Całościowe zaburzenia rozwojowe

ICD-10 F84 Całościowe zaburzenia rozwojowe F84.0 Autyzm dziecięcy F84.1 Autyzm atypowy F84.2 Zespół Retta F84.3 Dziecięce zaburzenie dezintegracyjne F84.4 Zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi F84.5 Zespół Aspergera F84.8 Inne całościowe zaburzenia rozwojowe F84.9 Całościowe zaburzenia rozwojowe, nie określone

Autyzm dziecięcy jest rodzajem całościowego zaburzenia rozwojowego charakteryzującego się: nieprawidłowym lub zaburzonym rozwojem przed trzecim rokiem życia charakterystycznym sposobem wadliwego funkcjonowania w trzech dziedzinach psychopatologii: -interakcji społecznych -komunikacji -zachowania (ograniczone, stereotypowe, powtarzające się) Obok tych specyficznych cech diagnostycznych występuje często szereg innych objawów, takich jak: fobie, zaburzenia snu i odżywiania, napady złości i (skierowanej na siebie) agresji.

EPIDEMIOLOGIA Występuje u 30 na 10 000 dzieci Częściej dotyczy chłopców 3-4:1 Diagnoza 3-6 rok życia

Autyzm – obraz kliniczny WCZESNE OBJAWY: brak odpowiedzi na dźwięki „puste spojrzenie” ograniczone kontakty z matką zaburzenia w rozwoju mowy

CHAT (checklist for Authism in Todlers) CZĘŚĆ A. Zapytaj rodzica: 1. Czy Twoje dziecko lubi być huśtane, podrzucane na kolanach, itp.? TAK / NIE 2. Czy Twoje dziecko interesuje się innymi dziećmi? TAK / NIE 3. Czy Twoje dziecko lubi wspinać sie na różne rzeczy, np. wspinać się po schodach ? TAK / NIE 4. Czy Twoje dziecko lubi bawić się w ,,A ku-ku” lub w chowanego? TAK / NIE 5. Czy Twoje dziecko kiedykolwiek UDAJE na przykład, że robi herbatę, używając naczyń zabawek lub udaje, że robi coś innego? TAK / NIE

CHAT (checklist for Authism in Todlers) CZĘŚĆ A. Zapytaj rodzica: 6. Czy Twoje dziecko kiedykolwiek używa swojego palca wskazującego żeby pokazać, że o coś PROSI? TAK / NIE 7. Czy Twoje dziecko kiedykolwiek używa swojego palca wskazującego żeby pokazać Ci, że jest czymś ZAINTERESOWANE? TAK / NIE 8. Czy Twoje dziecko potrafi bawić się właściwie małymi zabawkami (np. samochodami lub klockami), a nie tylko brać je do buzi, manipulować nimi bezmyślnie lub rzucać je na ziemię? TAK / NIE 9. Czy Twoje dziecko przynosi Ci (rodzicowi) kiedykolwiek przedmioty, by coś Ci POKAZAĆ ? TAK / NIE

CZĘŚĆ B. Obserwacje osoby badającej: 1. Czy podczas spotkania dziecko nawiązało z Tobą kontakt wzrokowy ? TAK / NIE 2. Przyciągnij uwagę dziecka, następnie wskaż w pokoju interesujący przedmiot i powiedz: ,,Popatrz! To jest (nazwa zabawki) !” Obserwuj twarz dziecka. Czy dziecko spogląda, żeby zobaczyć to, na co wskazujesz ? TAK* / NIE 3. Przyciągnij uwagę dziecka, następnie daj mu malutką filiżankę-zabawkę i czajniczek i powiedz: ,,Czy potrafisz zrobić herbatę ?” Czy dziecko udaje, że nalewa herbatę, pije ją itp.? TAK** / NIE 4. Powiedz do dziecka: ,,Gdzie jest światło ?” lub ,,Pokaż mi światło.” Czy dziecko WSKAZUJE swoim palcem wskazującym światło ? TAK*** / NIE 5. Czy dziecko potrafi zbudować wieżę z klocków ? (Jeżeli tak, to z ilu?) (Liczba klocków………). TAK / NIE

Klucz do interpretacji CHAT 1. Obszary, w których rozwój dzieci z autyzmem przebiega prawidłowo i odpowiadające im punkty kwestionariusza: - zabawy w kontakcie fizycznym z opiekunem – A1 - rozwój ruchowy – A3 - wskazywanie protoimperatywne – A6 - zabawy funkcjonalne – A8

Klucz do interpretacji CHAT 2. Obszary, w których rozwój dzieci autystycznych jest nieprawidłowy i odpowiadające im punkty kwestionariusza: - zainteresowania społeczne – A2 - zabawy społeczne – A4 - zabawy “w udawanie” – A5 B3 - wskazywanie protodeklaratywne – A7 B4 - dzielenie (wspólne pole) uwagi – A9 3. Pozostałe punkty kwestionariusza CHAT: B1 oraz B2 sprawdzają rzeczywistą interakcję społeczną, B2 także śledzenie wzrokiem B5 dla odróżnienia ciężkiego upośledzenia umysłowego.

