Nazwa szkoły: Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Jabłonowie Pomorskim ID grupy: 96/47_MP_2 Kompetencja: matematyczno - przyrodnicza Temat projektowy: Doniczkowe rośliny ozdobne jako obiekt obserwacji i badań Semestr/rok szkolny: Semestr IV / r. szk. 2011/2012

Doniczkowe rośliny ozdobne jako obiekt obserwacji i badań

Jakie czynniki są niezbędne do prawidłowego rozwoju roślin? Wybraliśmy nasz nowy temat projektowy i będziemy zajmować się ozdobnymi roślinami doniczkowymi. Poszukamy odpowiedzi na pytania: Jakie czynniki są niezbędne do prawidłowego rozwoju roślin? Jakie znamy czynności życiowe roślin? Jakie są typy rozmnażania roślin? Jaką funkcję pełnią określone tkanki roślinne ?

Jaki wpływ na rozwój rośliny mają hormony roślinne? Jak prawidłowo założyć hodowlę hydroponiczną? Jaki wpływ na rozwój roślin mają sole mineralne? Skąd pochodzą ozdobne rośliny doniczkowe popularne w naszych domach?

Zaczęliśmy od czynników potrzebnych do prawidłowego rozwoju roślin…

Światło Światło ma na roślinę ogromny wpływ pośredni lub bezpośredni. Pośredni wpływ na roślinę ma światło inicjujące fotosyntezę, dla której jest źródłem energii. Światło pośrednio reguluje także intensywność transpiracji, stopień otwierania aparatów szparkowych. Bezpośrednio światło wpływa na kiełkowanie nasion wrażliwych na światło, indukcję kwitnienia, otwieranie i zamykanie się kwiatów, różnicowanie się płci u roślin rozdzielnopłciowych, wytwarzanie bulw, rozłogów i cebul, wydłużanie międzywęźli u traw.

Światło

Temperatura Temperatura wpływa na ogół reakcji biochemicznych, ponieważ decyduje o aktywności enzymów. Optymalna temperatura dla większości roślin naszego klimatu to 20–30 0 C.

Tlen Tlen jest niezbędnym substratem oddychania komórkowego, natomiast dwutlenek węgla substratem fotosyntezy.

Sole mineralne Fosfor jest niezbędny do prawidłowej aktywności mikrobiologicznej gleby. Decyduje o dobrym ukorzenieniu, krzewieniu, rozwoju łodyg i liści, wykształceniu kwiatów, zapyleniu i wykształceniu nasion Azot jest makroskładnikiem niezbędnym w procesie odżywiania się roślin uprawnych. To także główny składnik białek, które są podstawowym materiałem budulcowym organizmów roślinnych i zwierzęcych.

Czynności życiowe roślin

Odżywianie Rośliny potrafią wytwarzać pokarm samodzielnie w procesie fotosyntezy. Zwierzęta pobierają gotowy pokarm z otoczenia. Jedne i drugie wykorzystują go, aby zwiększyć swoją masę: rosnąć, rozwijać się. Pokarmu potrzebują również do wytwarzania energii

Oddychanie Pokarm jest źródłem energii. Organizm rozkłada go w obecności tlenu, uwalniając energię potrzebną do pełnienia różnych czynności życiowych.

Wydalanie Pobierają z otoczenia różne substancje i przetwarzają je. W czasie tych przemian tworzą się zbędne produkty. Niektóre z nich są trujące. Muszą zostać usunięte z organizmu.

Poruszanie się Zwierzęta przemieszczają się. Czynią to, ponieważ szukają pokarmu czy ochrony przed zimnem. Ich ruch jest reakcja na informację z otoczenia zwane bodźcami. Rośliny też reagują. Mogą na przykład ustawiać liście w kierunku światła.

Rozmnażanie Rozmnażanie bezpłciowe występuje u jednokomórkowców: bakterii, glonów i grzybów. Jest to podział organizmu macierzystego na dwa. Nowo powstałe organizmy są niezależne od osobnika macierzystego. Wyróżnia się podział poprzeczny i podłużny.

