Ubezpieczenie rentowe Prawo zabezpieczenia społecznego NSP (V) Tomasz Bakalarz Zakład Prawa Pracy WPAiE

Źródła prawa ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej UER). ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. ustawa z dnia  17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego.

Ryzyko socjalne Ryzyko socjalne w ubezpieczeniu rentowym - świadczenia z ubezpieczenia rentowego udzielane są w związku z ryzykiem: niezdolności do pracy jest ona rozumiana, jako określona sytuacja życiowa w dwóch postaciach ( niezdolności całkowitej i częściowej ) utraty żywiciela niezdolność do samodzielnej egzystencji (ryzyko odrębne, ale niesamodzielne)

Rodzaje świadczeń Świadczenia z ubezpieczenia rentowego : renty : renty z tytułu niezdolności do pracy (stała, okresowa ) renta szkoleniowa renta rodzinna, dodatki do rent : dodatek pielęgnacyjny i dodatek dla sieroty zupełnej zasiłek pogrzebowy

Rozróżnienie pojęć Niezdolność do pracy używana w ustawie zasiłkowej Niezdolność do pracy używana w ustawie rentowej Niezdolność do samodzielnej egzystencji Niepełnosprawność – ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

Niezdolność do pracy - podobieństwa W obu przypadkach niezdolność do pracy dotyczy: Ogólnego stanu zdrowia Skutków wypadku w drodze z pracy lub do pracy

Wypadek w drodze z pracy lub do pracy Art. 57b ustawy o emeryturach i rentach z FUS Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Niezdolność do pracy - różnice Trwałość niezdolności do pracy orzekanej w celach rentowych Przemijalność, krótkoterminowość niezdolności do pracy orzekanej na cele ubezpieczenia chorobowego. Rozróżnienie niezdolności do pracy kwalifikującej do 12- miesięcznego świadczenia rehabilitacyjnego oraz niezdolności do pracy kwalifikującej do przyznania okresowej (np. na rok) renty z tytułu niezdolności do pracy wydaje się być tylko teoretycznie możliwe.

Definicja niezdolności do pracy Niezdolność do pracy dla celów rentowych Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej (element ekonomiczny ) z powodu naruszenia sprawności organizmu (element biologiczny) i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. (art. 12 ust 1)

Rodzaje niezdolności do pracy na cele rentowe Ze względu na przewidywany czas trwania niezdolności do pracy wyróżnia się: niezdolność okresową, niezdolność trwałą Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie niezdolności do pracy bierze się pod uwagę: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji; możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Dwa elementy definicji niezdolności do pracy Utrata zdolności do pracy zarobkowej (element ekonomiczny) oznacza obiektywne pozbawienie danej osoby możliwości zarobkowania. Obok elementu ekonomicznego (społecznego, zawodowego) w konstrukcji niezdolności do pracy wyróżnia się element biologiczny, czyli naruszenie sprawności organizmu. Niemożność wykonywania pracy spowodowana innymi przyczynami niż naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym niezdolność do zarobkowania nie jest niezdolnością do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 UER

Związek niezdolności do pracy z kwalifikacjami W rzeczywistości przy ocenie częściowej niezdolności będzie chodziło przede wszystkim o ustalenie możliwości dalszego wykonywania dotychczasowej pracy (przy uwzględnieniu jej rodzaju i charakteru), a następnie dopiero możliwości wykonywania innej pracy przy uwzględnieniu posiadanych kwalifikacji zawodowych (H. Pławucka) Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 20 sierpnia 2003 r., II UK 403/02 (OSNPUSiSP 2004, nr 12, poz. 214), ograniczenie ze względu na stan zdrowia możliwości wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami do stanowisk pracy w warunkach zapewniających wyeliminowanie szkodliwego wpływu czynników zewnętrznych, oznacza utratę zdolności do pracy w znacznym stopniu.

