Promieniowanie to przyjaciel czy wróg?

Promieniowanie - to proces przenoszenia energii przez fale. Wyróżniamy promieniowanie: - naturalne (to promieniowanie kosmiczne i promieniowanie pierwiastków naturalnych obecnych w środowisku), - sztuczne (to promieniowanie wywołane przez człowieka - np. w medycynie, w elektrowniach atomowych, wywołane wybuchami jądrowymi). Promieniowanie jonizujące – jest to promieniowanie wywołujące jonizację atomów i cząsteczek ośrodka, przez który przenika.

ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA NATURALNE ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA •promieniowanie kosmiczne •promieniowanie emitowane przez pierwiastki zawarte w skorupie ziemskiej, SZTUCZNE ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA •aparatura rentgenowska, kineskopy telewizyjne, betatrony, akceleratory •izotopy promieniotwórcze - "bomby" kobaltowe lub cezowe, igły radowe, mierniki lub czujniki stosowane w przemyśle (gęstościomierze, pojemnościomierze, wagi izotopowe, czujniki dymu itp.),

Zastosowanie promieniowania: Medycyna- aparatura rentgenowska , „bomby” kobaltowe lub cezowe, igły radowe. Przemysł ciężki- prostowniki próżniowe średnich i wielkich mocy, betatrony, akceleratory. Przesyłanie informacji – promieniowanie podczerwone w telefonii komórkowej. Przemysł spożywczy- promieniowanie gamma i nadfioletowe w konserwacji żywności. Archeologia- tzw. metoda węgla C-14 W mineralogii najczęściej wykorzystuje się metodę potasowo-argonową, uranowo-ołowiową i ołowiową. Metody datowania jądrowego stosuje się do obiektów o wieku od kilkudziesięciu milionów do kilku miliardów lat

RODZAJE PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO:     1. Promieniowanie rentgenowskie i gamma – bardzo przenikliwe, przed promieniowaniem chroni warstwa ołowiu o geubości około 2 cm. 2. Promieniowanie alfa - słabo przenikliwe. Promieniowanie alfa, czyli ciężkie i powolne jądra helu łatwo zatrzymuje np. kartka papieru. 3. Promieniowanie beta - promieniowanie elektronów. Zatrzymuje je warstwa ołowiu o grubości 2 mm.    

Budowa jądra atomowego

izotopy

Rozpad promieniotwórczy

Rozpad alfa W wyniku tej reakcji powstające jądro ma liczbę atomową mniejszą o 2, a liczbę masową o 4 od rozpadającego się jądra. Alfa cząstka: A) jądro, B) jądro z pomniejszoną o dwa liczbą protonów i neutronów, C) cząsteczka alfa  Autor: Dawid Tracz

rozpad beta Jest to rozpad jądra promieniotwórczego, w wyniku którego z jądra emitowany jest elektron i antyneutrino elektronowe lub (rozpad beta plus) pozyton i neutrino elektronowe. Rozpad beta A,B,F - jądra pierwiastków chemicznych, C- - elektron, D - antyneutrino elektronowe, C+ - pozyton, E - neutrino elektronowe.

PROMIENIOWANIE GAMMA PROMIENIOWANIE GAMMA γ - promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali poniżej 0,2 Å. Promieniowanie gamma γ ma własności zbliżone do promieniowania rentgenowskiego, jednak wobec mniejszej długości fali jest bardziej przenikliwe. Powstaje podczas rozpadu alfa i beta.

Promieniowanie to przyjaciel? Plusy: wykorzystanie radioaktywnego C do datowania zabytków archeologicznych, pluton-238 o okresie połowicznego rozpadu 86 lat, jest stosowany w długotrwałych bateriach do zasilania regulatora rytmu serca, wskaźniki izotopowe wprowadzone do krwioobiegu pozwalają śledzić przemieszczanie się substancji biochemicznych w organizmie ludzkim, w terapii przeciwnowotworowej, otrzymywanie energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych, badania na zwierzętach i roślinach wskazują, że małe dawki promieniowania skutkują zerowymi lub pozytywnymi ze względu na zdrowie skutkami. Należą do nich np: - zmniejszenie liczby nowotworów, - zwiększenie średniego czasu życia, - zwiększenie szybkości wzrostu, - wzrost wielkości i masy ciała, - wzrost płodności i zdolności reprodukcyjnych, - zredukowana liczba mutacji.

Promieniowanie to wróg? Minusy: broń jądrowa - broń masowej zagłady, awarie elektrowni jądrowych – wywołują skażenie terenu na bardzo dużej powierzchni ziemi, długotrwałe skażenie terenu ze względu na długi czas połowicznego rozpadu pierwiastków promieniotwórczych, duże dawki promieniowania wywołują choroby, mutacje popromienne, schorzenia układu krwionośnego, nowotwory płuc i schorzenia nerek.

Jak chronić się przed promieniowaniem? Do podstawowych zasad ochrony radiologicznej należą: Nie należy dotykać ani otwierać pojemników, w których znajdują się materiały promieniotwórcze. Nie wolno wyjmować źródeł z pojemników, usuwać osłon, rozmontowywać urządzeń, w których się znajdują. Nie należy zbliżać się do materiałów promieniotwórczych, nie wolno ich kupować lub przechowywać. Im krótszy czas przebywania w pobliżu źródła promieniowania, tym mniejsza dawka. Osłony osłabiają promieniowanie. Im dalej od źródła promieniowania, tym bezpieczniej.