Autyzm 3-5 rok życia „Wycofanie” Dziecko pozostaje poza grupą, nie uczestniczy we wspólnych zabawach Koncentracja na bezużytecznych przedmiotach Nie rozumie i nie organizuje zabawy „na niby” Nasilenie stereotypii (kręcenie wokół własnej osi, podskakiwanie na jednej nodze, kręcenie patyczkiem lub sznurkiem) Echolalia bezpośrednia Duża sprawność układania puzzli „Dziwactwa jedzeniowe”

Autyzm 5-7 rok życia -Mówiąc o sobie nie używa zaimka „ja” -Echolalia odwleczona -10% posiada wybitne uzdolnienie „wyspowe”

Okres dojrzewania i dorosłość: Wiek szkolny „wychodzenie z autyzmu”: Przyrost umiejętności społecznych Regres Zatrzymanie rozwoju- plateau Okres dojrzewania i dorosłość: Wyraźne pogorszenie TYLKO 18% osób z rozpoznanym w dzieciństwie autyzmem funkcjonuje samodzielnie!!!

Przyczyny Koncepcja psychoanalityczna Postawa rodziców – zimna, deprywująca matka Manifestacja wszystkich reakcji lęku 2) Koncepcja biologiczna Upośledzony metabolizm puryn (geny ADA1 i ADA2) Podwyższone wydzielanie melatoniny w ciągu dnia Podwyższone stężenie metali ciężkich (nieprawidłowe działanie proteiny MT)

Przyczyny 3) Teoria umysłu Niewykształcenie zdolności do tworzenia metareprezentacji – brak umiejętności rozpoznawanie tego, co myślą inni, brak przewidywania zachowań Zadania „fałszywych przekonań” (Sally-Ann task)

Terapia -HOLDING -HIPOTERAPIA -PROGRAM TEACCH -MUZYKOTERAPIA -TERAPIA WIĘZI -METODA FELICJI AFFOLTER -METODA DOBREGO STARTU -RUCH ROZWIJAJĄCY W.SHERBORNE -METODA TERAPEUTYCZNA DOMANA I DELACTO -METODA OPCJI -HYDROTERAPIA -MALOWANIE -TERAPIA ZABAWĄ -TERAPIA RUCHOWA

Autyzm atypowy Upośledzony rozwój dziecka ujawnia się po 3 roku życia Dotyczy tych samych obszarów, co w autyzmie dziecięcym (wystarczy stwierdzenie odchyleń od normy w 2 z 3 stref: interakcji społecznych, komunikacji oraz zachowania) Diagnozowany najczęściej u osób z upośledzeniem umysłowym i ciężkimi zaburzeniami w rozwoju mowy

Zespół Aspergera Zaburzenie o niepewnej wartości nozologicznej charakteryzujące się tymi samymi nieprawidłowościami w zakresie interakcji społecznych, jak autyzm oraz ograniczonym, stereotypowym repertuarem zainteresowań i aktywności. Od autyzmu różni się ono przede wszystkim brakiem ogólnego opóźnienia lub upośledzenia rozwoju mowy i funkcji poznawczych. Zaburzeniu temu często towarzyszy wyraźna niezgrabność i tendencja do utrzymywania się zaburzeń w wieku młodzieńczym i w życiu dorosłym. w początkach wieku dojrzałego pojawiają się sporadycznie epizody psychotyczne.

EPIDEMIOLOGIA 4-7 na 1000 dzieci w wieku 7-15 lat 0,84 na 1000 dzieci w wieku 2,5- 6,5 lat (Wielka Brytania) Częściej dotyczy chłopców 2:1-3:1 4:1 a nawet 10:1 Diagnoza 4-6 rż

Objawy: MOWA Mowa przypomina sposób wyrażania się dorosłych (pedantyczna i formalistyczna, ze skłonnością do dosłownych interpretacji) Echolalia Mówienie o sobie w drugiej osobie Dziecko milczące, małomówne/ gadatliwe Mowa kierowana w pustą przestrzeń

Trudności w kontaktach z innymi Brak kontaktu wzrokowego Czynności stereotypowe (układanie klockow w rzędy zamiast budowania) Brak zainteresowania uczuciami innych Zaburzona emocjonalność, ranienie fizyczne lub psychiczne innych bez zdawania sobie z tego sprawę „mamo pewnego dnia wezmę nóż i wbiję ci w serce, wtedy krew wytryśnie, a to wywoła wielkie poruszenie” Obsesyjne zainteresowania pewnymi zjawiskami

Sprecyzowane wąskie zinteresowania Złe znoszenie rozłąki z rodzicami i domem Zaburzenia w odbiorze bodźców - Słuchowych Wzrokowych Smakowych Zapachowych Czucia bólu i temp. (problem spaceru po trawie na bosaka, pot na skórze, dotknięcie aksamitu)

CZESTE WSPÓŁWYSTĘPOWANIE CHORÓB PSYCHICZNYCH: Zaburzenia lękowe Depresja o ciężkim przebiegu (nasilone mysli i tendencje samobójcze) mania Schizofrenia 4% Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne ( częściej gromadzenie, dotykanie, stukanie, samookaleczanie)

Zaburzenia koordynacji ruchowej Asymetria ułożenia niemowlęcia Sięganie po zabawkę tylko jedną rączką bez ruchu drugiej Opóźnione siadanie Test przechylania

Dziękuję za uwagę!