Terapia GESTALT magda okarska 23.02.2006r.

Frederick „Fritz” Perls ur. 8.VI.1893r. w Berlinie zm. 14.V.1970r. w Chicago psychiatra, psychoanalityk wychowany w ubogiej żydowskiej rodzinie w latach młodości związany ze środowiskiem studenckiej cyganerii

Frederick „Fritz” Perls 1946r. „Ego, Hunger and Agression: A Revision of Freud’s Theory and Method” 1951r. „Gestalt Therapy” 1969r. „In And Out of the Garbage Pail” (autobiografia) 1969r. „Gestalt Therapy Verbatim”

Współtwórcy terapii Laura Posner Perls (1905-1980) psycholog Gestalt

Współtwórcy terapii Laura Posner Perls psycholog Gestalt Paul Goodman (1905-1980) psycholog Gestalt Paul Goodman (1911-1972) poeta, pisarz

ŹRÓDŁA INSPIRACJI Psychologia postaci Holizm Teoria pola Kurta Lewina Egzystencjalizm Semantyka Fenomenologia Ekspresjonizm

Psychologia postaci (Gestalt) Człowiek posiada zdolność do strukturalizowania docierających do niego bodźców

Psychologia postaci (Gestalt) Człowiek posiada zdolność do strukturalizowania docierających do niego bodźców XXXXXXXOX XXXXXXOXX XXXXXOXXX XXXXOXXXX XXXOXXXXX XXOXXXXXX XOXXXXXXX

Psychologia postaci (Gestalt) Człowiek posiada zdolność do strukturalizowania docierających do niego bodźców *****

Psychologia postaci (Gestalt) Człowiek posiada zdolność do strukturalizowania docierających do niego bodźców [ ][ ][ ]

Psychologia postaci (Gestalt) Człowiek posiada zdolność do strukturalizowania docierających do niego bodźców Warunkiem percepcji danego obiektu jest wyodrębnienie go z jego otoczenia

Holizm Wszystkie zjawiska tworzą układy całościowe Właściwości całości nie dają się wnioskować z właściwości poszczególnych składników

Teoria pola Przestrzeń życiowa człowieka składa się ze wzajemnie na siebie oddziałujących: pola psychicznego i otaczających go obszarów (środowiska zewnętrznego) W momencie pojawienia się określonych potrzeb niektóre obszary nabierają wartości Wartość pozytywna redukuje napięcie, wartość negatywna redukuje obszar

Teoria pola

Egzystencjalizm „Ważne jest nie to, co ze mną zrobiono, lecz to, co ja sam zrobiłem z tym, co ze mną zrobiono” J.P.Sartre Każdy człowiek jest jedyny i niepowtarzalny Przyrodzona człowiekowi wolność wyraża się w tym, że nieustannie dokonuje on wewnętrznych wyborów Życie człowieka nie ma sensu samo w sobie, to człowiek poprzez swoje decyzje nadaje mu sens

Semantyka, fenomenologia i ekspresjonizm Semantyka – dyscyplina zajmująca się relacjami między znakami a przedmiotami, do których się one odnoszą Fenomenologia – bezzałożeniowa percepcja zjawisk takimi, jakimi się jawią

Semantyka, fenomenologia i ekspresjonizm Ekspresjonizm – kierunek w sztuce opierający się na założeniu, że artysta ma poprzez dzieło wyrażać swoje emocje (istotna rola intuicji, subiektywizmu, uczucia – przeciwieństwo naturalizmu) Otto Dix: Frederick Perls

ZAŁOŻENIA Człowiek jest integralną całością Doświadczenia człowieka mają postać określonych niepodzielnych figur (gestaltów), które wyłaniają się z tła w momencie, gdy stają się potrzebami Człowiek ma zdolność HOMEOSTAZY – tzn. zaspokajania swoich kolejno wyłaniających się potrzeb Niezaspokojenie jakiejś potrzeby jest źródłem napięć i uniemożliwia dalsze prawidłowe funkcjonowanie

ZAŁOŻENIA Człowiek jest wtłaczany w rozmaite role społeczne (niezależnie od tego, na ile jest do nich „dopasowany”) A także asymiluje narzucony mu sposób myślenia Człowiek kontaktując się z otoczeniem przyjmuje dwie możliwe taktyki: wycofywania się lub eksploracji

ZAŁOŻENIA Prawidłowy proces dojrzewania człowieka przebiega od stanu całkowitej zależności (od otoczenia) do całkowitej niezależności Człowiek niedojrzały w momentach trudnych manipuluje ludźmi, aby udzielali mu wsparcia, a także obarcza otoczenie (okoliczności) winą za swoje problemy

ZAŁOŻENIA Prawidłowy proces dojrzewania człowieka przebiega od stanu całkowitej zależności (od otoczenia) do całkowitej niezależności Człowiek niedojrzały żyje w „świecie POWINNOŚCI” (tzn. doskonale wie, co POWINIEN, a czego NIE POWINIEN robić, wie także, jak świat POWINIEN wyglądać)

