WOJNY Z KRZYŻAKAMI W XV w.

UNIE Z LITWĄ 1. UNIA WILEŃSKO – RADOMSKA 1401 r. Władysław Jagiełło wg Jana Matejki Witold Kiejstutowicz www.wikipedia.pl 1. UNIA WILEŃSKO – RADOMSKA 1401 r. Witold dożywotnio został wielkim księciem litewskim. Zwierzchnim panem Litwy nadal pozostał Władysław Jagiełło z tytułem najwyższego księcia. Po śmierci Witolda Litwa miała powrócić do Jagiełły lub jego następcy. W przypadku bezpotomnej śmierci Jagiełły o przyszłości Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego miała zadecydować wspólnie rada królewska i rada wielkoksiążęca. Unia ta została zawarta w obecności rady królewskiej i rady wielkoksiążęcej. W Wilnie i Radomiu podjęto postanowienie, że w przyszłości żadne decyzje nie zostaną podjęte bez wspólnych konsultacji

GENEZA WIELKIEJ WOJNY 1409 - 1411 Władysław Jagiełło zobowiązał się odzyskać wszystkie ziemie utracone przez Polskę, Zakon Krzyżacki starał się zanegować prawdziwość chrztu Litwy. Szerzył antypolską i antylitewską propagandę głosząc, że Litwa jest nadal pogańska i wzywając rycerzy Europy Zachodniej do świętej krucjaty przeciwko Litwinom, Zakon Krzyżacki po zakupie Nowej Marchii odmówił Polakom prawa do posiadania kilku pogranicznych miejscowości, które przyłączył do Polski Kazimierz Wielki (Santok, Osieczna, Drezdenko) Krzyżacy nieprawnie otrzymali od Władysława Opolczyka ziemię dobrzyńską. Królestwo Polskie żądało jej zwrotu. Bezpośrednią przyczyną wojny było udzielenie pomocy antykrzyżackiemu powstaniu na Żmudzi przez Jagiełłę i Witolda

WOJCIECH KOSSAK POSŁANNICTWO KRZYŻACKIE

PRZEBIEG WIELKIEJ WOJNY wojnę wypowiedział wielki mistrz Zakonu – Ulryk von Jungingen. Na jesieni 1409 r. wojska krzyżackie spustoszyły pogranicze Wielkopolski i Mazowsza. Wojska polskie wyruszyły spod Łęczycy w kierunku Bydgoszczy, którą po kilku dniach oblężenia zdobyły. Na początku października zostaje podpisane na kilka miesięcy zawieszenie broni. działania wojenne zostają wznowione w 1410 r. Punktem zbiórki wojsk polskich, litewskich, tatarskich i ruskich był obóz pod Czerwińskiem. Połączone wojska przekroczyły Wisłę pod Czerwińskiem, po moście zbudowanym z łodzi, na początku lipca 1410 r. i wkroczyły w granice państwa Zakonu Krzyżackiego.

BITWA POD GRUNWALDEM Do rozstrzygającego starcia doszło 15 lipca 1410 r. pod wsią Grunwald (Tannenberg). W bitwie pod Grunwaldem połączone wojska polsko-litewsko-taarsko-rusko-morawskie pokonały wojska krzyżackie wspomagane przez rycerzy europejskich. W bitwie poległ wielki mistrz Ulrich von Jungingen. Spod Grunwaldu Jagiełło ruszył pod Malbork. Nie udało jednak mu się go zdobyć. WOJCIECH KOSSAK DWA MIECZE

Rycerze krzyżaccy Rycerze polscy http://www.lokalwaria.iap.pl/podstrony/zakon/foto/bitwa.jpg

JAN MATEJKO BITWA POD GRUNWALDEM

WOJCIECH KOSSSAK, GRUNWALD

SKUTKI WIELKIEJ WOJNY 1409 - 1411 POSTANOWIENIA I POKOJU TORUŃSKIEGO 1411 Żmudź powróciła do Litwy, tylko do śmierci Witolda, Do Polski powróciła ziemia dobrzyńska, Ziemia chełmińska i Pomorze Gdańskie miało pozostać przy Zakonie Krzyżackim. UNIA Z LITWĄ W HORODLE 1413 Litwa pozostanie państwem niezależnym politycznie, na czele którego będzie zasiadać wielki książę podległy królowi polskiemu. Pierwszym wielkim księciem został Witold. Po śmierci Witolda tron wielkoksiążęcy miał zostać obsadzony za zgodą króla polskiego. 50 rodów litewskich przyjęto do polskich rodów szlacheckich. Nadano polskie przywileje szlacheckie katolickim bojarom litewskim. Decyzje w sprawach dotyczących obu krajów mają być podejmowane na wspólnych zjazdach szlachty polskiej i litewskiej. skutki i znaczenie unii: Litwa utrzymała odrębność polityczną i nie podporządkowała się Polsce Rozpoczęła się polonizacja Litwa

