Jan Tylka Konsultant Krajowy w dziedzinie Psychologii Klinicznej Katedra Psychologii Zdrowia Instytut Psychologii UKSW Warszawa „Przyczyny wzrostu zachorowań na choroby psychosomatyczne”. Sympozjum Naukowe „Choroby psychosomatyczne – najszybciej rosnące zagrożenie utraty zdolności do pracy” Instytut Zdrowia Człowieka - Uzdrowisko Uniejów Park 26.07.2012 r.

Motto „To nie szatan ani nie sadysta, ale zwykły człowiek posiadający nadzwyczajną władzę stanowi główne zagrożenie dla gatunku ludzkiego” (E.Fromm : Serce człowieka,1996)

„Ciało, dusza i duch to bardzo bliscy sąsiedzi, jeden zwykle zaraża się od drugiego” (J.C.Dobson:Emocje, czy można im ufać?,1994)

Dr Flanders Dunbar - autorka książki. „Umysł i ciało” pisze : Dr Flanders Dunbar - autorka książki „Umysł i ciało” pisze : „Pytanie nie brzmi, czy choroba jest fizyczna czy emocjonalna , ale w jakim stopniu składa się z każdego z tych czynników”. Prof.P. Kielholz (Uniwerytet Leiden) – uważa, że większość chorób ma charakter psychosomatyczny

Pierwszym „psychosomatykiem” – jak twierdzi Alexander – był Cycero,który w Rozprawach tuskulańskich sugeruje, że przyczyną dolegliwości somatycznych mogą być czynniki emocjonalne. Termin „psychosomatyka „ został wprowadzony do medycyny w 1818 r. przez Ch.Heiroth’a.

Przyczyny zaburzeń. psychosomatycznych : 1. Swoiste : Przyczyny zaburzeń psychosomatycznych : 1. Swoiste : * doświadczenia (przeżyte urazy) zwłaszcza w okresie dzieciństwa * nieswoiste : stres i jego następstwa (Selye, Klumbies, Hodapp, Lazarus)

Swoiste – dobrze charakteryzują wypowiedzi światowej sławy klinicystów m.in.Prof.W.Oslera (1897) : „..Jestem przekonany, że życie pod presją czasu i przyzwyczajenie do pracy jak maszyna są raczej odpowiedzialne za zmiany w naczyniach wieńcowych serca, niż okresowe folgowanie sobie w jedzeniu i piciu..”.

M. Friedman. , J. Groen (lata 70-80 XX w. ) M.Friedman., J.Groen (lata 70-80 XX w.) ..”Zawał serca dotyka najczęściej tych, którzy charakteryzują się specyficznym wzorem zachowania, a którego istotnymi składnikami są : rywalizacja, niecierpliwość, pośpiech oraz łatwo pojawiająca się wrogość..”.

Nieswoiste Wszechwładny STRES Ważne !! - INDYWIDUALNA PODATNOŚĆ - UMIEJĘTNOŚĆ RADZENIA SOBIE [COPING]

NASZA RZECZYWISTOŚĆ – to mimo postępu w medycynie naprawczej Narastające zagrożenia 1. Nadal choroby układu krążenia 2. Cukrzyca 3. Depresja 4. Choroby alergiczne Przyczyny – związane z wyzwaniami współczesnej cywilizacji LEPIEJ – nie znaczy zdrowiej !! Bogactwa cywilizacji zachodniej deprawują i naruszają podstawową z potrzeb; potrzebę bezpieczeństwa !

ZABURZENIA ZDROWIA = NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ ( aspekty psychosomatyczne ) Choroby układu krążenia [ Wg Rosenmana (1985,1999) :Anger and hostility in Cardivascular disorders] - sposób wyrażania gniewu - wrogość - tendencje do zachowań agresywnych stanowią podstawę wyjaśniania wzrastającej zapadalności na choroby serca, zwłaszcza wśród mężczyzn.

CUKRZYCA = WESTERN LIFESTYLE [ Pennings, van derEerden,1990] podwyższone aspiracje życiowe niska aktywność fizyczna podwyższony poziom stresu otyłość (konsekwencje jedzenia)

Dr Taylor Bercovitz, Dr Rebecca Beard – Dr Taylor Bercovitz, Dr Rebecca Beard – ..”odkryliśmy psychosomatyczną przyczynę podwyższonego ciśnienie krwi: jest nią subtelna forma stłumionego lęku – lęku przed rzeczami, które mogłyby się zdarzyć, a nie przed takimi, które istnieją. Są to najczęściej lęki dotyczące przyszłości,w pewnym sensie są więc wyimaginowane, bowiem mogą się nigdy nie zdarzyć..”.

Problemy psychosomatyczne w trakcie terapii Najczęściej zgłaszane skargi przez hospitalizowanych pacjentów [ Weiner,1989] ból w klatce piersiowej 90,2% niespokojne bicie serca 85,4% wzdęcia brzucha 85,4% uczucia depresyjne 82,9% uczucie wyczerpania 82,9% zawroty głowy 82,9% krótki oddech 80,5% bóle głowy 78,0% - zmęczenie 75,6%

Depresja – groźny czynnik ryzyka zachorowań i nagłego zgonu - zjawisko towarzyszące wielu chorobom somatycznym - lawinowo narastające zjawisko w naszym społeczeństwie RATUNEK  PROMOCJA, PROFILAKTYKA, REHABILITACJA a więc : * EDUKACJA - zwłaszcza osób z podwyższonym ryzykiem * WSPARCIE – szeroko rozumiane

WZORCE ZDROWOTNYCH ZACHOWAŃ Prof. H. Selye mówi : „ WZORCE ZDROWOTNYCH ZACHOWAŃ Prof.H.Selye mówi : „..Sekret zdrowia leży w udanym dostosowaniu się do zmiennych stresów. Karą za błąd w tym wielkim procesie adaptacji jest choroba i cierpienie. Stres jest przede wszystkim towarzyszem wszystkich niedoli i udręk spowodowanych przez życie. Chociaż dopóki żyjemy, nie możemy uniknąć stresów. Możemy nauczyć się utrzymywać jego niszczące efekty uboczne na poziomie najniższym..”.

WZORCE ZDROWEGO i SZCZĘŚLIWEGO ŻYCIA Renee Taylor „..Ludzie mogą zrzucić z siebie dziedzictwo żądzy władzy i chciwości zysku, zazdrości i przemocy.Hunzowie pokazali, że miłość, braterstwo i duchowość pobudzają do życia i przynoszą szczęście..”. „..W krainie Hunza ludziom udaje się żyć do ponad stu lat w doskonałym stanie zdrowia fizycznego i umysłowego....Choroby zdarzają się tam niesłychanie rzadko.Rak, choroby serca, ataki serca,niskie i wysokie ciśnienie krwi oraz choroby dziecięce są właściwie nieznane.W tym kraju nie ma przestępczości młodocianych, a rozwody są rzadkością.nie ma więzień, policji ani wojska – nie są po prostu potrzebne !!

.....dla refleksji Wiliam Osler (1871) – Profesor w Królewskiej Katedrze Medycyny w Oxfordzie 20 słów, które ukształtowały moją karierę...”naszym głównym celem nie powinno być wypatrywanie tego co odległe i niewyraźne, lecz czynienie tego, co leży w zasięgu ręki..”. (Thomas Carlyle) ..” Jeśli dzisiaj obciąży was przeszłość i przyszłość, będziecie szli na chwiejnych nogach. Tylko dziś możecie się uratować..”! (W. Osler)