ZAŁOŻENIA Prawidłowy proces dojrzewania człowieka przebiega od stanu całkowitej zależności (od otoczenia) do całkowitej niezależności Człowiek dojrzały jest w pełni świadomy swoich pragnień, emocji, akceptuje siebie, a także jest zdolny do podejmowania samodzielnych decyzji i czuje się za nie odpowiedzialny

ZAŁOŻENIA Prawidłowy proces dojrzewania człowieka przebiega od stanu całkowitej zależności (od otoczenia) do całkowitej niezależności Człowiek dojrzały podchodzi do życia w sposób kreatywny i tak nim kieruje, aby osiągnąć samorealizację

4 MECHANIZMY POWSTAWANIA NERWICY INTROJEKCJA, która prowadzić może do dezintegracji na skutek sprzeczności norm społecznych PROJEKCJA, która polega nie tylko na rzutowaniu swoich emocji na innych, ale również dostrzeganiu w nich źródeł własnych napięć KONFLUENCJA, która na skutek utożsamienia się z osobą znaczącą prowadzi do całkowitej utraty kontaktu z własnymi emocjami RETROFLEKSJA, w mechanizmie której jednostka czyni sobie to, co chciałaby czynić innym

CELE TERAPII Dokończenie „niezakończonych sytuacji” Uświadomienie sobie własnych emocji i pragnień (odkrycie swojego „prawdziwego ja”) Nauczenie się kreatywnego podejścia do życia Osiągnięcie dojrzałości do podejmowania samodzielnych decyzji i ponoszenia za nie odpowiedzialności

TECHNIKI I STRATEGIE Terapeuta narzuca pewne ZASADY: Mówienie w 1os. lp. w czasie teraźniejszym (nawet jeśli treść wypowiedzi odnosi się do przeszłości) (konwencja „TU I TERAZ”) Nie wolno używać formy bezosobowej Zamiast opisowych pytań należy stosować stwierdzenia Nie należy mówić o kimś, tylko do kogoś Należy wyrażać wszelkie zastrzeżenia

TECHNIKI I STRATEGIE Prowadzona jest indywidualna terapia na tle grupy („gorące krzesło”) Odbywają się także ćwiczenia w diadach Ekspresja emocji, samo doświadczenie – jest o wiele istotniejsze od intelektualnej analizy sytuacji

TECHNIKI I STRATEGIE Prowadzenie przez pacjenta dialogu między częściami jego zdezintegrowanej osobowości, między częściami ciała związanymi z dolegliwościami lub między obiektami z marzeń sennych

TECHNIKI I STRATEGIE Odgrywanie niezakończonych sytuacji, wyrażanie zablokowanych emocji Odgrywanie ról stanowiących jawne przeciwieństwo demonstrowanego przez pacjenta zachowania

TECHNIKI I STRATEGIE Wyobrażanie sobie reakcji innych członków grupy i konfrontowanie tych wyobrażeń z informacją zwrotną od nich Silna ekspresja (powtarzanie znamiennych gestów)

TECHNIKI I STRATEGIE Podejmowanie nowych zachowań – „wypróbowywanie się” w nich Wykonywanie ćwiczeń plastycznych

7 WARSTW EGO UJAWNIAJĄCYCH SIĘ PODCZAS TERAPII Warstwa frazesowa Warstwa fałszywa Warstwa fobijna – lęk przed obrazem „prawdziwego ja” Warstwa impasu – po skonfrontowaniu się ze swoim „prawdziwym ja” Warstwa implozji – doświadczanie emocji, ale bez ekspresji Warstwa eksplozji – doświadczanie emocji z ekspresją Warstwa autentyczna – czyli „ujawnione prawdziwe ja”

Czym więc jest Gestalt? Perls definiuje Gestalt jako całość niepodzielną w tym sensie, że same jej składniki nie stanowią o jej właściwościach Kontekst nadaje znaczenie różnym gestaltom (podobnie jak kontekst nadaje znaczenie słowom, np. słowu „zamek”)

Czym więc jest Gestalt? Człowiek, jako niepodzielna całość, jest gestaltem – nawiązując do egzystencjonalizmu, człowiek sam sobie wybiera kontekst (np. „religia”) Także różne doświadczenia człowieka są gestaltami (np. gestalt „życie rodzinne”) Formy gestaltów wyodrębniających się z tła przyjmują również potrzeby człowieka

PODSUMOWANIE Człowiek dostosowując się do narzuconych mu norm społecznych często doprowadza do frustracji własnych potrzeb i pogrąża się w impasie Psychoterapia Gestalt może pomóc mu odkryć swoje „prawdziwe ja” i w sposób dojrzały podejmować decyzje zgodne z własnymi potrzebami

Dziękuję za uwagę 