkowego w każdej strefie oraz w stosunku do równika w kierunku biegunów Ziemi. Podział ten jest naniesiony na mapę grubszymi niebieskimi liniami. Narożniki kwadratów są oznaczone na mapie za pomocą dwóch wielkich liter alfabetu łacińskiego również koloru niebieskiego. południki środkowe strefy południki środkowe strefy południki środkowe strefy odległość od równika 33U 34U 35U odległość od równika

Opis siatki meldunkowej UTM PODZIAŁ NA KWADRATY KILOMETROWE W obrębie kwadratów 100. kilometrowych, dalszy, dokładniejszy podział siatki meldunkowej UTM oparty jest na siatce kilometrowej wykreślonej na mapie liniami w odstępach co 10 km - w kolorze niebieskim wraz z opisem (na liniach). Wyloty linii siatki opisane są za ramką arkusza, na czterech marginesach mapy. 59 siatka kilometrowa 9 58 9 10 km 10 km 8 58 0000m N 8 Opis siatki meldunkowej UTM 4 0000m E 5 4 6 4 7 4

ZASADA ODCZYTYWANIA WSPÓŁRZĘDNYCH W SYSTEMIE UTM Zapis współrzędnych punktu (pozycji) w systemie meldunkowym UTM składa się z grupy liter i cyfr pisanych w sposób ciągły. 34U DD 514 962 Ilość cyfr w zapisie współrzędnych zależy od dokładności określenia poło-żenia punktu, ale musi być parzysta. Pierwsza połowa cyfr określa zawsze odległość od lewego boku kwadratu, druga od boku dolnego (według zasady right and up - w prawo i w górę). w górę up Niezależnie od ilości cyfr nie stosuje się pomiędzy nimi odstępów i znaków przestankowych. w prawo right

OKREŚLANIE WSPÓŁRZĘDNYCH PROSTOKĄTNYCH W SYSTEMIE UTM WSKAZANEGO PUNKTU NA MAPIE 59 6 4 5 0000m E 8 58 N 9 Określić współrzędne meldunkowe m. Brodowo z dokładnością 100 m. Określić wartość wschodnią E (Easting) - w prawo, w kierunku wschodnim od lewego boku kwadratu 10. kilometrowego PRZYKŁADOWY KWADRAT SIATKI 10 KM SAMPLE 10.000 METRE GRID SQUARE BEISPIEL 10.000 METER GITTER QUADRAT Stębark 59 4 3 2 5 OZNACZENIE KWADRATU 100 KM 100.000 m SQUARE IDENTIFICATION 100-KM-QUADRAT-BEZEICHNUNG Patrz treść mapy See Body of Map Siehe Karteninhalt OZNACZENIE POLA STREFOWEGO GRID ZONE DESIGNATION ZONENFELDBEZEICHNUNG 34 U odczytać DUŻĄ liczbę opisującą PIONOWĄ linię siatki z lewej strony określanego punktu N: 962 określić odległość między linią siatki, a punktem z dokładnością 100 m Określić wartość północną N (Northing) - w górę, w kierunku północnym od dolnego boku kwadratu 10. kilometrowego: E: 514 Współrzędne meldunkowe punktu m. Brodowo 34UDD514962 odczytać DUŻĄ liczbę opisującą POZIOMĄ linię siatki poniżej określanego punktu określić odległość między linią siatki, a punktem z dokładnością 100 m Ustalić oznaczenie literowe kwadratu 100. kilometrowego Ustalić oznaczenie pola strefowego na podstawie zamieszczonego na mapie schematu UWAGA Ilość cyfr w zapisie oznacza dokładność określenia położenia punktu np.: • czterocyfrowy zapis oznacza dokładność 1 km • sześciocyfrowy zapis oznacza dokładność 100 m • ośmiocyfrowy zapis oznacza dokładność 10 m Ilość cyfr w zapisie ZAWSZE musi być parzysta.