Rozmnażanie W rozmnażaniu płciowym biorą udział komórki rozrodcze- gamety, które powstają przez podział mejotyczny. Produkowane są przez organizmy macierzyste w gametangiach. W wyniku połączenia dwóch gamet dochodzi do powstania zygoty. Jest to zapłodnienie. Zygota przekształca się w zarodek, z którego kiełkuje młoda roślina.

Rodzaje rozmnażania płciowego: Izogamia: obie gamety biorące udział w zapłodnieniu są tej samej wielkości, są identyczne pod względem budowy morfologicznej. Anizogamia: gamety różnią się pod względem budowy. Jedna jest mała, a druga duża. Komórka duża jest mało ruchliwa, komórka mniejsza zazwyczaj jest bardzo ruchliwa. Oogamia: jest to rozmnażanie, w którym biorą udział dwa rodzaje gamet: żeńskie- komórki jajowe i męskie- plemniki. Komórka jajowa jest duża, nieruchliwa. Plemnik jest mały, posiada wić, dzięki czemu może się poruszać.

Tkanki roślinne twórcze (ich komórki intensywnie się dzielą): stożek wzrostu łodygi, stożek wzrostu korzenia, miazga stałe ( podziały komórek nie zachodzą. Komórki tylko rosną): okrywające: skórka,korek, miękiszowe: miękisz asymilacyjny, miękisz zasadniczy, miękisz spichrzowy , przewodzące: drewno, łyko, wzmacniające : zwarcica, twardzica

Tkanki roślinne

Funkcje tkanek roślinnych Tkanki okrywające (skórka i korek) stanowią zewnętrzne pokrycie organów roślin. Spełniają następujące funkcje: chronią roślinę przed uszkodzeniem mechanicznym oraz szkodliwym oddziaływaniem środowiska zewnętrznego, zabezpieczają wnętrze rośliny przed nadmiernym parowaniem.

Funkcje tkanek roślinnych Tkanki miękiszowe wypełniają wnętrze ciała roślin. Ich funkcja zależy od budowy i miejsca występowania, np.: - miękisz asymilacyjny – występuje głównie w liściach i łodygach, zawiera chloroplasty (ciałka zieleni), w których zachodzi proces fotosyntezy. U większości roślin miękisz asymilacyjny dzieli się na miękisz palisadowy i gąbczasty. Pierwszy składa się z komórek ułożonych prostopadle do powierzchni liści. Takie rozmieszczenie sprawia, że łatwo przenika do nich światło. Natomiast miękisz gąbczasty charakteryzuje się obecnością licznych wolnych przestrzeni tak zwanych przestworów międzykomórkowych. Ułatwiają one transport tlenu, pary wodnej i dwutlenku węgla wewnątrz liścia.

Funkcje tkanek roślinnych miękisz spichrzowy – pełni funkcję magazynującą, gromadzi materiały zapasowe i wodę. Występuje w organach spichrzowych roślin np. w owocach, nasionach lub w korzeniach (np. marchwi i buraków). miękisz zasadniczy wypełnia wolne miejsca pomiędzy innymi tkankami rośliny. Składa się on z komórek o różnorodnych kształtach. Ściany jego poszczególnych komórek nie przylegają do siebie ściśle. Dlatego tworzą między nimi liczne przestwory międzykomórkowe.

Funkcje tkanek roślinnych Tkanki przewodzące: transportują wodę i substancje odżywcze , drewno transportuje wodę z solami mineralnymi; łyko transportuje substancje organiczne powstałe w procesie fotosyntezy.

Hormony roślinne Hormony roślinne, zwane też fitohormonami, regulują wiele procesów biochemicznych i fizjologicznych, takich jak np.: synteza białek, podział i różnicowanie się komórek występowanie ukierunkowanych ruchów (tropizmów) roślin.