Jak określić przesłanki częściowej niezdolności do pracy dla: Przykłady do analizy Jak określić przesłanki częściowej niezdolności do pracy dla: człowieka niewykształconego, który dwa lata był inkasentem, rok roznosicielem ulotek, a przez trzy lata wykonywał pracę portiera lekarz-chirurg, który po ukończeniu studiów podyplomowych od wielu lat piastuje stanowisko dyrektora ZOZ, mający schorzenie kręgosłupa. absolwent technikum elektrycznego pracujący od ukończenia szkoły w charakterze prezentera radiowego traci możność pracy na tym stanowisku z przyczyn laryngologicznych

Niezdolność do wykonywania pracy dotychczasowej jest warunkiem koniecznym ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowanie, że mimo upośledzenia organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu zawodowym. Z wyroku z dnia 30 listopada 2000 r., II UKN 99/00 (OSNAPiUS 2002, nr 14, poz. 340)

Niezdolność do samodzielnej egzystencji Niezdolność do samodzielnej egzystencji - orzeka się w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Podstawowe potrzeby życiowe to , przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.

Niepełnosprawność Niepełnosprawność - oznacza to trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy Orzeczenie o niepełnosprawności wydają powiatowe lub wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności Trzy stopnie niepełnosprawności (lekki, umiarkowany, znaczny)

Relacje między orzeczeniami Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o: całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności; częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o którym mowa w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Procedura orzekania o niezdolności do pracy Dwuinstancyjność procedury Fachowość (orzeczenie wydawana przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską) Od orzeczenia lekarza orzecznika przysługuje ubezpieczonemu sprzeciw do komisji (termin 14 dni). Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Odwołanie od decyzji rentowej Odwołanie jest kierowane do sądu powszechnego (sądu ubezpieczeń społecznych) – właściwego zgodnie z art. 477(8) KPC. Odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji.

Konieczność wyczerpania toku instancji w trybie orzekania o niezdolności do pracy Art. 477(9) KPC Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. 

Konieczność wyczerpania toku instancji w trybie orzekania o niezdolności do pracy Art. 477(9) KPC Jeżeli w odwołaniu od decyzji organu rentowego wskazano nowe okoliczności dotyczące niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub orzeczenia komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organ rentowy nie przekazuje odwołania do sądu, lecz kieruje do lekarza orzecznika do ponownego rozpatrzenia. 

Czas orzekania niezdolności do pracy Zasadą jest orzekanie niezdolności do pracy na okres nie dłuższy niż 5 lat. Brak rokowań odzyskania zdolności do pracy (według wiedzy medycznej) nie obliguje już do orzeczenia trwałej niezdolności do pracy (choć moim zdaniem jej nie wyklucza, o czym niżej). Konieczne jest wówczas ustalenie niezdolności na okres dłuższy niż 5 lat, co oznacza poszerzenie granic swobody orzeczniczej, ale jednocześnie pewne utrudnienie dla organów orzeczniczych ZUS.

Przesłanki nabycia prawa do renty Przesłanki nabycia renty z tytułu niezdolności do pracy: niezdolność do pracy czas zajścia zdarzenia staż gęstość stażu

Przesłanki nabycia prawa do renty Wykonywanie zatrudnienia przez ubezpieczonego, który kwalifikuje się do osób trwale niezdolnych do pracy, nie pozbawia go prawa do skutecznego ubiegania się o należne mu świadczenie rentowe z ubezpieczenia społecznego (wyrok SN z dnia 17 stycznia 2002 r., II UKN 709/00, Mon. Prawn. 2003, nr 1). Pobieranie emerytury nie pozbawia pracownika możliwości ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, zwłaszcza z tytułu choroby zawodowej (wyrok SN z dnia 29 maja 2001 r., II UKN 378/00, OSNPUSiSP 2003, nr 4, poz. 105).

