Projekt ,,KOMPETENCJE KLUCZOWE DROGĄ DO KARIERY’’ biologia

Spis treści przebiegu zajęć 1.Zapoznanie się z założeniami i tematyką projektu 2.budowa mikroskopu optycznego. 3.zasady mikroskopowania. 4.wykonywanie prostych preparatów mikroskopowych. 5.obserwacja zjawisk (plazmoliza i deplazmoliza). 6.obserwacje tkanek roślinnych. 7.obserwacje tkanek zwierzęcych. 8.obserwacje makroskopowe. 9.woda jako środowisko życia. Fizykochemiczne właściwości wody. 10.biologiczna rola wody. 11.zasoby wodne. 12.podstawowe źródła zanieczyszczeń wód. 13.ochrona wód. 14.fizykochemiczne wskaźniki zanieczyszczenia wód. 15.stan czystości wód. 16.zanieczyszczenia powietrza. 17.źródła zanieczyszczeń powietrza. 18.niekorzystne zjawiska związane z zanieczyszczeniem atmosfery. 19.zanieczyszczenia wody można zmniejszyć 20.porosty jako bioindykatory zanieczyszczenia powietrza. Skala porostowa

Rewolwer-obrotowa tarcza zawierająca zestaw obiektywów o różnym rodzaju powiększania i aperturze numerycznej Kondensor-koncentruje wiązkę promieni świetlnych o dużej intensywności formując z nich stożek wystarczający do oświetlenia pola przedmiotowego Śruby regulacyjne- umożliwiają ułożenie próbki znajdującej się na stoliku na odpowiednią odległość tzw. Odległość roboczą od obiektywu. Spis treści

Są to ogólne zasady użytkowania i pielęgnacji mikroskopu: 1)Przed rozpoczęciem mikroskopowania mikroskop należy oczyścić ściereczką (uwaga na części optyczne) 2)Za pomocą lusterka wklęsłego skierować światło do mikroskopu. Następnie ustawiamy lusterko tak aby pole widzenia było równomiernie oświetlone 3)Oglądać preparat najpierw pod małym a następnie coraz większym powiększeniu. Pole widzenia pod obiektywem silniejszym jest ciemniejsze dlatego trzeba zwiększyć otwór w przesłonie 4)Ustawić mikroskop na obraz śrubą makrometryczną a następnie śrubą mikrometryczna wyregulować ostrość 5)Przy zmianie obiektywu na silniejszy należy podnieść nieco tubus. 6)nie dotykać soczewek palcami 7)po skończonej pracy ustawić najmniejsze powiększenie i wyczyścić mikroskop. Spis treści

Proces odwrotny, polegający na pobieraniu wody przez wodniczki z roztworu zewnętrznego o mniejszym stężeniu, nazywa się deplazmolizą. Zarówno deplazmoliza jak i plazmoliza może prowadzić do śmierci komórki. Plazmoliza - proces tracenia wody w komórce w roztworze hipertonicznym. W wyniku tego następuje obkurczenie cytoplazmy od ścian komórki. Dotyczy ona wyłącznie komórek roślinnych. Wyróżniamy plazmolizę: kątową (a) wklęsłą (b) wypukłą (c) graniczną (d) spis treści

miękisz powietrzny (aerenchyma) miękisz wodny tkanki stałe tkanki miękiszowe: miękisz zasadniczy miękisz powietrzny (aerenchyma) miękisz wodny miękisz asymilacyjny (palisadowy, gąbczasty i wieloramienny) miękisz rdzeniowy (drzewny i łykowy) miękisz spichrzowy tkanki przewodzące: drewno (ksylem) łyko (floem) tkanki okrywające: pierwotne: ryzoderma (epiblema) – skórka korzenia Epiderma -skórka pędu Endoderma (śródskórnia) egzoderma (skórnia) wtórne: korek tkanki wzmacniające: kolenchyma (zwarcica) sklerenchyma (twardzica): stereidy – włókna sklerenchymatyczne sklereidy – twardziczki tkanki wydzielnicze: włoski gruczołowe miodniki komórki gruczołowe rurki mleczne (latycyfery) Tkanki twórcze tzw. Metystemy merystemy pierwotne merystem wierzchołkowy (stożek wzrostu pędu i korzenia) merystem interkalarny - wstawowy (w węzłach) merystemy wtórne: merystem boczny – prokambialny miazga (międzywiązkowa i śródwiązkowa) fellogen – tkanka korkotwórcza (miazga korkorodna) kallus– tkanka twórcza regeneracyjna merystem archesporialny (archespor) Spis treści

