Finanse administracji publicznej

Środki pieniężne podstawą funkcjonowania współczesnego państwa, Państwo gromadzi i rozdysponowuje środki pieniężne, Polityka władz państwa uzależniona jest od ilości posiadanych środków (lub ich braku)

Funkcje władzy publicznej: Alokacyjna, Redystrybucyjna, Stabilizacyjna Do realizacji tych funkcji władza publiczna używa odpowiednich instrumentów finansowych,

Trudności w mierzeniu efektywności niektórych realizowanych zadań przez państwo wpływają na ograniczoną stosowalność mechanizmów rynkowych, W sferze finansów publicznych istnieje daleko posunięta instytucjonalizacja.

Budżet Szczególny plan finansowy, Służy do ewidencjonowania publicznych środków pieniężnych, Może być rozpatrywany z perspektywy: ekonomicznej, Zarządzeniowej, Społecznej, Prawnej.

Ujęcie ekonomiczne Zasady tego planu wywodzą się z nauk ekonomicznych: Funkcja pieniądza w gospodarce, Obieg pieniądza w procesie wymiany dóbr i usług, Sprzeczność pomiędzy niewystarczalnością zasobów pozostających do dyspozycji człowieka a nieograniczonością jego potrzeb, Prawidłowość gospodarki finansowej opartej na: efektywności, oszczędności i celowości.

Ujęcie zarządzeniowe Ściśle wiąże się z ujęciem ekonomicznym, Budżetowanie (programowanie budżetowe) jest metodą zarządzania opartą na: planowaniu, Wykonywaniu, Kontroli.

Ujęcie społeczne Za pomocą budżetu realizowane są zadania na rzecz całego społeczeństwa lub wybranych jego grup, Stanowi o kształcie polityki społeczno-gospodarczej państwa poprzez określenie zadań na jakie są przeznaczane środki publiczne, m.in.: Cele socjalne, Wsparcie edukacji, Wsparcie nauki, Pobudzenie przedsiębiorczości.

Ujęcie prawne Dotyczy formy prawnej: Treści normy prawnej, Stopnia obowiązywania normy wobec adresatów, Skutków, Odpowiedzialności prawnej z tytułu jego niewykonania.

Definicja budżetu publicznego Budżet publiczny można określić jako epizodyczny (okresowy) plan finansowy podmiotu publicznego obejmujący dochody i wydatki, uchwalany w formie aktu prawnego i stanowiący podstawę gospodarki finansowej tego podmiotu.

Budżet a plan finansowy: Status podmiotu publicznego, Charakter środków, Globalny charakter, Forma prawna, Zwiększona kontrola

Cechy budżetu publicznego: Planowość – odwołuje się do przyszłości, prognozuje sposób przepływu strumieni pieniężnych, Uprzedniość, Wyrażenie pieniężne, Dwustronny (dochody/wydatki, przychody/rozchody), Równoważność, Epizodyczność, Wygasanie wydatków.

Inne cechy budżetu/zasady: Zasada powszechności, Zasada jedności materialnej, Zasada jedności formalnej, Zasada jawności, Zasada szczegółowości.

Funkcje budżetu publicznego: Fiskalna, Stymulacyjna, Redystrybucyjna, Alokacyjna.

Dochody publiczne W znaczeniu ekonmicznym dochody publiczne można zdefiniować jako wszelkie wpływy do kasy związku publicznoprawnego

Podział środków publicznych Dochody publiczne, Środki pochodzące z budżetu UE oraz EFTA (bezzwrotne), Bezzwrotne środki pomocy zagranicznej, Przychody budżetu państwa i JST pochodzące z: Sprzedaży papierów wartościowych, Prywatyzacji majątku SP lub JST, Spłaty pożyczek udzielonych ze środk. publ., Z otrzymanych pożyczek i kredytów, Przychody z działalności oraz innych źródeł.

Klasyfikacja dochodów publicznych: Kryterium ekonomiczne – pierwotny lub wtórny podział dochodu narodowego, Kryterium prawne: Publicznoprawne i prywatnoprawne, Przymusowe i dobrowolne, Odpłatne i nieodpłatne, Podatkowe i niepodatkowe

Podatki – cechy: Pieniężność, Przymusowość, Bezzwrotność, Nieodpłatność, Ogólność, Funkcją podatków jest funkcja fiskalna, zaś ceł funkcja ochronna rynku wewnętrznego.

Rodzaje podatków Kryterium podmiotu opodatkowania: Przychodowe i dochodowe, Obrotowe, Majątkowe, Kryterium przerzucalności: Pośrednie, Bezpośrednie.

Opłaty Daniny te charakteryzują się: Pieniężnością, Przymusowością, Bezzwrotnością, Ogólnością Cechą odróżniającą opłaty od podatków jest odpłatność i ekwiwalentność.

Subwencje i dotacje To formy zewnętrznego zasilania budżetów lokalnych, Dotacje nie rodzą żadnych roszczeń wobec państwa, Subwencje są zagwarantowane ustawowo, Ogólna kwota subwencji określona jest procentowo w stosunku do planowanych dochodów budżetów, Dotacje określane są kwotowo i mają charakter uznaniowy, O przeznaczeniu kwot subwencji decydują beneficjenci, zaś o przeznaczeniu dotacji decyduje podmiot jej udzielający

Subwencje dla JST: Wyrównawcza, Równoważąca, Oświatowa.