Czas powstania niezdolności do pracy Odesłanie do katalogu okresów składkowych zawartych w ustawie o emeryturach i rentach. Częstą sytuacją jest ubieganie się o rentę osoby, u której niezdolność do pracy powstała przed rozpoczęciem się okresów wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 3, jednak w czasie tych okresów nastąpiło istotne pogorszenie stanu zdrowia i to także w ramach tego samego stopnia niezdolności do pracy. Jest to dopuszczalne w świetle orzecznictwa SN.

Staż okresów składkowych i nieskładkowych oraz ich gęstość Okres minimalny stażu składkowego wynosi zasadniczo pięć lat, przy czym jest on stopniowo obniżany w stosunku do osób, u których niezdolność do pracy wystąpiła przed 30 rokiem życia (lub - co należy wskazać dla ścisłości - w dniu 30 urodzin). W celu zachowania czasowego związku niezdolności do pracy z tytułem ubezpieczeń rentowych wprowadzono zasadę, że wymagany okres składkowy i nieskładkowy musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku rentowego lub przed dniem powstania niezdolności do pracy (art. 58 ust. 2). Ten dodatkowy warunek dotyczy wyłącznie okresu pięcioletniego, wymaganego od osób, u których niezdolność do pracy powstała powyżej 30 roku życia

Kazus W dniu 1 stycznia 2014 r. Jadwiga Milusińska, legitymująca się 19 – letnim okresem składkowym i nieskładkowym złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jadwiga Milusińska przez 19 lat pracowała w przedsiębiorstwie państwowym „Pomożecie”. Jej stosunek pracy ustał 31 grudnia 2011 r. w trybie określonym w art. 52 k.p. Od tego czasu do dnia złożenia wniosku nie była aktywna zawodowo, miała status osoby bezrobotnej bez prawa do zasiłku do 1 marca 2013 r. Orzeczeniem z dnia 14 stycznia 2014 r. lekarz orzecznik ZUS uznał Jadwigę Milusińską za całkowicie niezdolną do pracy. W treści orzeczenia wskazał na trwały charakter niezdolności do pracy Jadwigi Milusińskiej. Ustalił również, że całkowita niezdolność do pracy istnieje u niej od sierpnia 2013 r. Jadwiga Milusińska zadowolona z wydanego orzeczenia nie skorzystała z prawa wniesienia od niego sprzeciwu do komisji lekarskiej. Decyzją z dnia 1 września 2014 r., doręczoną Jadwidze Milusińskiej w dniu 15 września 2014 r., organ rentowy odmówił jej przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, że jej niezdolność do pracy powstała po upływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia społecznego wynikającego z zatrudnienia w przedsiębiorstwie państwowym „Pomożecie”, co w myśl art. 57 ust. 1 pkt. 3 ustawy emerytalnej wyłącza możliwość przyznania jej wnioskowanego świadczenia.

Kazus W projekcie odwołania od decyzji organu rentowego, który przedstawiła w dniu 20 września 2014 r., pracownikowi biura porad prawnych, wskazała, że wbrew stanowisku organu jej ubezpieczenie ustało dopiero z chwilą utraty statusu osoby bezrobotnej, do tego czasu nieodpłatnie mogła bowiem korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej. Była przekonana, że jest osobą ubezpieczoną. Z ostrożności wskazała również, że lekarz orzecznik błędnie ustalił datę powstania u niej niezdolności do pracy. Na tę okoliczność przedstawiła kartę pobytu w szpitalu w styczniu 2013 r., którą, w jej ocenie, niezasadnie pominięto przy orzekaniu o niezdolności do pracy. W konkluzji zażądała przyznania renty w wysokości 80% przeciętnego wynagrodzenia za pracę.

