Politechnika Opolska wydział zarządzania i inżynierii produkcji Edsger Dijkstra – życie i wkład do nauki Katarzyna Jurek I ZiM

Edsger Wybe Dijkstra Holenderski naukowiec. Był uważany za pioniera informatyki. Urodził się w Rotterdamie. Zmarł w Neunen. Informatyką zajmował się głównie od strony teoretycznej, twierdząc, że tak samo dotyczy ona komputerów, jak astronomia - teleskopów. Zajmował się różnymi aspektami informatyki, między innymi: Algorytmiką, Językami programowania, Formalną specyfiką, Weryfikacją. Kariera naukowa Edsgera Dijkstry rozpoczęła się w 1948 roku, kiedy to rozpoczął studia z fizyki teoretycznej na uniwersytecie w Lejdzie. Trzy lata później odbył kurs programowania w Anglii (pod przewodnictwem M. V. Wilkesa), który ukształtował jego późniejszą pracę naukową.

Początkowo Dijkstra pracował w amsterdamskim Centrum Matematycznym, gdzie zajął się programowaniem ówczesnych maszyn z serii ARRA, jednak w 1956 roku przeniósł swoje główne zainteresowania do firmy Electrologica, której był współtwórcą. Edsger Dijkstra był zafascynowany powstającym wówczas językiem Algol 60 i pracował nad jego pierwszym kompilatorem. Wkrótce zaczął pracować jako profesor matematyki na politechnice w Eindhoven, gdzie zapoznawał studentów z matematycznymi podstawami informatyki. Pod koniec lat 60. zaczął rozsyłać kserokopie swoich notatek na temat programowania, których łącznie zdołał napisać ponad 1300, do naukowców w Europie i Ameryce. Wkład Edsgera Dijkstry w informatykę został doceniony w 1972 roku, kiedy to otrzymał Nagrodę Turinga za wkład w języki programowania. Jednak do dziś jest pamiętany przede wszystkim dzięki algorytmowi znajdowania najkrótszych ścieżek w grafie (znanemu jako Algorytm Dijkstry) oraz problemowi ucztujących filozofów. Nie bez echa przeszły też jego opinie na temat zastąpienia polecenia GOTO innymi strukturami programistycznymi. Przez lata 70. był współpracownikiem naukowym korporacji Burroughs, a w 1984 objął profesurę w amerykańskim University of Texas w Austin, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę w 2000 roku. Edsger Dijkstra zmarł 6 sierpnia 2002 roku po długiej walce z nowotworem

Algorytm Dijkstry Algorytm, którego nazwa pochodzi od nazwiska odkrywcy holenderskiego informatyka Edsgera Dijkstry. Służy do rozwiązywania problemu najkrótszej ścieżki w grafie skierowanym, o nieujemnych wagach krawędzi. W przełożeniu na praktykę może służyć do znalezienia najlepszej trasy między dwiema zadanymi miejscowościami. Kryterium może być czas pokonania, długość, koszt itp. Gdy ma się szacunkową informacje o odległości do celu, można użyć dużo szybszego algorytmu A*. Algorytm ten jest używany w transmisji danych w sieciach komputerowych (protokół routingu dynamicznego OSPF) do ustalania najlepszej trasy przesłania pakietów z danymi. Złożoność czasowa algorytmu Dijkstry szacuje się miedzy O(V2) a O(E + VlogV) w zależności od implementacji.

Problem ucztujących filozofów Problem ucztujących filozofów (znany też jako problem pięciu filozofów) to informatyczny problem synchronizacji, przedstawiony przez E. Dijkstrę w 1965 roku, o następującej treści: Przy okrągłym stole siedzi pięciu filozofów. Na stole, przed każdym z ucztujących, znajduje się talerz oraz pomiędzy każdymi dwoma sąsiadami - widelec. Oprócz tego na środku stołu znajduje się miska z makaronem (różne wersje tego problemu mówią o rybie lub ryżu i pałeczkach). Aby przystąpić do konsumpcji makaronu filozof musi zaopatrzyć się w dwa, dobierane pojedynczo, widelce. Po spożyciu pokarmu filozof odkłada oba widelce i oddaje się własnym rozważaniom, aż do czasu, gdy ponownie zgłodnieje. Problem polega na opracowaniu takiego algorytmu działań uczestników uczty, aby żaden z nich nie został zagłodzony oraz aby nie doszło do blokady całego systemu (w sytuacji, gdy każdy z filozofów ma po jednym widelcu). Problem ucztujących filozofów jest prezentacją problemu synchronizacji pracujących współbieżnie procesów. Istnieje kilka możliwych rozwiązań tego problemu, między innymi wykorzystujące arbitrów lub grupy semaforów.

