System kancelaryjny

System kancelaryjny To sposób i zasady postępowania z dokumentacją wpływającą, wytwarzaną i wychodzącą w jednostce organizacyjnej (przedsiębiorstwo, urząd) od chwili wszczęcia sprawy do momentu przekazania dokumentacji do archiwum zakładowego lub składnicy akt.

dziennikowy bezdziennikowy mieszany Współcześnie w Polsce funkcjonują trzy systemy kancelaryjne: dziennikowy bezdziennikowy mieszany

System kancelaryjny dziennikowy System dziennikowy upowszechnił się na ziemiach polskich w początkach XIX w. w kancelarii pruskiej i rosyjskiej. Pomocą kancelaryjną wprowadzoną wraz z tym systemem, która odgrywała istotną rolę był dziennik podawczy (nazywany także dziennikiem korespondencyjnym, journalem), w którym rejestrowane były wszystkie pisma wpływające i wysyłane z jednostki organizacyjnej. Od księgi tej system kancelaryjny przyjął też swoją nazwę. Dziennik podawczy nie miał równocześnie wpływu w registraturze na sposób łączenia ze sobą pism w akta sprawy. Ten problem w każdym z państw zaborczych rozwiązany był w inny sposób.

W tym systemie kancelaryjnym podstawową rolę odgrywa numer kolejny pod którym rejestrowane jest pismo przychodzące lub wychodzące. Numer ten łamany przez rok daje nam znak pisma. Np. l. dz. 77/08 oznacza, że pismo zostało zarejestrowane pod pozycją 77 w dzienniku podawczym w 2008 r. Ten znak pisma rozszerza się o kolejne numery w przypadku, jeżeli pismo rejestrowane jest w innych dziennikach, np. biura lub jego wydziału (np. l.dz. 77/45/30/08). System kancelaryjny dziennikowy. Dziennik podawczy.

ZALETY: WADY : bardzo pracochłonny, brak odpowiedzialnej, system kosztowny, hamuje sprawny obieg dokumentów, wydłużenie czasu załatwiania spraw. system prosty – nr w dzienniku wskazuje miejsce przechowywania, pismo przedmiotem szczególnej troski, kontrola pisma w każdej fazie załatwiania sprawy.

Podział systemu kancelaryjnego dziennikowego System jednodziennikowy, System dwudziennikowy.

System kancelaryjny bezdziennikowy System bezdziennikowy zrewolucjonizował pracę kancelaryjną (biurową). Nade wszystko uproszczono załatwianie spraw, zlikwidowano komórkę registratury, dużą część jej obowiązków przekazano referentowi, odstąpiono od wielokrotnej rejestracji pism (zlikwidowano tradycyjny dziennik podawczy); obieg pism odbywał się bez pokwitowań. Ich funkcję przejęły spisy spraw; rejestry (właściwie: spisy spraw) prowadzone przez referentów dla poszczególnych spraw (np. dotyczących zaopatrzenia), z tym, że konkretna sprawa rejestrowana była tylko raz, kolejne pisma z nią związane rejestrowane były pod tym samym numerem sprawy. Inną nowatorską cechą tego systemu było, że już w momencie zakładania akt spraw były one dzielone na materiały archiwalne i dokumentację niearchiwalną.

Dalszymi konsekwencjami rezygnacji z tradycyjnego dziennika podawczego była zmiana sposobu oznakowania pisma; zamiast numeru kolejnego z dziennika brany był numer z rejestru (spisu spraw). W ten sposób znak pisma: Og-021-3 oznacza, że jest to trzecie pismo zarejestrowane w teczce oznaczonej 021 powstałe w wydziale o symbolu Og. W tym systemie istotną rolę odgrywać też zaczął wykaz akt, jako pomoc ułatwiająca szybkie dotarcie do do konkretnego rodzaju sprawy. System kancelaryjny bezdziennikowy. Spis spraw.

System kancelaryjny mieszany Jak sama nazwa wskazuje, system mieszany jest wypadkową wyżej omówionych systemów kancelaryjnych. W systemie tym jest w użyciu zarówno książka wpływu, jednakże w bardzo uproszczonej w stosunku do dziennika podawczego wersji i nade wszystko spełniająca rolę pomocy ewidencyjnej oraz spis spraw i wykaz akt, a więc decentralizujące wyróżniki systemu bezdziennikowego. System ten rozpowszechnił się niejako wbrew teoretykom pracy kancelaryjnej szczególnie w dużych, rozrzuconych terytorialnie jednostkach, gdzie jedyną możliwą kontrolą jest właśnie rejestracja korespondencji w jednym centralnym źródle (dlatego też niektóre jednostki w swoich instrukcjach kancelaryjnych przewidują książki wpływu osobne dla swoich central i osobne dla biur zamiejscowych). W obecnych czasach książki wpływu w jednostkach prowadzone są najczęściej w formie elektronicznej, więc z punktu widzenia prawidłowej pracy przedsiębiorstwa jest to dodatkowe ułatwienie.

System kancelaryjny mieszany. Książka wpływu (Dziennik podawczy).

Stan współczesny Szczególnie dwa pierwsze systemy kancelaryjne ewoluowały od momentu swojego powstania i w chwili obecnej znacząco nieraz różnią się od swoich pierwowzorów. W każdym przypadku jednak zarzucone zostało szycie akt w registraturach, obowiązki te przerzucone zostały na referentów prowadzących dane sprawy (jest to tzw. registratura zdecentralizowana). Współczesne przepisy przewidują wręcz uporządkowanie i przekazanie teczki aktowej do archiwum najczęściej na koniec roku kalendarzowego. O ile likwidacja registratur i zwolnienie personelu w nim zatrudnionego przyniosła wymierne korzyści ekonomiczne dla przedsiębiorstw, to od tego czasu znacząco pogorszyła się jakość dokumentacji wytwarzanej w jednostkach, gdyż często personel biura przy wysokich kwalifikacjach merytorycznych ma znikomą wiedzę o zasadach pracy kancelaryjnej.

KONIEC WYKONAŁY: Agnieszka Zdunek i Kasia Gaik