Perspektywy rozwoju transportu lotniczego w Polsce Urząd Lotnictwa Cywilnego Październik 2015

Rozwój polskiego rynku lotniczego Jednym z najważniejszych momentów zwrotnych w historii polskiego rynku przewozów lotniczych była liberalizacja, związana z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w maju 2004 roku. W efekcie liberalizacji polski rynek przeszedł ogromną przemianę. Podczas, gdy na przełomie wieków ruch lotniczy przyrastał w średniorocznym tempie 7-12%, od 2004 roku rocznie polskie porty lotnicze obsługiwały średniorocznie o ok. 20-30% pasażerów więcej. Tak wysokie wzrosty zostały dopiero zatrzymane przez kryzys lotniczy w 2008 - 2009 roku. W efekcie otwarcia rynku tylko w latach 2003-2006 ruch w Polsce podwoił się. Wysoka dynamika ruchu przekładała się również na znaczące przyrosty w ujęciu ilościowym. W latach 1995-2003, z wyjątkiem kryzysowego roku 2002, ruch lotniczy zwiększał się rocznie o ok. 0,5 mln pasażerów. Po liberalizacji rynku wzrosty te przekroczyły 1 mln pasażerów, sięgając nawet poziomu 4 mln w rekordowym 2006 roku. W 2014 roku polskie lotniska obsłużyły ponad 27 mln pasażerów. Zatem w ciągu 10 lat rynek lotniczy w Polsce zwiększył prawie czterokrotnie w porównaniu do analogicznego okresu sprzed uwolnienia rynku.

Ruch pasażerski w polskich portach lotniczych w 2014 roku Liczba obsłużonych pasażerów w polskich portach lotniczych w 2014 roku Zmiany na rynku w 2014 roku pogłębiły różnice między portami lotniczymi w Polsce, zarówno na osi port Chopina – porty regionalne, jak i porty regionalne obsługujące poniżej i powyżej 1 miliona pasażerów rocznie. Liderem wzrostu, jeśli wyłączyć z analizy efekt przeniesienia operacji Ryanair do portu Warszawa/Modlin, pod względem ilościowym w 2014 roku był port Chopina w Warszawie. Ma on 39% udziałów w rynku. Wśród portów regionalnych najlepszy wynik w przypadku obsłużonych pasażerów odnotował port w Gdańsku, natomiast największy spadek miał miejsce w przypadku lotniska w Łodzi. Zmiany na rynku miały różny wpływ na różne grupy portów regionalnych w Polsce. Podczas, gdy porty obsługujące powyżej 1 miliona pasażerów rocznie odnotowały wzrosty, to w przypadku pozostałych portów regionalnych, z wyjątkiem Rzeszowa doszło do spadków. Port Lotniczy Zielona Góra – Babimost odnotował 12% spadek w przewozach. Udział procentowy w rynku polskich portów lotniczych w 2014 roku Liczba obsłużonych pasażerów w Porcie Lotniczym Zielona Góra -Babimost w latach 2003-2014

Przewoźnicy na polskim rynku lotniczym w 2014 roku Poniższe wykresy pokazują udziały najważniejszych przewoźników na polskim rynku lotniczym. W 2014 roku w przypadku 5 przewoźników polskie porty lotnicze zanotowały wzrost liczby obsłużonych pasażerów o ponad 200 tysięcy. Wśród przewoźników, którzy zanotowali największe wzrosty, znaleźli się zarówno przewoźnicy sieciowi, niskokosztowi jak i czarterowi. Największym przyrostem liczby pasażerów może pochwalić się Wizzair. W dalszej kolejności był to Small Planet Airlines, Enter Air, Lufthansa oraz Eurolot. Największe spadki ruchu odnotowali natomiast grupa Travel Service i Ryanair. Udział w rynku wg. wielkości przewozów w 2014 roku Udział w rynku wg. modelu biznesowego

