Przygotował: mgr inż. Grzegorz Ciepielewski ZIELNIK Przygotował: mgr inż. Grzegorz Ciepielewski

TASZNIK POSPOLITY Capsella bursa pastoris Rodzina -krzyżowe (Brassicaceae) Kwitnie od kwietnia do jesieni. Roślina jednoroczna zimująca. Chwast segetalny (zboża ozime, jare, rośliny okopowe) oraz ruderalny. Bywa żywicielem chorób i szkodników które mogą się przenieść na krzyżowe rośliny uprawne.

TASZNIK POSPOLITY

KLON JAWOR Drzewo rośnie do wysokości 30 m i średnicy do 150 cm. Pień: najczęściej prosty i cylindryczny, do wys. ok. 18 m bez gałęzi. Liście: 5-klapowe (rzadko 3-klapowe), wcięcia między klapami ostre, długości 8-16cm, u nasady sercowate, grube, z wierzchu nieco pomarszczone, pod spodem sinozielone, wcięcia między klapami ostre, nerwy na spodzie zwykle owłosione, brak soku mlecznego. Kora: szara, długo gładka, z wiekiem łuszcząca się tafelkowato. Pączki: okryte wieloma oliwkowozielonymi łuskami o ciemnobrązowych, orzęsionych brzegach. Skrzydlaki: rozchodzą się pod ostrym kontem, zielone, końce skrzydełek rozszerzone, a orzeszki wypukłe     (nie spłaszczone)

KLON JAWOR

KLON ZWYCZAJNY Acer platanoides występuje jako domieszka w lasach liściastych na terenie całego kraju. Najrzadszy jest klon polny lub paklon (Acer campestre), preferujący ciepłe lasy liściaste w południowej części kraju.Duże znaczenie gospodarcze ma w swej ojczyźnie, Ameryce Północnej, klon cukrowy (Acer saccharophorum). Z soku wyciekającego z naciętych pni otrzymuje się syrop klonowy. Liść klonu cukrowego jest symbolem Kanady i znajduje się na fladze i w godle tego kraju. Z klonów obcego pochodzenia najczęściej w Polsce sadzony jest i często dziczeje klon jesionolistny (Acer negundo), pochodzący z Ameryki Północnej. Również amerykański jest klon srebrzysty (Acer saccharinum), dość odporny na zanieczyszczenia i często sadzony w miastach.

KLON ZWYCZAJNY

MNISZEK LEKARSKI Mniszek pospolity -Taraxacum officinale Rodzina -złożone (Copositae) Kwitnienie- maj,czerwiec Roślina wieloletnia. Chwast ruderalny oraz użytków zielonych. Na polach uprawnych może występować w roślinach wieloletnich (koniczyny, lucerny). Rozmnaża się generatywnie i wegetatywnie (korzeniowo-odrostowy).

MNISZEK LEKARSKI

JARZĘBINA POSPOLITA Sorbus aucuparia L. em. Hedl. Synonimy: Sorbus aucuparia L. Nazwy drugorzędne, dawne i ludowe: jarząb zwyczajny, jarzębina; drzewo judaszowe, (grusza jarzębina), jabrontek, jarząb, jarząbek, jarzbina, jarzembina, jarzębina pospolita, jarzębina ptasznicza, jarzębina zwyczajna, robina, skorasza, skoruch, skorus, skorusa, skorusza, skoruszyna, skoruśniak. Etymologia: celt. sor = cierpki, gorzki - odniesienie do smaku owoców; albo od arab. sorbet = 'rodzaj napoju'; łac. aucupo = łapię ptaki, aucuparius = zwabiający ptaki - dotyczy owoców. Rodzina: Rosaceae, różowate. Liczba chromosomów: 2n = 34. Forma życiowa: krzew lub drzewo. Kwitnienie: od maja do czerwca. Zapylanie: roślina owadopylna. Rozsiewanie: roślina rozsiewana przy udziale zwierząt. Występowanie: lasy, zarośla, zadrzewienia, miedze, sadzony. Częstość występowania: gatunek pospolity. Uwagi: roślina lecznicza. Varia: owoce cenione na przetwory.

