Endometrioza Ewa Barcz Katarzyna Luterek Natalia Mazanowska

Endometrioza - definicja "Endometriosis" -Sampson - 1921 schorzenie, w którym struktury błony śluzowej trzonu macicy stwierdza się poza jej jamą. ektopowe endometrium charakteryzuje się strukturą histologiczną błony śluzowej macicy oraz wykazuje jej czynność

Częstość występowania endometriozy 4 - 17 % - Ranney ( 1980 ) 5/1000 przyjęć do szpitala - Kramer (1987) 6% ze 104 120 kobiet, które przeszły zabiegi chirurgiczne w szpitalach armii amerykańskiej - Wheeler (1988) 1 - 7 % kobiet w wieku rozrodczym (15 - 45 lat) Barbieri (1990)

Endometrioza jest chorobą o nieznanej histogenezie i etiologii.

Etiopatogeneza endometriozy teoria transplantacyjna Sampsona (1921) teoria metaplastyczna Meyera (1919) zaburzenia w środowisku płynu otrzewnowego (zab. immunologiczne, hormonalne, teoria genetyczna) etiologia jatrogenna

Wzrost częstości występowania endometriozy. wynik rzeczywistego wzrostu częstości schorzenia ? wynik doskonalszych metod diagnostycznych ?

Czynniki ryzyka endometriozy wiek rozrodczy dobre warunki socjoekonomiczne wczesna menarche cykl miesiączkowy: < 27 dni, miesiączka trwająca > 7 dni genetyczne

Lokalizacja ognisk endometriozy wg Semma Więzadła krzyżowo - maciczne 62,9 % Jajniki 56,1 % Zatoka Douglasa 24,4 % Załamek pęcherzowo - maciczny 20,3 % Torbiele czekoladowe 19,8 % Więzadła obłe 11,0 % Mesosalpinx 8,0 % Ogniska na jelitach 6,9 %

Objawy kliniczne oraz częstość występowania 1. Dysmenorrhea 60 - 80 % 2. Dyspareunia 25 - 50 % 3. Bóle podbrzusza 30 - 50 % 4. Niepłodność 30 - 50 % 5. Nieregularne miesięczki 11 - 30 % 6. Cykliczna hematuria lub dysuria < 2 %

pogrubienie więzadeł krzyżowo-macicznych > 60% Zmiany stwierdzane w badaniu ginekologicznym i częstość ich występowania: pogrubienie więzadeł krzyżowo-macicznych > 60% utrwalone tyłozgięcie macicy 40 - 60% guz przydatków 30 %

Metody diagnostyczne USG laparoskopia cystoskopia rektoskopia badanie histopatologiczne badania immunologiczne

Endometrioza jajnikowa Endometrioza powierzchniowa endometrioza głęboka torbiele endometrioidalne endometrioza naciekająca

Endometrioza otrzewnowa mikroskopowa zmiany subtelne bezbarwne jasne pęcherzyki, czerwone pęcherzyki i zmiany „płomieniopodobne” ogniskowo rozszerzone naczynia i wybroczyny ubytki otrzewnej, obszary zmętnienia otrzewnej zmiany typowe czarne ogniska zmiany zwłókniałe

Stopień I (zmiany minimalne) 1 - 5 punktów Klasyfikacja endometriozy wg rozległości stopnia zaawansowania zmian chorobowych (Amerykańskie Towarzystwo Płodności) 1985: Stopień I (zmiany minimalne) 1 - 5 punktów Stopień II (zmiany łagodne) 6 - 15 punktów Stopień III (zmiany umiarkowane) 16 - 40 punktów Stopień IV (zmiany ciężkie) > 40 punktów

Niepłodność w zmianach minimalnych i łagodnych brak owulacji i nieprawidłowe dojrzewanie pęcherzyków gorsza jakość oocytów i zarodków niewydolność ciałka żółtego zespół LUF zwiększona synteza prostaglandyn zaburzenia w układzie immunologicznym zaburzenia funkcji jajowodów

Niepłodność w zaawansowanych postaciach endometriozy zrosty okołojajowodowe zrosty okołojajnikowe niedrożność jajowodu torbiele endometrialne

Cel leczenia endometriozy likwidacja ognisk endometriozy ustąpienie zespołu bólowego przywrócenie płodności

Leczenie operacyjne: wycięcie zmiany elektrokoagulacja laseroterapia hormonalne skojarzone

Farmakologiczne leczenie endometriozy: Gestageny Preparaty estrogenowo-progestagenowe Danazol Analogi gonadoliberyny

Laparoskopowe leczenie endometriozy otrzewnowej. wycięcie zmiany koagulacja lub waporyzacja obowiązuje postępowanie przeciwzrostowe