Spis treści tkanka łączna właściwa siateczkowata włóknista luźna zbita ukształtowana nieukształtowana zarodkowa tłuszczowa oporowa tkanka chrzęstna szklista sprężysta tkanka kostna gąbczasta krew, limfa i hemolimfa tkanka nabłonkowa nabłonek jednowarstwowy płaski sześcienny (brukowy, kostkowy) cylindryczny (walcowaty) wielorzędowy nabłonek wielowarstwowy przejściowy tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana mięśnie szkieletowe tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana typu sercowego gładka tkanka nerwowa Spis treści

Właściwości wody fizyczne chemiczne reaguje z metalami ciecz jest rozpuszczalnikiem dla wielu związków organicznych nie pali się nie podtrzymuje spalania ciecz bezbarwna bezwonna zmienia swoje stany skupienia jest polarna Spis treści

Woda jest niezbędnym środkiem do życia, tak samo jak tlen i pożywienie Woda jest niezbędnym środkiem do życia, tak samo jak tlen i pożywienie. Bez wody umiera każde żywe stworzenie - roślina, zwierzę, człowiek. Jest pewna dziedzina gospodarki , tzw. gospodarka wodna, która zajmuje się metodami i środkami kształtowania zasobów śródlądowych wód, powierzchniowych i podziemnych, w celu zaopatrzenia w wodę. Ochrania przed powodzią oraz służy do ochrony zasobów wodnych przed wyczerpaniem i zanieczyszczeniami. Troska o wodę to jednocześnie troska o życie całego globu. Głównymi konsumentami są przede wszystkim ludzie używający jej do przemysłu, gospodarki komunalnej i rolnictwa. Są też takie przypadki, w które konsumenci jedynie korzystają z zasobów wodnych np. hydroenergetyka, żegluga śródlądowa, turystyka czy sporty wodne.  Spis treści

Spis treści

a) zanieczyszczenia przemysłowe  Zakłady przemysłowe wpuszczają do wody ścieki, w których znajdują się surowce, półfabrykaty, różne substancje trujące. Ścieki przemysłowe to pojęcie bardzo ogólne. Mogą one mieć różny charakter: inne są ścieki z zakładów przemysłu ciężkiego, inne z fabryk chemicznych, jeszcze inne z zakładów spożywczych. Ścieki chemiczne i ścieki przemysłu ciężkiego zawierają często sole metali ciężkich, które nawet w niewielkich koncentracjach są trujące dla organizmów.  b) zanieczyszczenia komunalne  Zanieczyszczenia te pochodzą z miast i osiedli, związane są z rozwojem sieci kanalizacyjnej. Ścieki komunalne zwiększają w wodach ilość rozkładającej się substancji organicznej, następuje silne zużycie tlenu, powstają warunki uniemożliwiające życie wielu organizmom. Ścieki komunalne zawierają także bakterie chorobotwórcze oraz środki zmydlające - detergenty.  c) zanieczyszczenia rolnicze  Intensyfikacja i rozwój rolnictwa, a także jego chemizacja w dużym stopniu wpływa na eutrofizację wód. Eutrofizacją nazywamy wzrost żyzności spowodowany zwiększoną koncentracją soli mineralnych (szczególnie tzw. biogenów: fosforu, azotu, węgla) i następujące wskutek tego środowiskowe i biologiczne zmiany jakości wód. Spis treści

Możemy wyróżnić następujące sposoby ochrony wód: Ochrona przed degradacją Kompletne oczyszczanie ścieków Zamknięte obiegi wody w zakładach przemysłowych Zbiorniki retencyjne Metody oczyszczania ścieków: a)Oczyszczanie mechaniczne ( kraty, sita, piaskowniki, odtłuszczacze, odolejacze, osadniki ) – polegające na cedzeniu, rozdrabnianiu, sedymentacji oraz flotacji. b)Oczyszczanie chemiczne ( neutralizacja, utlenianie, redukcja chromu, koagulacja, strącanie ) – polegające na kompleksie chemicznych reakcji różnego typu oraz na procesach fizyko-chemicznych c)Oczyszczanie biologiczne – polegające na rozkładaniu wszelkich zanieczyszczeń o charakterze organicznym przez mikroorganizmy. Spis treści

Obecność substancji biogennych Obecność zanieczyszczeń specyficznych Temperatura Natlenienie Zasolenie Odczyn pH Obecność substancji biogennych Obecność zanieczyszczeń specyficznych Spis treści

Wody czyste (larwa jętki, larwa widelnicy, larwa chruścika) Stan czystości wód określa się m.in.na podstawie występowania lub braku charakterystycznych gatunków (bioindykatorów) m.in. Glonów, owadów, pierwotniaków. Bioindykatory: Wody czyste (larwa jętki, larwa widelnicy, larwa chruścika) Wody średnio zanieczyszczone (kiełż zdrojowy, ośliczka, pijawka rybia) Wody silnie zanieczyszczone (rurecznik, larwa ochotki czerwonej) Spis treści