wg wielkości N (północnej): 962 wg wielkości E (wschodniej): 514 OKREŚLANIE POŁOŻENIA PUNKTU NA MAPIE (NANIESIENIE PUNKTU NA MAPĘ) WG ZADANYCH WSPÓŁRZĘDNYCH 59 9 58 6 4 5 0000m E 8 N Zadane są współrzędne meldunkowe punktu na mapie: 34UDD514962 Ustalić oznaczenie pola strefowego Brodowo Ustalić oznaczenie kwadratu 100. Kilometrowego PRZYKŁADOWY KWADRAT SIATKI 10 KM SAMPLE 10.000 METRE GRID SQUARE BEISPIEL 10.000 METER GITTER QUADRAT Stębark 59 4 3 2 5 OZNACZENIE KWADRATU 100 KM 100.000 m SQUARE IDENTIFICATION 100-KM-QUADRAT-BEZEICHNUNG Patrz treść mapy See Body of Map Siehe Karteninhalt OZNACZENIE POLA STREFOWEGO GRID ZONE DESIGNATION ZONENFELDBEZEICHNUNG 34 U Ustalić położenie punktu na mapie (nanieść punkt na mapę) wg wielkości N (północnej): 962 wg wielkości E (wschodniej): 514 (pierwsze trzy cyfry z sześciocyfrowej liczby) - odnaleźć na dolnym i górnym marginesie mapy, od lewej strony do prawej, PIONOWĄ linię siatki opisaną DUŻĄ liczbą 5. Następnie, kolejne dwie liczby (tu - 14 = 1400 m, 5,6 mm na mapie) oszacować w stosunku do następnej pionowej linii siatki, (zaznaczyć na mapie oszacowaną wartość, przez którą wykreślić linię równoległą do pionowej linii siatki oznaczonej tu - dużą liczbą 5. wg wielkości E (wschodniej): 514 wg wielkości N (północnej): 962 (ostatnie trzy cyfry z sześciocyfrowej liczby) - odnaleźć przy lewym lub prawym marginesie mapy, z dołu do góry, POZIOMĄ linię siatki opisaną DUŻĄ liczbą 9. Następnie, kolejne dwie liczby (tu - 62 = 6200 m, 25 mm na mapie) oszacować w stosunku do następnej poziomej linii siatki, zaznaczyć na mapie oszacowaną wartość, przez którą wykreślić linię równoległą do poziomej linii siatki oznaczonej - tu dużą liczbą 9 lub 0. przecięcie wykreślonych uprzednio linii w danym kwadracie 10. kilometrowym wskazuje położenie określanego punktu - w podanym przykładzie m. Brodowo (podczas nanoszenia punktu na mapę, w miejscu przecięcia połączonych linii - oznaczyć punkt stosownym znakiem umownym). UWAGA W celu dokładnego naniesienia punktu na mapę wg siatki meldunkowej UTM, należy współrzędne określać z dokładnością 10 m (0,1 mm).

BUDOWA SYSTEMU MELDUNKOWEGO GEOREF (Geographical Reference System)

ZASADA ODCZYTYWANIA WSPÓŁRZĘDNYCH W SYSTEMIE GEOREF Siatka meldunkowa systemu GEOREF jest zbudowana na podstawie siatki geograficznej Ziemi, na mapie pokrywa się z siatką kartograficzną układu współrzędnych geograficznych. PK FJ 06 21 Zapis współrzędnych punktu (pozycji) w systemie meldunkowym składa się z: grupy liter oznaczenie czworokątów 15 ° na 15° czworokątów 1° na 1° grupy cyfr oznaczenie minut, ilość cyfr w zapisie współrzędnych zależy od dokładności określenia położenia punktu, ale zawsze musi być parzysta. w górę up pierwsza połowa cyfr określa odległość od lewego boku czworokąta, druga od boku dolnego, stosuje się więc zasadę right and up - w prawo i w górę. Niezależnie od ilości liter i cyfr nie stosuje się pomiędzy nimi odstępów i znaków przestankowych. w prawo right

PODZIAŁ NA PIĘTNASTOSTOPNIOWE CZWOROKĄTY (15° - POLA STREFOWE) System dzieli powierzchnię Ziemi na czworokąty sferyczne (pola strefowe) o bokach 15° na 15°, wyznaczone południkami i równoleżnikami co 15° długości i szerokości geograficznej. Każdy czworokąt jest oznaczony za pomocą dwuliterowego kodu w następujący sposób: PODZIAŁ NA PIĘTNASTOSTOPNIOWE CZWOROKĄTY (15° - POLA STREFOWE) Oznaczenie strefy (pierwsza litera) Strefy powstały z podziału powierzchni Ziemi południkami co 15° długości geograficznej, jest ich 24. Oznaczone są (począwszy od południka 180° na wschód) wielkimi literami od A do Z (bez liter I i O); 15° 15° P K Oznaczenie pasów (druga litera) Pasy powstały z podziału powierzchni Ziemi równoleżnikami co 15° szerokości geograficznej, jest ich 12. Oznaczone są od bieguna południowego w kierunku północy wielkimi literami od A do M. (bez litery I). Z podziału na strefy i pasy otrzymano 288 czworokątów 15° (pól strefowych), z których każdy oznaczony jest dwoma wielkimi literami. czworokąt (pole strefowe) obejmujący obszar Polski ma oznaczenie - PK