Nagroda Turinga Nagroda Turiga jest prestiżowym wyróżnieniem przyznawanym corocznie przez ACM za wybitne osiągnięcia w dziedzinie informatyki. Nagroda Turiga jest prestiżowym wyróżnieniem przyznawanym corocznie przez ACM za wybitne osiągnięcia w dziedzinie informatyki. Nagroda Turinga uznawana jest za branżowego "Nobla". Nosi imię Alana Mathisona Turinga, brytyjskiego matematyka uznawanego za jednego z ojców współczesnej informatyki. Nagroda jest sponsorowana przez firmę Intel, obecnie każdy uhonorowany otrzymuje kwotę $. Nagroda Turinga uznawana jest za branżowego "Nobla". Nosi imię Alana Mathisona Turinga, brytyjskiego matematyka uznawanego za jednego z ojców współczesnej informatyki. Nagroda jest sponsorowana przez firmę Intel, obecnie każdy uhonorowany otrzymuje kwotę $.

Jedni z wyróżnionych Alan Perlisza wpływ na rozwój zaawansowanych technik programowania i budowy kompilatorów Maurice V. Wilkesza wkład w budowę pierwszych komputerów i wprowadzenie bibliotek programistycznych Richard Hammingza pracę nad metodami numerycznymi, automatycznymi systemami kodowania oraz kodami wykrywającymi i korygującymi błędy Marvin Minskyza pracę nad sztuczną inteligencją

James H. Wilkinson za badania w dziedzinie metod numerycznych, które ułatwiły wykorzystanie komputerów, oraz badania na polu algebry liniowej i wstecznej analizy błędów John McCarthy za znaczący wkład w dziedzinie sztucznej inteligencji Charles W. Bachman za wybitne osiągnięcia w dziedzinie teorii baz danych Donald E. Knuth za istotny wkład w analizę algorytmów oraz projektowanie języków programowania, a w szczególności za rozwój sztuki programowania poprzez napisanie serii książek o tym samym tytule Allen Newell Herbert Simon za dwudziestoletnie badania nad sztuczną inteligencją i psychologią ludzkiego poznania Michael O. Rabin Dana S. Scott za pracę napisaną w 1959: Finite Automata and Their Decision Problem, która wprowadzała ideę maszyn niedeterministycznych, inspirującą w następnych latach liczne badania na tym polu

Edsger Dijkstra za wiodący wkład w stworzenie wysokopoziomowego języka programowania Algol, który stał się modelowym przykładem dla dalszego rozwoju innych języków oraz za znaczący wkład w nasze rozumienie struktury, reprezentacji i implementacji języków programowania w ogóle.

John Backusza stworzenie języka programowania Fortran, pierwszego powszechnie używanego języka wysokiego poziomu, oraz za stworzenie (wraz z Peterem Naurem) notacji BNF wykorzystywanej do zapisu składni języków programowania Robert W. Floydza istotny wpływ na metodologię tworzenia efektywnego i niezawodnego oprogramowania i za udział w powstaniu ważnych poddziedzin nauk komputerowych: teorii parsowania, semantyki języków programowania, automatycznej weryfikacji programów, automatycznej syntezy programów i analizy algorytmów Kenneth E. Iversonza wkład do teorii programowania i notacji matematycznych Kenneth E. Iversonza wkład w rozwój języków programowania Edgar F. Coddza zasadniczy i ciągły wkład w teorię i praktykę systemów zarządzania bazą danych, zwłaszcza relacyjnych baz danych Stephen A. Cookza fundamentalny wkład w rozwój teorii złożoności obliczeniowej

Ronald L. Rivest Adi Shamir Leonard M. Adleman za wkład w rozwój kryptografii asymetrycznej Alan Kay za pionierską pracę nad obiektowymi językami programowania jako lider zespołu tworzącego język Smalltalk i fundamentalny wkład w rozwój komputerów osobistych Vinton G. Cerf Robert E. Kahn za wkład w stworzenie i rozwój protokołów komunikacji internetowej (twórcy protokołu TCP – 1974) Peter Naur za wkład w definicję języka Algol 60, w konstrukcję kompilatorów, oraz w sztukę i praktykę programowania

Dziękuję za obejrzenie mojej prezentacji