JARZĘBINA

WIERZBA BIAŁA Salix alba L. Nazwy drugorzędne, dawne i ludowe: białowierzb, blińdzia, wierzba, wierzba pospolita, wierzba srebrna, wierzba złota, wierzbina, wirba, wiyrba, wotocha, wotowierzba, złota wierzba, złotocha, złotowierzb, złotowierzba, żółtowierzb. Etymologia: nazwa rodzajowa znana od czasów starożytnych, łac. salix = wierzba, od celt. sal = sąsiedztwo + lis = woda - odniesienie do miejsc występowania większości gatunków z tego rodzaju; łac. albus = biały, ze względu na białawo owłosione liście, także całe drzewo wyróżnia się jasną koroną spośród innych drzew. Rodzina: Salicaceae, wierzbowate. Liczba chromosomów: 2n = 76. Kwitnienie: od kwietnia do maja. Zapylanie: roślina owadopylna i wiatropylna. Rozsiewanie: roślina rozsiewana przy udziale wiatru. Występowanie: lasy łęgowe, brzegi wód, często sadzona przy rowach i polnych drogach. Częstość występowania: gatunek pospolity. Uwagi: roślina lecznicza. Varia: sadzone wierzby tradycyjnie 'ogławiano'; w ogrodnictwie stosowane są odmiany ozdobne i mieszańce - np. 'wierzba płacząca'.

WIERZBA BIAŁA

Żywotnik zachodni Aureospicata Thuja occidentalis Aureospicata Szeroko stożkowa, silnie rosnąca odmiana żywotnika, osiągająca po 10 latach ponad 3 m wysokości. Pędy sztywne, pokryte ciemnozielonymi łuskami. Młode przyrosty złocistożółte. Wymaga gleb dość żyznych i wilgotnych oraz słonecznych stanowisk. Polecana do nasadzeń pojedynczych a także na szpalery oraz cięte żywopłoty. W rzędzie wysadzać co 0,7-1 m.

Żywotnik zachodni

Jastrzębiec kosmaczek Jastrzębiec kosmaczek, niedośpiałek (Hieracium pilosella), bylina z rodziny złożonych występująca w prawie całej Europie, Ameryce Północnej i północnej Azji. W Polsce występuje na suchych murawach i stanowiskach piaszczystych tworząc często zwarte płaty. Roślina posiada korzeniące się na końcach rozłogi, liście zebrane w odziomkową różyczkę, podłużnie lub odwrotnie jajowate, u nasady zwężone, pod spodem z gęstymi, białymi włoskami. Na szczytach długich do 30 centymetrów, bezlistnych łodyżek rozwijają się pojedyncze kwiaty posiadające okrągłe, złożone z równowąskich łusek, koszyczki kwiatowe. Kwiaty żółte języczkowate z czerwonymi smugami od spodu, po przekwitnięciu zawierające owocki z puchem. Surowcem leczniczym jest ziele jastrzębca kosmaczka zawierające garbniki, gorycze, flawonoidy i inne związki czynne. Przetwory z ziela działają ściągająco, gojąco, rozkurczowo, wykrztuśnie i moczopędnie. Stosowane są do leczenia nieżytów przewodu pokarmowego, złej przemiany materii, biegunki, czerwonki, wrzodów żołądka i dwunastnicy, chorób płuc i kamicy nerkowej. Zewnętrznie leczy rany, wrzody, czyraki i ropną wysypkę. W medycynie ludowej jastrzębiec stosowany był do leczenia ukąszeń owadów, psów i gadów.

Jastrzębiec kosmaczek

DEREŃ BIAŁY Krzew rozrastający się na boki do 2-3 m i osiągający taką samą wysokość. Zimą jego pędy są intensywnie czerwone i błyszczące. Kolor ten jest tym silniejszy, im krzew ma bardziej słoneczne stanowisko. Liście z szerokim, białym brzegiem, na jesieni karminowoczerwone. Dereń biały ma niewielkie wymagania glebowe. Jest wytrzymały na suszę i odporny na mróz, dobrze też znosi zanieczyszczenia powietrza. Można go sadzić jako żywopłoty i szerokie szpalery.