PODZIAŁ NA JEDNOSTOPNIOWE CZWOROKĄTY (1°) B Q P N M L K J H G F E D C A PODZIAŁ NA JEDNOSTOPNIOWE CZWOROKĄTY (1°) 15° W celu udokładnienia określenia współrzędnych geograficznych, każdy 15° czworokąt jest podzielony na 15. 1° stref po długości geograficznej, licząc od zachodniego boku czworokąta na wschód oraz 15. 1° pasów po szerokości geograficznej licząc od południowego boku czworokąta na północ. Strefy i pasy 1° oznaczone są wielkimi literami od A do Q (bez liter I oraz O). 15° FJ GJ Przykładowo miejscowość Uzdowo znajduje się w czworoboku PKFJ Uzdowo } 1°

PODZIAŁ NA JEDNOMINUTOWE CZWOROKĄTY (1’) 15’ Położenie miejscowości Uzdowo wg siatki meldunkowej GEOREF z dokładnością 1’ prezentuje zapis liter i cyfr PKFJ0621. Każdy jednostopniowy czworokąt podzielony jest liniami poziomymi i pionowymi, tworzącymi siatkę o oczkach 15’ na 15’, opisanych na zewnątrz ramki arkusza. Z kolei oczka 15’ na 15’ oznakowane są odcinkami jednominutowymi (nieopisane). Określenie położenia z dokładnością do 1’ długości i szerokości geograficznej podaje się za pomocą czterech liter i czterech cyfr. Cztery litery określają 1° czworokąt, dwie pierwsze cyfry podają ilość minut długości geograficznej, a dwie następne ilość minut szerokości geograficznej w danym czworokącie jednostopniowym. Jeżeli ilość minut jest mniejsza niż 1°, to pierwszą cyfrą będzie 0. Uzdowo 5’ 1’ W celu jeszcze bardziej dokładnego określenia współrzędnych, każdy z 1’ czworokątów może być nadal dzielony na części dziesiętne, a nawet setne. W ten sposób cztery wielkie litery będą zawsze określać 1° czworokąt, zaś liczba cyfr dokładność np.: zapis PKFJ065210 (sześć cyfr) określa współrzędne z dokładnością do 0,1 minuty, a zapis PKFJ06542101 (osiem cyfr) - z dokładnością do 0,01 minuty. 15’ 5’ 1’ 21’ FJ 06’

OKREŚLANIE WSPÓŁRZĘDNYCH GEOGRAFICZNYCH W SYSTEMIE GEOREF WSKAZANEGO PUNKTU NA MAPIE Określić współrzędne meldunkowe m. Uzdowo z dokładnością 1’. Uzdowo Ustalić oznaczenie literowe 15° czworokąta podstawowego GEOREF Współrzędne meldunkowe m. Uzdowo Ustalić oznaczenie literowe 1’ czworokąta podstawowego GEOREF PK FJ 06 21 Określić oznaczenie cyfrowe położenia punktu w czworokącie FJ, wyrażone w minutach długości i szerokości geograficznej ilość minut długości geograficznej, liczonych na wschód od południka 20° ilość minut szerokości geograficznej, liczonych na północ od równoleżnika 53° PK 21’ UWAGA Niezależnie od tego czy punkt (obszar, rejon), będzie położony na południe od równika lub na zachód od południka zerowego (Greenwich) - punktem początkowym jest ZAWSZE południowo-zachodni narożnik, a kierunek liczenia na wschód i północ. FJ GJ Oznaczenie czworokątów znajduje się na schemacie zamieszczonym na marginesie arkusza każdej mapy 06’

