Walka o zachodnią i południową granicę

Sytuacja w zaborze pruskim Po zakończeniu I wojny światowej Niemcy nie opuścili zajmowanych przez nich terenów Warmii, Powiśla, Wielkopolski, Kujaw i Pomorza. Problem stanowił też Górny Śląsk oraz Mazury. Wielkopolska – dwie drogi do odzyskania niepodległości: POW – powstanie, endecja – spokojne, polityczne dyskusje z mocarstwami. Listopad 1918: powołanie Naczelnej Rady Ludowej Grudzień 1918: Niemcy zgodzili się na utworzenie Polskiego Sejmu Dzielnicowego.

Powstanie Wielkopolskie Zdecydowana większość mieszkańców Wielkopolski chciała poczekać na pokojowe rozstrzygnięcie przynależności państwowej ich regionu. 26 grudnia 1918 roku do Poznania przyjechał Ignacy Jan Paderewski – z tej okazji zorganizowano manifestacje i udekorowano miasto. Następnego dnia Niemcy zerwali całą dekorację i flagi oraz ostrzelali hotel Bazar, gdzie przebywał Paderewski.

Powstanie Wielkopolskie Reakcja polskie Straży Ludowej i rozpoczęcie walk w Poznaniu, a po kilku dniach walki ogarnęły całą Wielkopolskę. Przywódcy powstania: kpt. Stanisław Taczak, potem przysłany przez Piłsudskiego gen. Józef Dowbór-Muśnicki Powstańcom nie udało się zachęcić do walk mieszkańców Górnego Śląska i Pomorza. Brak oficjalnego poparcia dla walk ze strony Warszawy (przysłanie 200 oficerów).

Powstanie Wielkopolskie Powstańcy nie mieli szans w walce z regularną niemiecką armią, jednak marszałek Francji Ferdinand Foch, po interwencji delegacji polskiej w Wersalu, ostro skrytykował Niemców i zagroził, że ataki na Polaków będą uznawane za pogwałcenie zawieszenia broni z 11 listopada 1918 roku. 16 lutego 1919 r. w Trewirze podpisano rozejm, w którym wstępnie określano przebieg granic. Ostatecznie przynależność Wielkopolski określiło podpisanie przez Niemcy traktatu wersalskiego. Było to jedyne polskie powstanie, które zakończyło się sukcesem.

Powstania śląskie O przynależności Górnego Śląska miały zadecydować plebiscyty. Większość Polaków, która mieszkała tam nie chciała się z tym pogodzić, uznając, że Górny Śląsk powinien przynależeć do II RP. Pod koniec 1918 roku pogorszyły się stosunki polsko-niemieckie na Górnym Śląsku. Było to spowodowane zwalnianiem polskich robotników w celu zapewnienia pracy powracającym z wojny niemieckim żołnierzom. W sierpniu 1919 roku wybuchło pierwsze powstanie śląskie. Rozpoczęło się ono w Mysłowicach. Trwało kilka dni, zakończyło się militarną porażką Polaków, ale zmusiło Niemców do wycofania wojska z obszarów Górnego Śląska oraz przybycie międzynarodowej komisji, która miała obserwować przebieg plebiscytów.

Powstania śląskie Początek 1920 r. – powstały dwa komisariaty plebiscytowe – polski i niemiecki, które uruchomiły swoje akcje propagandowe. Niemcy chcili utrzymać uprzywilejowaną pozycję, a Polacy domagali się, że wycofano niemiecką policję i przyjęto ponownie do pracy zwolnionych robotników. 19 sierpnia 1920 roku wybuchło drugie powstanie śląskie.

Powstania śląskie Powstanie trwało sześć dni, zostało jednak stłumione. Mimo to przyniosło ono sukces polityczny, ponieważ komisja międzynarodowa zarządziła likwidację policji niemieckiej. Stworzono natomiast Policję Plebiscytową, w którą zaangażowani byli Niemcy i Polacy. Plebiscyt miał miejsce 20 marca 1921 r. i zakończył się jednak zwycięstwem Niemców, którzy zdobyli 60% głosów.

Powstania śląskie Noc 2/3 maja 1921 r. – Wojciech Korfanty, przywódca narodowy, wydaje decyzję o strajku generalnym. Dochodzi do trzeciego powstania śląskiego. Niemcy początkowo byli zaskoczeni, jednak szybko przystąpili do kontrofensywy i stłumiły powstanie. Kraje ententy postanowiły jeszcze raz zająć się sprawą Górnego Śląska. 20 października 1921 r. zostaje Polakom przyznane 29% obszaru plebiscytowego. Na szczęście właśnie na tym obszarze znajdowały się cenne surowce.

Wojciech Korfanty

Warmia, Mazury i Powiśle 11 lipca 1920 r. – plebiscyt – zbiegł się w czasie, kiedy Polacy przegrywali na frontach wojny z bolszewikami. Do Polski przyłączone zostały trzy wsie na Mazurach i pięć na Powiślu. Przyczyny: polskie władze zaangażowane w konflikt z bolszewikami nie mogły skupić się na propagandzie; stronniczość komisji alianckiej; brak poczucia tożsamości narodowej.

Śląsk Cieszyński Od XIV wieku poza granicami Polski, ale na początku XX wieku zdecydowana większość mieszkańców uznawała siebie za Polaków. Strona czeska uznawała Śląsk Cieszyński podczas konferencji w Wersalu jako historycznie przynależny obszar do państwa czeskiego. 23 stycznia 1919 r. Czesi rozpoczęli ofensywę na Śląsku. Wykorzystali fakt, że Polska zaangażowała się w wojnę z Ukrainą. Zawieszenie broni pod Skoczowem – decyzja o plebiscycie W 1920 roku podczas konferencji w belgijskim Spa Polska została zmuszona do zrezygnowania z plebiscytu. Była to cena za gwarancję pomocy Ententy w walce z bolszewikami. Rada Ambasadorów niekorzystnie podzieliła Śląsk Cieszyński, przyznając 57% obszaru wraz z całym przemysłem Czechom.

Praca domowa Ćwiczenia 1-3/86