Prognoza popytu na ruch pasażerki w Polsce Aktualna prognoza przewiduje, że w 2030 roku będzie blisko 2,5 krotnie większy w porównaniu do obecnych wyników; Polska jest w dalszym ciągu rynkiem rozwijającym się nadrabiającym zaległości w stosunku do innych dojrzałych rynków Europy Zachodniej; Istotnym elementem jest wzrost mobilności rynku i nadrabianie różnić w stosunku do innych dojrzałych rynków Europy Zachodniej-> wskaźnik mobilności w Polsce wynosi 0,67,  podczas gdy np. w Wielkiej Brytanii 3,4, Francji 2,15 a w Irlandii ponad 5,7. Aktualna prognoza ULC przewiduje, że rynek w 2030 roku będzie blisko 2,5 krotnie większy w porównaniu do obecnych wyników. Analizując czynniki, które wpływają na wzrost ruchu w Polsce należy przede wszystkim pamiętać, że mamy do czynienia z rynkiem rozwijającym się, który wciąż nadrabia zaległości w stosunku do innych dojrzałych rynków Europy Zachodniej. Sytuacja gospodarcza oczywiście odgrywa na polskim rynku przewozów lotniczych bardzo dużą rolę, choć nie w takim stopniu jak ma to miejsce w przypadku rynków rozwiniętych. Z pewnością jednak prognozowany wzrost gospodarczy pozytywnie wpłynie na przewozy na polskim rynku, choć warto zaznaczyć, że wciąż dominują na nim czynniki, które powodują, że efekty wzrostu gospodarczego nie są wprost widoczne w wynikach przewozowych. Warto też pamiętać, że rynek lotniczy nie jest wyłącznie uzależniony od stanu gospodarki krajowej, ale również europejskiej i światowej. W Polsce wciąż istotnym elementem jest wzrost mobilności rynku i nadrabianie różnić w stosunku do innych dojrzałych rynków Europy Zachodniej. Przeciętny Polak podróżuje tylko nieco częściej niż raz na dwa lata, podczas gdy przeciętny Europejczyk lata samolotem częściej niż 2 razy w roku. Dla porównania warto podać, że wskaźnik mobilności w Polsce wynosi 0,67,  podczas gdy np. w Wielkiej Brytanii 3,4, Francji 2,15 a w Irlandii ponad 5,7.

Korzyści wynikające z siatki połączeń transportu lotniczego Bezpośrednie Pośrednie Indukcyjne Katalityczne Polska ACI Europe 14,7 mld EUR – 3,8% PKB w Polsce 440 400 miejsc pracy - wspomaganie innych sektorów gospodarki: handel, inwestycje, turystyka - wydatki pracowników zatrudnionych w spółkach operujących na lotnisku oraz pracujących dla jednostek występujących w łańcuchu dostaw. Powyższy slajd przedstawia korzyści bezpośrednie, pośrednie, indukcyjne i katalityczne dla transportu lotniczego, które wynikają z dostępności siatki połączeń. - zakup dóbr i usług w ramach łańcucha dostaw: np. biura podróży, catering, firmy świadczące usługi księgowe i prawne. - wzrost PKB, miejsca pracy w sektorze lotniczym: przewoźnicy, agenci handlingowi, zarządzający portami, służba kontroli ruchu lotniczego. Źródło: ULC na podstawie danych ACI Europe

Korzyści wynikające z siatki połączeń transportu lotniczego – cd. Raporty przygotowane przez ACI Europe** stanowią cenne źródło o korzyściach wynikających z „connectivity* ” dla rozwoju transportu lotniczego. Wnioski z raportu „ECONOMIC IMPACT OF EUROPEAN AIRPORTS”: Silna zależność między „connectivity” per capita i PKB per capita: wg szacunków 10% wzrost „connectivity” powoduje wzrost PKB na jednego mieszkańca o 0,5% Na podstawie analizy zależności przyczynowo- skutkowej ustalono, że zachodzi synergia pomiędzy „connectivity” per capita i PKB per capita. Gdy gospodarka rośnie, sektor lotniczy generuje lepsze wyniki, ale jednocześnie wzrost ruchu w transporcie lotniczym wspiera wzrost gospodarczy. Transport lotniczy działa zatem jako katalizator wzrostu. Warto dodać, że wg badań ULC rozwój gospodarczy nie zależy wyłącznie od dostępności połączeń, ale również od ich „jakości” – częstotliwości i zasięgu geograficznego. Warto wskazać, że connectivity odgrywa ważną rolę zarówno dla wzrostu ruchu biznesowego jak i turystycznego. *Connectivity to dostępność siatki połączeń zarówno w rozumieniu liczby miejsc pasażerskich/lotów do portów bezpośrednio jak i z przesiadką oraz jakości oferty połączeń, np. częstotliwość połączeń oraz dogodność rozkładu. ** Airport Council International

Korzyści wynikające z siatki połączeń transportu lotniczego – cd. Wnioski z raportu ACI: „AIRPORT INDUSTRY CONNECTIVITY REPORT”: Polska zajmuje 19 miejsce wśród europejskich krajów badanych przez ACI pod względem wskaźnika connectivity. Wynik dla Polski jest ok. 28% gorszy od średniej dla badanych krajów. Jeśli jednak porównamy wyniki polskiego rynku z najlepszym w tej kategorii rynkiem niemieckim, to okazuje się, że kraj ten osiąga wskaźnik connectivity aż blisko 9 razy lepszy od Polski. Jeśli wziąć pod uwagę wyłącznie połączenia bezpośrednie to wynik dla Polski jest o ok. 40% gorszy od średniej dla analizowanych krajów i o ok. 22% gorszy w przypadku połączeń z przesiadką. Polska osiągnęła najlepszy wynik wśród krajów CESE w ramach ogólnego wskaźnika connectivity, jak również dla wskaźnika z przesiadką i wskaźnika dla połączeń bezpośrednich. Wskaźnik connectivity – dane łączne