Kazus Wyjaśnij pojęcie całkowitej niezdolności do pracy i tryb orzekania o niezdolności do pracy? Jakie są warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy? Czy osoba mająca status osoby bezrobotnej podlega ubezpieczeniom społecznym? Jaka jest formuła wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy? Scharakteryzuj tryb odwoławczy od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Przykład 50-letnia kobieta złożyła wniosek rentowy w dniu 1 czerwca 2003 r. W dziesięcioleciu: od 1 czerwca 2003 r. do 1 czerwca 1993 r. nie udowodniła wymaganych 5 lat okresów składkowych wraz z nieskładkowymi, wykazując: okresy następujące: od 1 stycznia 1994 r. do 30 września 1994 r. (zatrudnienie), od 1 października 1996 r. do 31 grudnia 1996 r. (zatrudnienie), od 1 kwietnia 1997 r. do 31 grudnia 2000 r. (renta rodzinna, zakończona z powodu odzyskania zdolności do pracy), od 1 marca 2000 r. do 31 maja 2001 r. (zatrudnienie), od 15 czerwca 2001 r. do 15 czerwca 2002 r. (zasiłek dla bezrobotnych).

Przykład Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył 3 lata i 3 miesiące okresu składkowego. Lekarz orzecznik ZUS stwierdził częściową niezdolność do pracy, powstałą od dnia 1 czerwca 2003 r. Spełnione zostały więc warunki określone w art. 57 ust. 1 pkt 1 oraz art. 57 ust. 1 pkt 3. Ponieważ, stosownie do art. 58 ust. 2, okresu pobierania renty rodzinnej (3 lata, 9 miesięcy) nie można wliczać, należy przesunąć ("rozciągnąć") badany okres wstecz o 3 lata i 9 miesięcy, tj. do dnia 31 sierpnia 1989 r. W okresie: od 1 kwietnia 1990 r. do 31 marca 1992 r. wnioskodawczyni była zatrudniona na umowie o pracę, co daje dodatkowe 2 lata składkowe. Wnioskodawczyni zostanie przyznana renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy, od dnia 1 czerwca 2003 r.

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi: 1)   24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19 UER, oraz 2)   po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych; 3)   po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych; 4)   po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby wiek emerytalny.

Ryzyko utraty żywiciela rodziny Utrata żywiciela, w ubezpieczeniu rentowym, oznacza, że obowiązek dostarczenia środków utrzymania członkom rodziny ubezpieczonego, którzy stracili żywiciela przejmuje instytucja ubezpieczeniowa. Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Osoby uprawnione do renty rodzinnej Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione (wiek dzieci – art. 68 ust. 1) Przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej i rodzinnego domu dziecka. Małżonek (wdowa, wdowiec) Rodzice (+ ojczym i machocha)

Dziecko uczące się Uznawało się więc np., że datę ukończenia nauki wyznacza: pozytywne odbycie wszystkich egzaminów przewidzianych w danym roku szkolnym (akademickim), uzyskanie tzw. zaliczeń ze wszystkich przedmiotów objętych programem, dzień obrony pracy magisterskiej (wyrok SA w Katowicach z dnia 14 listopada 2007 r., III AUa 1906/06, Biul. SAKa 2008, nr 3), zakończenie udziału w zajęciach (jako zakończenie procesu nauczania). Koniec roku akademickiego (K. Antonow) Przy studiach wyższych – art. 167 ust. 2 Prawa o szkolnictwie wyższym

Renta rodzinna dla wdowy Warunkiem nabycia prawa do renty rodzinnej przez wdowę (wdowca) jest, poza spełnieniem przesłanek określonych w art. 70 ust. 1 i 2 ustawy 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozostawanie przez małżonków do dnia śmierci jednego z nich w stanie faktycznej wspólności małżeńskiej (art. 70 ust. 3 tej ustawy). Ciężar dowodu niepozostawania w tej wspólności spoczywa na organie rentowym. (Uchwała 7 SN z 26 października 2006 r. III UZP 3/06) Osoba, która pozbawiła życia współmałżonka nie może skutecznie domagać się przyznania prawa do renty rodzinnej po zamordowanym (Wyrok SA w Katowicach, III AUa 1547/06)

