Ocenianie Kształtujące Kiedy lekcja jest OK? Rozmowy w parach, grupach, pilnujemy, aby były to fakty, które można zaobserwować i potwierdzić (np. uczniowie są aktywni – po czym poznamy?). Lista: Nauczyciel podaje cele lekcji, Informuje, co uczniowie będą umieli po tej lekcji, Uruchamia dotychczasową ich wiedzę, Uczniowie nadbudowują swoją wiedzę i umiejętności na bazie dotychczas posiadanych, Występuje dialog między nauczycielem i uczniami, Nauczyciel stosuje pytania rozwijające myślenie, Nauczyciel i/lub uczniowie posługują się informacją zwrotną Uczniowie wykonują ćwiczenia praktyczne Uczniowie współpracują w parach lub małych grupach Uczniowie prezentują swoją wiedzę i umiejętności Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, sprawdza stopień zrozumienia Nauczyciel podsumowuje z uczniami ćwiczenia i całą lekcję Nauczyciel i uczniowie na zakończenie lekcji odwołują się do jej celów Uczniowie nauczyli się tego, co było zaplanowane (zrealizowali nacobezu do lekcji)

Kryteria dobrej lekcji związane z OK Cele NaCoBeZU (wymagania, kryteria dla ucznia) Powiązanie z wcześniejszą wiedzą Pytania kluczowe Techniki zadawania pytań Praca w parach Ocena koleżeńska Informacja zwrotna Światła Możemy zapytać o ich oczekiwania od warsztatów.

Cele Po co tego uczę? Cel nie może być tajemnicą Cel powinien być wyrażony w języku ucznia Powinien być wyrażony w formie efektu a nie procesu Ocenianie kształtujące ma służyć wzięciu przez uczniów odpowiedzialności za swoją naukę. Ma służyć przede wszystkim poprawie procesu uczenia się, a nie tylko podsumowaniu pracy ucznia. Cele – lepiej jest wyrażać w formie efektu, a nie procesu. Nauczyciel formułując cel powinien uświadomić sobie, co chce wraz z uczniami osiągnąć, nie wystarczy tylko zaplanować formy aktywności uczniów podczas lekcji (np. umiejętność rozwiązywania równania kwadratowego, a nie ćwiczenie rozwiązywania równań kwadratowych. Cel to nie temat lekcji to jest efekt w postaci wiedzy i umiejętności uczniów. Nacobezu - skrót od na co będę zwracał uwagę (prof. Jan Potworowski) równoważny jest z „kryteriami oceniania”. Podanie nacobezu powoduje, że uczeń czuje się bezpiecznie, zwraca uwagę na to co nauczyciel będzie oceniał w jego pracy, wie, co powinno się znaleźć w jego pracy, jest zainteresowany komentarzem nauczyciela do jego pracy. Podanie nacobezu powoduje, że nauczyciel: zastanawia się nad sensem zadań stawianych uczniom (sprawdzian, praca domowa), zadania na sprawdzianie dostosowuje do podanego wcześniej nacobezu i na tym skupia się jednynie podczas sprawdzania prac uczniowskich, Powiązanie z wcześniejszą wiedzą – chodzi o to, żeby wiedzę nadbudować, a nie uzupełniać. Pytania kluczowe – to pytania, które: pokazują uczniom szerszą perspektywę zagadnienia, są ściśle związane z celem lekcji, dotyczą głównej problematyki lekcji, mają spowodować zainteresowanie ucznia tematem. Może być związane z jednym tematem, lub jedną lekcją (np. W jaki sposób wyjaśnić, że czujecie zapach użytego przeze mnie przed chwilą dezodorantu?) Informacja zwrotna – komentarz nauczyciela. Dobre IZ zawiera: wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia (++), odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ucznia (+), wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę, i w jakim kierunku powinien pracować dalej. Może to być również iz ustne Ocena koleżeńska – pozwala przekazać część odpowiedzialności za uczenie się. Uczniowie też muszą znać kryteria oceniania, a następnie znać prawidłowe odpowiedzi. Uczniowie formułują IZ swoim kolegom. Praca w parach, techniki zadawania pytań: wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź, pilnowanie się, aby nie zadawać pytań zamkniętych, dyskusja w parach nad pytaniami otwartymi. Należy pamiętać o tym, aby złą odpowiedź wykorzystać, w celu wyjaśnienia zagadnień.

odpowiada na pytanie: „Co mam umieć?” NaCoBeZU odpowiada na pytanie: „Co mam umieć?” Uczeń: Czuje się bezpiecznie Zwraca szczególną uwagę na to, co nauczyciel będzie oceniał w jego pracy Wie, co powinno się znaleźć w jego pracy Jest zainteresowany późniejszym komentarzem nauczyciela do jego pracy ponieważ wie co nauczyciel oceniał Przykłady tworzenia wiedzy - dedukcja w matematyce W matematyce za podstawową metodę tworzenia wiedzy uznaje się dedukcję. Wniosków uzasadnionych dedukcyjnie nie można zakwestionować w ramach przyjętego systemu aksjomatycznego. Przykładem wiedzy dedukcyjnej są twierdzenia Pitagorasa i Talesa. Dzięki dowodowi matematycznemu jesteśmy pewni, że twierdzenie Pitagorasa jest prawdziwe dla każdego trójkąta prostokątnego. Przeprowadziliśmy dowód i nie ma potrzeby potwierdzać jego poprawności sprawdzając różne trójkąty prostokątne. Możemy oczywiście zastanawiać się nad tym, jak wyglądać będzie podobne twierdzenie dla innych trójkątów (nie prostokątnych), ale to już inny problem, który warto w przyszłości zbadać. Przykłady tworzenia wiedzy - indukcja w przedmiotach przyrodniczych W naukach przyrodniczych za podstawową metodę pozyskiwania wiedzy uznaje się indukcję, która opiera się na analizie dostępnej wiedzy i wyciąganiu z niej wniosków. Jest to o tyle niepewne, że w pewnym momencie możemy odkryć coś nowego, co nie jest zgodne z naszą dotychczasową wiedzą. Niemniej takie odkrycie, niezgodne z dotychczasową wiedzą, jest bardzo cenne, ponieważ na jego podstawie możemy poszerzyć naszą wiedzę, a czasami wręcz zaprzeczyć dotychczasowym przekonaniom. Wiedza na temat kształtu Ziemi i jej ruchu względem Słońca jest dobrym przykładem tworzenia wiedzy na podstawie indukcji.

