Emocje automatyczne i refleksyjne zmieniają nasze postrzeganie 8 września 2011 Emocje automatyczne i refleksyjne zmieniają nasze postrzeganie mgr Kamil Imbir Uniwersytet Warszawski Kolegium Indywidualnych Studiów Doktoranckich w zakresie nauk Matematyczno – Przyrodniczych (MISDoMP)

O czym będę mówił? Czym właściwie jest emocja? Zróżnicowanie emocji Badania relacji emocje - poznanie Implikacje badań – dziedzina samorozwoju.

PROCESY EMOCJONALNE PROCESY MOTYWACYJNE Wszelkie – świadome i nieświadome – procesy wartościowania każdej stymulacji PROCESY MOTYWACYJNE Wszelkie – automatyczne i wymagające refleksji – procesy ukierunkowania aktywności Za: Prof. Maria Jarymowicz

Trzy zakresy pojęcia emocji (Frijda 1986) Emocja jako wynik oceny zdarzenia jako wpływającego istotny sposób na cele lub interesy działającego podmiotu Uruchomienie gotowości do realizacji specyficznego programu działań (wyrażanie emocji, programy motywacyjne) Doświadczanie szczególnego stanu psychicznego, któremu towarzyszą odczucia cielesne, zmiany mimiczne

Model LeDoux (1996) Dwie drogi powstawania emocji Droga dolna: bodziec – afekt (pierwotny) Droga górna: bodziec – ocena poznawcza – afekt (wtórny)

Różne systemy W związku z tym możemy wyróżnić co najmniej 2 poziomy organizacji, które odpowiadają za tworzenie się emocji System straty (obrony status quo) System rozwoju (podążania ku nowości)

Mechanizmy regulacji homeostatycznej i transgresyjnej - +

Mechanizmy regulacji homeostatycznej i transgresyjnej Regulacja homeostatyczna - +

Mechanizmy regulacji homeostatycznej i transgresyjnej Regulacja homeostatyczna - Negatywne Pozytywne +

Mechanizmy regulacji homeostatycznej i transgresyjnej Regulacja homeostatyczna - Negatywne Pozytywne + Negatywne Pozytywne

Mechanizmy regulacji homeostatycznej i transgresyjnej Regulacja homeostatyczna - Negatywne Pozytywne + Negatywne Pozytywne Regulacja transgresyjna

Mechanizmy regulacji homeostatycznej i transgresyjnej Regulacja homeostatyczna - Negatywne Pozytywne + Negatywne Pozytywne Regulacja transgresyjna Regulacja hedonistyczna

Próba taksonomii ludzkich emocji (Jarymowicz, Imbir 2010) System WARTOŚCIOWANIA Źródła emocji Znak emocji NEGATYWNE POZYTYWNE I. SYSTEM AUTOMATYCZNY (pierwotny) II. SYSTEM REFLEKSYJNY

Próba taksonomii ludzkich emocji (Jarymowicz, Imbir 2010) System WARTOŚCIOWANIA Źródła emocji Znak emocji NEGATYWNE POZYTYWNE I. SYSTEM AUTOMATYCZNY (pierwotny) WEWNĘTRZNE: POPĘDOWE ZEWNĘTRZNE: PODNIETOWE II. SYSTEM REFLEKSYJNY STANDARDY JA TRANSGRESYJNE: POJĘCIA AKSJOLOGICZNE

Próba taksonomii ludzkich emocji (Jarymowicz, Imbir 2010) System WARTOŚCIOWANIA Źródła emocji Znak emocji NEGATYWNE POZYTYWNE I. SYSTEM AUTOMATYCZNY (pierwotny) WEWNĘTRZNE: POPĘDOWE N1 naruszenie HOMEOSTAZY (cierpienia fizyczne, strach przed odrzuceniem) P1 przywrócenie (ulga, spokój, poczucie akceptacji) ZEWNĘTRZNE: PODNIETOWE N2 bodźce AWERSYJNE (wstręt) P2 bodźce HEDONISTYCZNE (rozkosz) II. SYSTEM REFLEKSYJNY STANDARDY JA N3 STANDARDÓW JA (wstyd, poczucie winy) P3 realizacja (samoakceptacja, duma) TRANSGRESYJNE: POJĘCIA AKSJOLOGICZNE N4 przejawy ZŁA (wzburzenie czyjąś krzywdą, naruszaniem praw, godności) P4 DOBRA (wzruszenie, podziw, poczucie wzniosłości)

Co zrobić, aby orzec o różnych emocjach? Znaleźć ich zróżnicowany wpływ na funkcjonowanie poznawcza Poszukać korelatów mózgowych ich trwania (fMRI) Zbadać sekwencję aktywacji w mózgu w trakcie ich powstawania (dopasowanie do modelu LeDoux)

Badanie relacji emocja poznanie Pytanie badawcze: Czy wszystkie emocje w jednakowym stopniu ograniczają nasze zdolności do kontroli? Podejście badawcze testu ruchu gałek ocznych oraz testu Stroopa

Wyniki – poprawność w teście ruchu gałek ocznych Emocje automatyczne upośledzają kontrolę odruchu orientacyjnego gałek ocznych

Wyniki – czas udzielania odpowiedzi w teście Stroopa Emocje automatyczne upośledzają kontrolę interferencji

Implikacje badań Myśląc o emocjach warto pytać nie tylko o znak, ale też o ich genezę i źródło Konflikty oparte o dominację emocji automatycznych o wiele trudniej rozwiązywalne Konieczność kształcenia wewnętrznych standardów Emocje refleksyjne / konceptualne łatwiej opanować

Dziękuję za uwagę kamil.imbir@psych.uw.edu.pl