WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO OPIS PRZYPADKU

Do praktyki lekarza rodzinnego zgłosiła się pacjentka lat 53, która od 10 lat uskarżała się na bóle brzucha. Bóle te nasilały się po jedzeniu, towarzyszyły temu wzdęcia i zaparcia oraz ostatnio pojawiła się krew w czasie wypróżnienia. Przez 2 miesiące lekarz leczył żylaki odbytu, jednak pacjentka nie odczuwała poprawy. Została skierowana do chirurga, gdzie wykonano rektoskopię oraz sigmoidoskopię z pobraniem materiału hist-pat.

Rozpozanano wrzodziejące zapalenie jelita grubego w stadium aktywnym bez dysplazji oraz żylaki odbytu. Zastosowano leczenie Colitanem. Dolegliwości bólowe ustąpiły, jednak krwawienie w czasie defekacji nadal się utrzymywało. Wówczas włączono dodatkowo Encorton. W wykonanych badaniach laboratoryjnych OB 25, Hgb 14,8 g/dl , WBC 5,0 K/ul ,PLT 271, mocz –norma,jonogram-norma.

Po 2 miesiącach stan pacjentki bardzo się pogorszył, nasiliły się dolegliwości bólowe brzucha oraz bolesne parcie na stolec ,towarzyszyły temu duże ilości krwi w czasie defekacji oraz stan podgorączkowy. Oprócz tego pojawił się obrzęk stawów skokowych i stopy. Pacjentka trafiła do lekarza ortopedy, który zlecił założenie szyny usztywniającej staw. Po tygodniu chora została przyjęta do szpitala z wysoką gorączką, odwodnieniem, tachykardią, z zapaleniem jamy ustnej i spojówek oraz obrzękami stawów z ograniczeniem ich ruchomości.

W badaniach wykonanych w czasie hospitalizacji wykazano anemię syderopeniczną ( Hgb 10,3), nadpłytkowość, podwyższone wskaźniki zapalenia ( OB 90mm/g), zaburzenia białkowe. Zastosowano leczenie farmakologiczne i płynoterapię. Uzyskano poprawę stanu klinicznego, zmniejszenie ilości oddawanych stolców z 20 dziennie-do 2-3dziennie. Pacjentka wypisana ze szpitala otrzymała schemat diety oraz zalecenie odnośnie dalszego leczenia i kontroli.

Colitis ulcerosa Jest rozlanym, nieswoistym procesem zapalnym bł.śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym do powstania owrzodzeń Zapadalność w Europie 10/100tys/rok Szczyt zachorowalności 20-40rż Etiologia: czynniki genetyczne, środowiskowe, immunologiczne Osoby którym wycięto wyrostek robaczkowy rzadziej chorują na WZJG

Objawy kliniczne Biegunka krwista, silne parcie na stolec, nietrzymanie stolca Ból brzucha( dolny lewy kwadrant lub odbytnica) Gorączka Osłabienie , spadek masy ciała

Objawy pozajelitowe 1. Zap.stawów o charakterze wędrującym 2. Choroby wątroby i dróg żółciowych - stłuszczenie wątroby - przewlekłe aktywne zap.wątroby - marskość - kamica żółciowa - pierwotne stwardniające zap.dróg żółciowych 3. Osteoporoza i osteopenia 4. Infekcje dróg moczowych (w przebiegu przetok)

5. Zapalenie tęczówki i twardówki 6. Zakrzepica żż.głębokich, zatorowość płucna 7. Zgorzelinowe ,ropne zapalenie skóry 8. Rumień guzowaty

Badania laboratoryjne W aktywnej fazie choroby można stwierdzić: - cechy stanu zapalnego: wzrost CRP i OB, nadpłytkowość, lekocytozę niedokrwistość, hipoalbuminemie, zab.elektrolitowe Autoprzeciwciała p/okołojądrowemu antygenowi granulocytów (pANCA) Badania radiologiczne - w cięższych rzutach może ujawnić się ostre rozdęcie okrężnicy (megacolon toxicum), które należy rozpoznać, gdy średnica okrężnicy w linii środkowej ciała wynosi > 6cm

Endoskopia W aktywnej postaci WZJG bł.śluzowa jest zaczerwieniona, ziarnista , obrzęknięta, matowa i krucha – bardzo łatwo krwawi. W ciężkich postaciach występują owrzodzenia i polipy rzekome, a w świetle jelita widoczna jest duża ilość śluzu, ropa i krew. W długotrwałej chorobie widoczne jest zwężenie dalszego odcinka jelita grubego. W okresie remisji obraz błony śluzowej może być prawidłowy.

PRZEBIEG NATURALNY WZJG jest chorobą przewlekłą, przebiegającą najczęściej pod postacią ostrych rzutów, przedzielonych okresami remisji. Przyczyny nawrotów: stres psychiczny oraz zmiany w sposobie żywienia Przyjmowanie NLPZ Zakażenia jelitowe oraz innych narządów leczone antybiotykiem

ROZPOZNANIE KRYTERIA Obraz endoskopowy jelita grubego Wynik badania histologicznego wycinka bł. śluzowej

KLASYFIKACJA CIĘŻKOŚCI RZUTÓW Lekki - < 4 wypróżnienia na dobę, z małą domieszką krwi, bez gorączki, tachykardia i niedokrwistości Ciężki - > 6 wypróżnień na dobę z dużą domieszką krwi, gorączka >37,8, tachykardia >90/min, HGB<10,5g/dl; OB.> 30 mm po 1h Średnio ciężkie – cechy pośrednie między rzutami lekkim i ciężkim

LECZENIE 1. Dieta - unikać diety bogatoresztkowej - suplementacja Ca, Mg, Wit.B12, K,D 2. Leczenie farmakologiczne - sulfasalzyna i jej analogi 3-4 g/d GKS ( 40-60 mg prednizonu na dobę) - leki immunosupresyjne ( azatiopryna 2-2,5 mg/kg/d ; 6-merkaptopuryna 1-1,5mg/kg/d) - W ciężkich przypadkach uzupełnianie elektrolitów, albumin, krwinek, Czasem stosuje się antybiotyki ( gentamycyna, metronidazol) Jeśli leczenie intensywne nie daje efektów wskazane jest leczenie operacyjne

MONITOROWANIE W celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego lub stanu przedrakowego (dysplazja) konieczna jest kolonoskopia z pobraniem wycinków i badaniem histopatologicznym. Badanie to należy wykonać w fazie remisji. U chorych z zajęciem całej okrężnicy należy powtarzać kontrolne kolonoskopie co 1-2 lata Pierwszą kolonoskopię w ramach nadzoru onkologicznego należy wykonać po 8-10 latach trwania choroby.

POWIKŁANIA Polipowatość zapalna u 13% pacjentów Ostre rozdęcie okrężnicy u 4% Rak jelita grubego u 0,5% chorych Inne powikłania jelitowe a) perforacja okrężnicy 3% b) krwotok z jelita grubego 1% c) zwężenia jelita 9% d) przetoki 4% e) ropnie 3% f) szczeliny 2%

DALSZE LOSY PACJENTKI Od ostatniego pobytu w szpitalu minęły 3 lata pacjentka nie uskarża się na dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, pilnuje diety oraz regularnie zażywa sulfasalazynę w dawce 2g/d. Natomiast często dochodzi do zapalenia stawów głównie łokciowego i kolanowego, które leczone są miejscowo glikokortykosterydami.