NaCoBeZU Nauczyciel: Zastanawia się i analizuje sens zadań zadawanych uczniom na sprawdzianie lub pracy domowej Dostosowuje zadania na sprawdzianie do wcześniej podanych uczniom „nacobezu” do lekcji W czasie sprawdzania prac uczniowskich skupia się tylko na tym, co zapowiedział Ma niej skarg uczniów dotyczących oceny pracy

Powiązanie z wcześniejszą wiedzą Po określeniu celu lekcji następuje odwołanie się do wiedzy i umiejętności uczniów Wszystko co uczeń może powiązać z wiedzą, którą już posiada, jest dla niego łatwiejsze do zrozumienia Nowa wiedza „przykleja” się do czegoś znanego i już zrozumianego Uczący się , dowiadując się czegoś nowego, zawsze stara się powiązać to z czymś znanym i z tej pozycji oglądać nowe zagadnienie

Pytanie kluczowe Bez dobrych pytań nie ma nauczania Cechy pytania kluczowego: Pokazuje uczniom szerszą perspektywę zagadnienia Są ściśle związane z celem lekcji Dotyczą głównej problematyki lekcji Mają spowodować zainteresowanie ucznia tematem Odpowiedź na PK uczeń powinien uzyskać podczas lekcji

Pytanie kluczowe Ponadto PK powinno: Wzmacniać cele uczenia i przyspieszać ich osiąganie Zainteresować uczniów uzyskaniem odpowiedzi Angażować wszystkich uczniów Stawiać uczniom wyzwanie Pobudzać uczniów do samodzielnego myślenia i poszukiwania odpowiedzi Zachęcać do uzasadniania poglądów i sposobu rozumowania PK uczy twórczego myślenia

Pytania kluczowe – przykłady: Matematyka: Dlaczego można mnożyć przez zero, a nie można przez nie dzielić? Jak zmierzyłbyś wysokość egipskiej piramidy? Jak trzema cięciami noża podzielić tort na osiem jednakowych kawałków? Chemia: Jak dobrać ilość soli, by kiszone ogórki nie były za słone? Dlaczego miś polarny nie rozpuszcza się w wodzie chociaż jest polarny? Fizyka: Dlaczego zasada bezwładności może być zabójcza?

Techniki zadawanie pytań Wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź Bez podnoszenia rąk Zadawanie pytań pobudzających do myślenia Para odpowiada, po wcześniejszym ustaleniu odpowiedzi Pytania zadają uczniowie Wykorzystanie błędnych odpowiedzi uczniów by pokazać, w jaki sposób unikać błędnych wniosków lub jakie są typowe błędy na egzaminie

Praca w parach Daje uczniom poczucie bezpieczeństwa Sprzyja pracy we własnym tempie Nie jest rywalizacją

Ocena koleżeńska Oszczędność czasu Poczucie odpowiedzialności za proces uczenia się Nauka obiektywności oceniania koleżeńskiego Szybka IZ dla uczniów Praca w parach – wzajemne nauczanie

Informacja zwrotna Jej zadaniem jest pomóc uczniowi poprawić pracę i zaplanować dalszą naukę. Wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia Odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia Wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę Wskazówki w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej

Światła Jak działa nauka? Zielone – to już potrafisz Żółte – nad tym jeszcze musisz popracować Czerwone – tego jeszcze nie potrafisz Jak działa nauka? Podstawowym elementem działań naukowych jest doświadczenie. Może ono być efektem naszego zamierzonego działania opartego na dotychczasowej wiedzy lub przypadku, jak na przykład odkrycie penicyliny

bibliografia Biblioteka Akademii SUS: „Ocenianie kształtujące w praktyce OK” – Danuta Sterna Wzajemne nauczanie wprowadzone jest po to, aby uczniowie ….. Grupa uczniów przygotowuje projekt wzajemnego nauczania z wykorzystaniem jednego z czterech rodzajów doświadczeń Au. Prowadzi zajęcia dla koleżanek i kolegów, tworzy kryteria po których pozna, czego nauczyli się ich rówieśnicy. Kryteria te najczęściej mają formę sprawdzianu/testu lub gry dydaktycznej. Najważniejsze korzyści, jakie wynikają z zajęć wzajemnego nauczania to: ….

Dziękuję za uwagę koniec Iwona Pruszczyk Wzajemne nauczanie wprowadzone jest po to, aby uczniowie ….. Grupa uczniów przygotowuje projekt wzajemnego nauczania z wykorzystaniem jednego z czterech rodzajów doświadczeń Au. Prowadzi zajęcia dla koleżanek i kolegów, tworzy kryteria po których pozna, czego nauczyli się ich rówieśnicy. Kryteria te najczęściej mają formę sprawdzianu/testu lub gry dydaktycznej. Najważniejsze korzyści, jakie wynikają z zajęć wzajemnego nauczania to: ….