Podane są współrzędne meldunkowe punktu na mapie: OKREŚLANIE POŁOŻENIA PUNKTU NA MAPIE (NANIESIENIE PUNKTU NA MAPĘ) WEDŁUG ZADANYCH WSPÓŁRZĘDNYCH Podane są współrzędne meldunkowe punktu na mapie: PKFJ0621 21’ 21’ Ustalić oznaczenie 15° na 15° czworokąta podstawowego PK Uzdowo Ustalić oznaczenie 1° na 1° czworokąta FJ (20° - 21° na 53° - 54° ) Ustalić położenie punktu: 06’ ustalić opisany 15’ czworokąt (20° 00’ - 20° 15’ na 53° 15’ - 53° 30’) stosując linijkę połączyć odpowiednie, przeciwległe kreski jednominutowe w czworokącie piętnastominutowym (6 minut w prawo od 20° i 21’ w górę od 53° 00’). Przecięcie się połączonych wcześniej linii wskazuje położenie szukanego punktu - w podanym przykładzie m. Uzdowo (podczas nanoszenia punktu na mapę - w miejscu przecięcia połączonych linii oznaczyć punkt stosownym znakiem umownym) PK UWAGA W celu naniesienia punktu na mapę wg współrzędnych geograficznych na podstawie siatki meldunkowej GEOREF, należy współrzędne określić z dokładnością 0,1 minuty i poprzez interpolacje odpowiednich odcinków jednominutowych nanosić dokładniej punkt na mapę. FJ GJ 06’

INFORMACJE POZARAMKOWE JOINT OPERATIONS GRAPHIC (JOG) NA MAPIE OPERACYJNEJ JOINT OPERATIONS GRAPHIC (JOG) w skali 1 : 250 000

SCHEMAT ARKUSZA MAPY OPERACYJNEJ przeliczeniu współrzędnych identyfikator mapy SCHEMAT ARKUSZA MAPY OPERACYJNEJ legenda znaków umownych Siatka UTM Siatka GEOREF przelicznik wysokości wysokości w metrach oznaczenie czworokątów GEOREF dokładność mapy schemat położenia arkusza uwagi zasady określania współrzędnych punktu w systemie meldunkowym UTM podziałka liniowa dane o odwzorowaniu informacje o cięciu warstwicowym ostrzeżenie skala i nazwa arkusza słownik informacje o siatce UTM dane o wydawcy informacje o przeliczeniu współrzędnych identyfikator mapy uwagi użytkownika identyfikator mapy

Schemat położenia arkusza Identyfikator mapy Schemat położenia arkusza Mapa operacyjna w skali 1 : 250 000 zawiera informacje pozaramkowe, zgodne ze standardami NATO (STANAG3676). Zasób tych informacji wyczerpująco uzupełnia niezbędne dane o mapie operacyjnej i wspomaga użytkownika w korzystaniu z mapy. Dodatkowe opisy treści informacyjnych w języku angielskim i niemieckim zapewniają możliwości wykorzystania polskiej mapy operacyjnej również w państwach członkowskich NATO

Skala i nazwa arkusza Informacje o wydawcy Podziałka liniowa Informacje dotyczące cięcia warstwicowego, poziomu odniesienia, siatki UTM

Oznaczenie czworokąta Zasady określania współrzędnych meldunkowych UTM Przelicznik wysokości Oznaczenie czworokąta podstawowego PK FJ GJ

Informacja o jednostkach wysokości Parametry przeliczeniowe współrzędnych z układu WGS 84 do układu 1942 Informacja o dokładności mapy, układzie współrzędnych, poziomie odniesienia i odwzorowaniu

Słownik Uwagi Ostrzeżenie

LEGENDA ZNAKÓW UMOWNYCH Obszary zabudowane Drogi

LEGENDA ZNAKÓW UMOWNYCH Linie kolejowe Granice Roślinność Hydrografia

LEGENDA ZNAKÓW UMOWNYCH Znaki różne Wysokość terenu

LEGENDA ZNAKÓW UMOWNYCH ZNAKI UMOWNE - SPECJALNE Lotniska

LEGENDA ZNAKÓW UMOWNYCH Obiekty orientacyjne i przeszkody Anomalie magnetyczne

SKOROWIDZ ARKUSZY MAP W SKALI 1 : 250 000 (JOG) NA OBSZAR POLSKI

KONIEC