DEREŃ BIAŁY

KASZTANOWIEC ZWYCZAJNY Cenne drzewo ozdobne o regularnej, szeroko ulistnionej koronie. Charakteryzuje się wczesnym rozwijaniem liści na wiosnę i pięknym żółtym lub czerwonym przebarwieniem jesiennym. Tworzy oryginalne kwiatostany, które są miododajne. Niezastąpione w dużych parkach, zadrzewieniach miejskich i osiedlowych. Wymaga miejsca nasłonecznionego. Dobrze znosi przesadzanie.

KASZTANOWIEC ZWYCZAJNY

BERBERYS (Berberis vulgaris) nazywany również kwaśnicą pospolitą w stanie naturalnym w Polsce występuje stosunkowo rzadko, natomiast jest często sadzony jako roślina ozdobna. Do berberysu zwyczajnego jest podobny, choć nie występujący dziko w Polsce, ale równie często sadzony Berberys thunberga. Najlepiej go odróżnić od zwyczajnego po całobrzegich liściach (berberys zwyczajny ma piłkowane). Osiąga wysokkość ok. 3 m. Na długopędach posiada kolce. Drobne liście długości 2-4 cm umieszczone są w rozetkach. Kwitnie od maja do czerwca. Kwiaty żółte, zebrane w luźne, zwisające grona. Owoc to czerwona, jednonasienna, walcowata, jagoda. Są jadalne. Berberys występuje w świetlistych lasach, zaroślach i w zadrzewieniach śródpolnych. Częściowo wytępiany, ponieważ jest pośrednim gospodarzem rdzy zbożowej, grzyba powodującego choroby zbóż.

BERBERYS

KARAGANA SYBERYJSKA grochownik; (k. syberyjska) błędnie nazywana akacją syberyjską a. żółtą, pospolicie sadzona w polskich parkach. Krzew o małej wartości ozdobnej, rosnący od 50 cm do 4 m; maj Kwiaty żółte, krótkoszypułkowe, długości 3 - 5 cm, umieszczone pojedynczo na pędach. Liście parzystopierzaste, złożone z 8 - 12 listków, z kolczastym wyrostkiem na wierzchołku. Ojczyzna: Syberia. Rośnie na glebach dość żyznych, wapiennych, ale także na lekkich, piaszczystych, w miejscach ciepłych i nasłonecznionych. W Polsce pospolita. Jest wartościową rośliną pionierską do sadzenia na nieużytkach, ponieważ jest odporna na suszę i zasolenie. Znane są formy nisko i gęsto rosnące oraz formy zwisające.

KARAGANA SYBERYJSKA

TAWUŁA Krzew wysokości do 2 m, o ozdobnych, zwisających gałęziach. Liście ciemnozielone, romboidalne jajowate, jesienią pomarańczowe. Kwitnie obficie w maju, kwiaty białe, wonne, zebrane w grona wzdłuż całej krawędzi gałęzi. Nadaje się na swobodnie rosnące i formowane żywopłoty średniej wysokości. Ma niewielkie wymagania glebowe, dobrze znosi suszę, zanieczyszczenia powietrza, mrozy.

TAWUŁA

SAŁATA KOMPASOWA Sałata kompasowa - Lactuca serriola L. Roczna lub dwuletnia, wydzielająca mleko roślina wysokości 50-130 cm. Łodyga u nasady, brzegi liści, a często i spód liści na nerwie głównym miękko, szczeciniasto owłosione; tworzą piramidalną wiechę. Rośnie na słonecznych zboczach na niżu i pogórzu, najchętniej w różnych zbiorowiskach ruderalnych w rejonach cieplejszych; u nas dość pospolita na niżu i w niższych położeniach górskich. Kwitnie VII-X. Przypuszcza się, że od tego gatunku pochodzi współczesna sałata siewna.

SAŁATA KOMPASOWA

KONIEC