WOJNA TRZYNASTOLETNIA 1454 - 1466

GENEZA WOJNY TRZYNASTOLETNIEJ pogarszanie się sytuacji wewnętrznej w państwie zakonnym spowodowane upadkiem gospodarki, zwiększaniem podatków i błędną polityką celną Zakonu niechęć mieszczaństwa i szlachty pruskiej do Zakonu zaowocowało założeniem Związku Pruskiego w 1440 r. Wywołało to sprzeciw Zakonu – sąd cesarsko papieski nakazał rozwiązanie Związku Pruskiego. Decyzja ta oraz wysoka kontrybucja wywołały bunt i wybuch powstania w Prusach przeciwko Zakonowi. Delegacja Związku Pruskiego (na jej czele stał Jan Barzyński) poprosiła Kazimierza Jagiellończyka o przyłączenie Prus i Pomorza Gdańskiego do Królestwa Polskiego. napięte stosunki polsko – krzyżackie z lat 1411 – 1454 związane z tym, że żadna ze stron nie była zadowolona z postanowień I pokoju toruńskiego. bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny było wydanie aktu inkorporacji Prus i Pomorza Gdańskiego do Polski przez króla polskiego 6 marca 1454 r.

PRZEBIEG WOJNY TRZYNASTOLETNIEJ już na początku wojny ukazana została słabość polskiej armii. Pospolite ruszenie z Wielkopolski zebrane w obozie pod Cerekwicą wymusiło na królu przywileje (przywileje cerkwico – nieszawskie) uzależniając od nich swój udział w wojnie. Ta sama szlachta została całkowicie rozbita pod twierdzą krzyżacką Chojnice co spowodowało przedłużenie wojny i spadek popularności Polski wśród powstańców pruskich. w 1456 r. pobita została flota duńska koło wyspy Bornholm, która wspierała Krzyżaków. Zwycięzcami byli kaprowie gdańscy w 1457 r. wykupiono z rąk najemników czeskich Malbork punktem zwrotnym wojny była bitwa koło Świecinem (nad Jeziorem Żarnowieckim) w 1462 r., w której zwycięstwo odniósł Piotr Dunin, niestety nie dzięki szlachcie polskiej lecz dzięki wojskom zaciężnym. W 1463 r. flota krzyżacka została pokonana w bitwie na Zalewie Wiślanym przez połączone floty Gdańska i Elbląga. To przeważyło szalę na stronę Królestwa Polskiego. W 1464 r. rozpoczęto rokowania pokojowe, które zakończyły się podpisaniem II pokoju toruńskiego w 1466 r.

ZAMEK W MALBORKU www.wikipedia.pl

SKUTKI WOJNY TRZYNASTOLETNIEJ Postanowienia II pokoju toruńskiego 1466: do Polski powróciły: Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska, ziemia michałowska do Polski przyłączono: Warmię, Malbork i Elbląg. od tej pory wszystkie te ziemie nosiły nazwę Prus Królewskich. Pozostała część państwa zakonnego została nazwana Prusami ZakonnyMI (stolicą Królewiec) i na mocy pokoju stała się lennem Królestwa Polskiego Każdy wielki mistrz Zakonu miał obowiązek składać hołd lenny królowi polskiemu i wspomagać go w czasie wojny. skutki: nadanie przez Kazimierza Jagiellończyka przywilejów cerekwicko – nieszawskich przyczyniło się do dalszego ograniczenia władzy królewskiej państwo polskie odzyskało dostęp do morza, dzięki czemu mógł się rozwijać handel; skutkiem – wzbogacenie się portowych miast pruskich (szczególnie Gdańska) Wisła stała się najważniejszym polskim szlakiem handlowym –spław zboża