Wiosną 1974 r. Alina i Gniewomir Janowscy zawarli związek małżeński Wiosną 1974 r. Alina i Gniewomir Janowscy zawarli związek małżeński. Kilka tygodni później podpisali intercyzę, mocą której ustanowili między sobą rozdzielność majątkową. Jednocześnie, na mocy ugody zawartej przed notariuszem Alina Janowska uzyskała prawo do alimentów od męża. Małżonkowie Janowscy, nie zważając na swe wcześniejsze decyzje, prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, wspólnie korzystali ze swoich dochodów, wspierali się i zgodnie zmierzali do gromadzenia majątku. Przez 40 lat trwania małżeństwa, pożycie małżonków Janowskich było nader zgodne i szczęśliwe. Przerwała je nagła śmierć Gniewomira Janowskiego. Zrozpaczona wdowa wystąpiła do ZUS- u o ustalenie prawa do renty rodzinnej po zmarłym, bowiem emerytura jej męża znacznie przewyższała jej własne świadczenie. Ku zaskoczeniu Aliny Janowskiej, organ rentowy wydał decyzję o odmowie ustalenia prawa do renty rodzinnej. Alina Janowska, reprezentowana przez adwokata Piotra Ścisłego, złożyła odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. W uzasadnieniu swego pisma powołała się m. in. na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 maja 2014 r. (SK 61/13), w którym Trybunał orzekł, że art. 70 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim uprawnienie małżonki rozwiedzionej do uzyskania renty rodzinnej uzależnia od wymogu posiadania w dniu śmierci męża prawa do alimentów z jego strony, ustalonych wyłącznie wyrokiem lub ugodą sądową, jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 konstytucji.

Renta rodzinna a separacja formalna Renta rodzinna jako kontynuacja prawa do alimentów. Rozwód, względnie brak pozostawania we wspólności małżeńskiej, generalnie wyłączają uprawnienia do renty rodzinnej po zmarłym mężu (byłym mężu). Wydaje się, że prawo do renty rodzinnej wyklucza również - co do zasady - orzeczenie separacji. Jeśli bowiem ustawodawca odmówił prawa do renty rodzinnej małżonce niepozostającej we wspólności małżeńskiej, to tym bardziej winno być ono wyłączone w przypadku małżeństwa pozostającego w separacji.

Wysokość renty rodzinnej Renta rodzinna wynosi: 1)   dla jednej osoby uprawnionej - 85 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 2)   dla dwóch osób uprawnionych - 90 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 3)  dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.

Dodatki do renty Dodatek dla sieroty zupełnej Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia.

Dodatki do rent - kazus Aniela Żak (studentka medycyny, lat 22) została przysposobiona przez Eleonorę i Wincentego Żak. Gdy miała 6 miesięcy jej rodzice biologiczni – Leokadia i Zenon Bąk - zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej z uwagi na rażące zaniedbywanie obowiązków względem małoletniej córki. Aniela Żak od początku wiedziała, że została przysposobiona. Po ukończeniu 18 lat skorzystała z prawa udostępnienia jej danych dotyczących rodziny pochodzenia. Po odnalezieniu rodziców utrzymywała z nimi kontakt, opiekując się chorą na nowotwór Leokadią Bąk. Eleonora Żak zmarła w dniu 1 lutego 2004 r. Aniela Żak pobiera po niej rentę rodzinną. W dniu 27 maja 2014 r. zmarł Wincenty Żak (emeryt). Aniela Żak zamieszkała z ciężko chorą matką biologiczną – Leokadią Bąk.

Sąd Apelacyjny w Katowicach Wyrok z dnia 19 listopada 2009 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach III AUa 1829/2009 1. Ustawodawca zamierzył przyznawanie dodatku wyłącznie osobom, które są dosłownie sierotami zupełnymi, tzn. takim, których oboje rodzice naturalni nie żyją i tak też ten dodatek - póki co - należy rozmieć. 2. W przypadku, gdy ojciec naturalny nie jest znany (np. nie jest ustalone ojcostwo), śmierć matki może być uznana za powodującą sieroctwo zupełne, jednakże nie można tej oceny rozciągać na sytuację, gdy ojciec nie utrzymuje kontaktów z dzieckiem.