HISTORIA POLSKI W LATACH 1981-1983

SPIS TREŚCI: Pojęcie Stanu Wojennego Geneza powstania stanu wojennego Wojciech Jaruzelski Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego Skład WRON-u Powiedzenia ośmieszające WRON Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej Kalendarium Deklaracja podziemnej Solidarności Tekst obwieszczenia ze stanu wojennego Meldunek o zatrzymaniu Jednorazowa przepustka na wyjazd na święta do innego miasta Ocenzurowany telegram Znaczki pocztowe 1980-1985

Stan wojenny - został wprowadzony w nocy 12 na 13 grudnia 1981 roku, był jednym ze stanów nadzwyczajnych. W Polsce stan ten może być wprowadzony przez Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów w formie rozporządzenia na części albo na całym terytorium państwa, w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium RP lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji.

Geneza                                                                    Oficjalnym powodem ogłoszenia stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, której przejawami były m.in. brak zaopatrzenia w sklepach (także żywności), oraz zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w kraju wobec zbliżającej się zimy. Za najważniejszy argument uznano groźbę interwencji zbrojnej przez pozostałe państwa Układu Warszawskiego, za które władze komunistyczne obarczały swoich nowych przeciwników politycznych. Stan wojenny wprowadzono w 16 miesięcy po strajkach w 1980, które doprowadziły do powstania Solidarności i odwilży politycznej w Polsce.

Wojciech Jaruzelski Urodził się w 1923 roku. W wojsku od 1943 r. W latach 1945-1947 bierze udział w walkach z polskim podziemiem. W 1947 r. wstąpił do PPR i szybko awansował. W 1956 r. zostaje najmłodszym generałem w Ludowym Wojsku Polskim. Był szefem Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego, szefem sztabu generalnego, a w latach 1962–1968 wiceministrem obrony narodowej, a następnie ministrem. Odpowiedzialny za użycie armii do krwawego tłumienia wystąpień grudniowych na Wybrzeżu w 1970 r. Członek Biura Politycznego KC PZPR w ekipie Gierka. Od 1981 r. premier i I sekretarz KC PZPR. 13 grudnia 1981 r. wprowadził w Polsce stan wojenny i stanął na czele Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON). Autor nieudanych reform gospodarczych. Aby ratować skompromitowaną partię komunistyczną zgodził się na rozmowy Okrągłego Stołu. W 1989 r. został wybrany prezydentem PRLu. Sprawował urząd do czasu wyboru na to stanowisko Lecha Wałęsy.

Wojciech Jaruzelski podczas ogłaszania stanu wojennego

13 grudnia 1981 - wprowadzenie stanu wojennego uchwałą Rady Państwa, Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, władzę w PRL przejmuje wojsko. Internowano większość członków Komisji Krajowej Solidarności, władze utworzyły sieć obozów dla internowanych. Zawieszono naukę w szkołach i na uczelniach przerwano łączność telefoniczną, wprowadzono godzinę milicyjną. 14 grudnia 1981 - pierwszy dzień roboczy stanu wojennego. Solidarność w odpowiedzi na wprowadzenie stanu wojennego zaczyna organizować strajki. Wojsko otacza Stocznię Gdańską 15 grudnia 1981 - pacyfikacja kopalni "Manifest Lipcowy„ 16 grudnia 1981 - pacyfikacja kopalni Wujek przez ZOMO i wojsko, 9 zastrzelonych i 21 rannych górników 17 grudnia 1981 - ZOMO rozbija manifestacje w Gdańsku (gdzie ginie jedna osoba, a dwie zostają ranne) i w Krakowie. 20 grudnia 1981 - koniec strajku w Porcie Gdańskim 21 grudnia 1981 - Ambasador PRL w Stanach Zjednoczonych Romuald Spasowski prosi o azyl polityczny. Sąd wojskowy w PRL zaocznie skazuje go potem na karę śmierci. 23 grudnia 1981 - pacyfikacja Huty Katowice. Stany Zjednoczone wprowadzają sankcje gospodarcze przeciwko PRL. 28 grudnia 1981 - pacyfikacja kopalnii Piast, koniec ostatniego strajku okupacyjnego. Ambasador PRL w Japonii Zdzisław Rurarz prosi o azyl polityczny w Stanach Zjednoczonych. Zostanie on zaocznie skazany na karę śmierci przez sąd wojskowy.

4 stycznia 1982 - wznowienie zajęć w szkołach 6 stycznia 1982 - władze rozwiązują Niezależne Zrzeszenie Studentów 25 stycznia 1982 - na posiedzeniu Sejmu PRL VIII kadencji uchwalono ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego, tym samym dekret o stanie wojennym został zatwierdzony 1 lutego 1982 - podwyżka cen 5 lutego 1982 - rozpoczynają się manifestacje spacerowe - masowe wychodzenie na spacery w czasie trwania dziennika telewizyjnego o 19:30 8 lutego 1982 - wznowienie zajęć na wyższych uczelniach 17 marca 1982 - w Katowicach powstaje Biskupi Komitet Pomocy Uwięzionym i Internowanym 11 lutego 1982 - celem zwalczenia manifestacji spacerowych wprowadza się godzinę milicyjną od 19:30 23 lutego 1982 - śmierć Zdzisława Karosa 22 kwietnia 1982 - powstaje Tymczasowa Komisja Koordynacyjna Solidarności 31 sierpnia 1982 - demonstracje w całym kraju w rocznicę porozumień sierpniowych. Trzech demonstrantów zabitych przez milicję w Lubinie 31 grudnia 1982 - zawieszenie stanu wojennego 14 maja 1983 - milicjanci zamordowali Grzegorza Przemyka 19 maja 1983 - pogrzeb Grzegorza Przemyka 16-23 czerwca 1983 - druga pielgrzymka do Polski papieża Jana Pawła II 22 lipca 1983 - zniesienie stanu wojennego, rozwiązanie WRON

Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego To organ administrujący Polską w czasie stanu wojennego. Powstała w nocy 12-13 grudnia 1981r. Kierowana przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego miała charakter całkowicie pozakonstytucyjny. Polacy określali ten organ WRON-ą. Niektórym kojarzyło się to z określeniem niemieckiego orła z okresu II wojny światowej, również nazywanym "wroną". Powstało również kilka pogardliwych piosenek o WRON, takich jak "Zielona WRONa", "To nic, że kraczą WRONy", napisanych przez członków "Solidarności„. Rada została rozwiązana 22 lipca 1983.

gen. armii Wojciech Jaruzelski (I sekretarz PZPR, premier rządu PRL, minister obrony narodowej) admirał Ludwik Janczyszyn - dowódca Marynarki Wojennej gen. broni Eugeniusz Molczyk - główny inspektor szkolenia, wiceminister obrony narodowej gen. broni Florian Siwicki - szef Sztabu Generalnego WP, wiceminister obrony narodowej gen. broni Tadeusz Tuczapski - główny inspektor obrony terytorialnej, wiceminister obrony narodowej gen. dyw. Józef Baryła - szef Głównego Zarządu Politycznego WP, wiceminister obrony narodowej gen. dyw. Tadeusz Hupałowski - minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska gen. dyw. Czesław Kiszczak - minister spraw wewnętrznych gen. dyw. Tadeusz Krepski - dowódca Wojsk Lotniczych gen. dyw. Longin Łozowicki - dowódca Wojsk Obrony Powietrznej Kraju gen. dyw. Włodzimierz Oliwa - dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego gen. dyw. Czesław Piotrowski - minister górnictwa i energetyki gen. dyw. Henryk Rapacewicz - dowódca Śląskiego Okręgu Wojskowego gen. dyw. Józef Użycki - dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego gen. dyw. Zygmunt Zieliński - sekretarz WRON, szef Departamentu Kadr MON gen. bryg. Michał Janiszewski - szef Urzędu Rady Ministrów gen. bryg. Jerzy Jarosz - dowódca 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej płk Tadeusz Makarewicz płk Kazimierz Garbacik płk Roman Leś ppłk Mirosław Hermaszewski ppłk Jerzy Włosiński

Zdziwiły się OKON-ie że PRON-cie wyrosło WRON-ie! Orła wrona nie pokona! Wron - won za Don! To nic, że kraczą WRONy WRONa nas nie pokona! 13-tego grudnia, roku pamiętnego wykluła się wrona z jaja czerwonego... - tekst piosenki Zdziwiły się OKON-ie że PRON-cie wyrosło WRON-ie!

Były formacją milicji obywatelskiej powołaną w 1956 r Były formacją milicji obywatelskiej powołaną w 1956 r. na mocy decyzji prezesa Rady Ministrów. Powołane zostały do zabezpieczania porządku podczas imprez masowych, klęsk żywiołowych, katastrof itp.  Oddziały ZOMO brały udział w tłumieniu strajków i demonstracji robotniczych w czasie stanu wojennego. Podczas tych akcji ZOMO odznaczyło się bezwzględnością i brutalnością działania, dopuszczając się licznych przestępstw, które nie były ścigane. Większość funkcjonariuszy była skoszarowana. Niektórzy w ten sposób odbywali zasadniczą służbę wojskową.  ZOMO zostało rozwiązane zarządzeniem ministra spraw wewnętrznych we wrześniu 1989 r.

i rozprowadzany wśród członków Solidarności. W przededniu pierwszej rocznicy wprowadzenia stanu wojennego - 12 grudnia 1982  r. Solidarność podziemna wydała deklarację. Napisano w niej m.in.: „celem naszych działań jest wolność i samorządność społeczeństwa i niepodległość państwa polskiego”. Oryginalny dokument był odbity na powielaczu i rozprowadzany wśród członków Solidarności.

Komunikat Komisji Krajowej NSZZ Solidarność

Tekst obwieszczenia ze stanu wojennego przestrzegającego przed łamaniem prawa i o stukach łamania prawa. Obwieszczenie wylicza przestępstwa i kary jakie za nie grożą, m.in. za odmową wykonania polecenia służbowego przez pracownika zakładu zmilitaryzowanego minimum 2 lat więzienia.   „Nie daj się sprowokować! Koszty prowokacji zapłacisz Ty i Twoja rodzina!” - złowrogo przestrzega obwieszczenie, nie pozostawiając wątpliwości, że władze nie zawahają się przed zastosowaniem odpowiedzialności zbiorowej.

Prezentację wykonały: Uczennice Gimnazjum nr 1 w Wyszkowie, im. Polskich Mistrzów Olimpijskich, klasa IIIG : Katarzyna Sawicka i Zuzanna Tarnawska

Źródła: internet podręcznik przedmiotowy źródła własne