Hormony roślinne Wyróżniamy 5 grup hormonów roślinnych: Auksyny Gibereliny Cytokininy Kwas abscysynowy (ABA) Etylen

Hormony roślinne Auksyny wpływają na: wzrost komórek na długość hamowanie wzrostu pędów bocznych (ścięcie wierzchołka wzrostu powoduje rozrost pędów bocznych) stymulowanie wzrostu korzeni stymulowanie podziałów komórkowych w tkance przyrannej - kambium (szczególnie u drzew liściastych) indukowanie wytwarzania owoców z pominięciem zapylenia (partenokarpia)

Hormony roślinne Gibereliny wpływają na: stymulowanie wzrostu pędu głównego i hamowanie wzrostu pędów bocznych przerywanie spoczynku nasion bez względu na obecność stymulujących czynników zewnętrznych przerywanie spoczynku zimowego pąków roślin drzewiastych stymulowanie podziałów komórkowych w tkance przyrannej - kambium indukowanie wytwarzania owoców (z pominięciem zapylenia) u wybranych roślin, np.: u pomidora, ogórka i jabłoni

Hormony roślinne Kwas abscysynowy, zwany również dorminą, jest hormonem wytwarzanym przez roślinę w odpowiedzi na niesprzyjające warunki termiczne lub wodne (susza): hamuje procesy wzrostowe indukuje wytwarzanie warstwy odcinającej w ogonkach owoców i liści, co powoduje ich opadanie zamyka aparaty szparkowe (podczas suszy) wprowadza nasiona i pąki w stan spoczynku

Hormony roślinne Etylen, w sposób naturalny, przyspiesza dojrzewanie owoców. A więc, owoc dojrzewający i wytwarzający etylen, może stymulować dojrzewanie u innych owoców, mniej zaawansowanych w tym procesie. To właśnie etylen odpowiedzialny jest za zjawisko, które znalazło swe odbicie w przysłowiu: "jedno zgniłe jabłko psuje wszystkie pozostałe".

Uprawa hydroponiczna Hydroponika, kultura wodna – bezglebowa uprawa roślin na pożywkach wodnych, umożliwiająca produkcję roślinną w sztucznych warunkach na skalę przemysłową, głównie w szklarniach. Szczególnie przydatna do uprawy warzyw i kwiatów. Wporównaniu z uprawą ziemną korzyści z uprawy hydroponicznej to: - możliwość zakładania upraw na terenach nieprzydatnych pod uprawę ziemną, np. na terenach suchych

Uprawa hydroponiczna brak ograniczeń w zakresie zmianowania roślin – można uprawiać po sobie dowolne rośliny, w tym również w monokulturze, ponieważ nie występuje zjawisko zmęczenia gleby wyższe plony, dzięki gęstszemu siewowi oraz szybszemu wzrostowi i rozwojowi roślin niższe skażenie produktów z uwagi na niestosowanie pestycydów oraz niepobieranie z gleby metali ciężkich możliwość przesunięcia kwitnienia i owocowania poza normalny sezon

Uprawa hydroponiczna wyeliminowanie niektórych ciężkich prac ręcznych (wymiana ziemi, kopanie, motyczenie i in.) oszczędność wody Uprawa hydroponiczna jest możliwa także w warunkach domowych. Zalety takiej uprawy to: eliminacja ziemi i obecnych w niej alergenów, takich jak roztocza

Uprawa hydroponiczna niewielka ilość miejsca do prawidłowego wzrostu możliwość kontrolowania bryły korzeniowej możliwość kontrolowania ilości wody w donicy wydłużony okres pomiędzy podlewaniami zmniejszenie częstości przesadzania roślin rośliny w uprawie hydroponicznej bardziej podnoszą wilgotność powietrza w porównaniu do roślin w tradycyjnej uprawie ziemnej

Uprawa hydroponiczna

Obserwacja wzrostu roślin w uprawach

Obserwacja wzrostu roślin w uprawach Po 8 tygodniach obserwacji największy przyrost długości miała roślina w doniczce. Następnie roślina w wodzie destylowanej. Najmniejszy przyrost zanotowano dla rośliny w hydroponiku.

Obserwacja przyrostu liści w uprawach

Obserwacja przyrostu liści w uprawach Największy przyrost liści zaobserwowaliśmy w uprawie w doniczce. Na drugim miejscu ulokowały się rośliny w wodzie destylowanej. Ostatnie miejsce zajęły rośliny w hydroponiku.

Dziękujemy za uwagę

bibliografia www.google.pl - grafika; www.wikipedia.pl www.bryk.pl www.ściąga.pl www.biolog.pl Podręcznik do biologii ,,Puls życia’’ , Wyd. Nowa Era; Vademecum Egzamin Gimnazjalny 2010,