Głównymi źródłami zanieczyszczeń są: Powietrze zanieczyszczają wszystkie substancje gazowe, stałe lub ciekłe, znajdujące się w powietrzu w ilościach większych niż ich średnia zawartość. Ogólnie zanieczyszczenia powietrza dzieli się na pyłowe i gazowe. Głównymi źródłami zanieczyszczeń są: Uprzemysłowienie i wzrost liczby ludności Przemysł energetyczny Przemysł transportowy Źródła naturalne (największe źródło) Spis treści

Źródłami zanieczyszczeń powietrza są m.in. : Chemiczna konwersja paliw Wydobycie i transport surowców Przemysł chemiczny Przemysł rafineryjny Przemysł metalurgiczny Cementowanie Składowiska surowców i odpadów motoryzacja Spis treści

Niekorzystne zjawiska związane z zanieczyszczeniem atmosfery Efekt cieplarniany, zwany też szklarniowym, jest naturalnym zjawiskiem związanym z rozwojem życia na Ziemii. Polega on na utrzymywaniu bilansu energetycznego Ziemi dzięki specyficznym właściwościom atmosfery, która w całości przepuszcza promieniowanie słoneczne, natomiast zatrzymuje i odbija promieniowanie cieplne Ziemi o innym zakresie długości fali. Proces ten jest podobny do tego, jaki występuje w szklarni lub w pozostawionym w słońcu zamkniętym samochodzie. Dziura ozonowa to zjawisko ubytku ozonu w ozonsferze, związane z zanieczyszczeniem atmosfery związkami reagującymi z ozonem. Związki te to chlorowcopochodne ' węglowodorów, tzw. freony, chlorek metylu CH3Cl, czterochlorek węgla CCl4, bromek metylu CH3Br i tlenki azotu. Kwaśne deszcze to opady atmosferyczne (o pH niższym niż 5,6), np. śniegu, deszczu, zawierające m.in. produkty przemian tlenków azotu, dwutlenki siarki, tlenków węgla. W procesie wymywania dwutlenku siarki i tlenków azotu z atmosfery następuje szybkie utlenianie tych związków, które w postaci kwasów siarkowego H2SO4 i azotowego HNO3 docierają do powierzchni Ziemi. O powstawaniu kwaśnych opadów w 70% decydują tlenki siarki, a w 30% tlenki azotu. dalej Spis treści

Smog (mgła inwersyjna) to szczególnie niebezpieczny rodzaj zanieczyszczenia powietrza powstający w wyniku połączenia się dymu i mgły lub pary wodnej. Klasycznymi przykładami smogów są: smog utleniający typu "Los Angeles" i smog kwaśny typu "londyńskiego". Smog fotochemiczny (typu "Los Angeles") jest spowodowany zanieczyszczeniem powietrza przez transport samochodowy. Tworzy się w dużych miastach, w warunkach intensywnego promieniowania słonecznego i bezwietrznej pogody. Głównymi składnikami smogu są ozon, azotany organiczne, nadtlenki organiczne i inne substancje powstające w wyniku reakcji fotochemicznych, jakim ulegają tlenki azotu, tlenek węgla i węglowodory zawarte w spalinach samochodowych. Ozon, tlenki azotu, siarka, wodorowęglany kondensują się wokół drobin kurzu, stąd smog przybiera postać żółtej toksycznej chmury. Smog siarkowy ("londyński") powstaje w wielkich aglomeracjach strefy klimatu umiarkowanego, w warunkach bardzo wysokiej wilgotności powietrza i przy silnej emisji SO2. Oprócz znacznej ilości SO2 charakteryzuje się wysoką koncentracją sadzy oraz tlenku węgla. W kropelkach mgły następuje szybki proces utleniania SO2 do aerozolu kwasu siarkowego, który działa na organizmy parząco, poraża drogi oddechowe, szkodliwie oddziałuje na układ krążenia. Freony to związki chemiczne, w których skład wchodzi chlor, fluor, węgiel i niekiedy wodór, np. freon - 11, CFCl3, freon - 12 CF2Cl2. Charakteryzuje się dużą prężnością pary w niskich temperaturach i dużym ciepłem parowania, co umożliwia wykorzystanie ich jako substancji chłodzących do produkcji np. urządzeń chłodniczych. Spis treści

Zanieczyszczenia wody można zmniejszyć dzięki Budowaniu nowych oczyszczalni ścieków oraz modernizacji starych Ograniczaniu ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do tych wód Stosowaniu wodoszczelnych technologii lub technologii o zamkniętych obiegach wody Racjonalnemu gospodarowaniu wody Nakładanie filtratorów powietrza na kominy Stosowaniu w samochodach benzyny bezołowiowej, filtrów oczyszczających gazy Przeciwdziałaniu erozji kompostowanie Spis treści

Spis treści