Wykonał Piotr woźnicki Nikiel Wykonał Piotr woźnicki Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Ogólna charakterystyka Nikiel jest pierwiastkiem z grupy metali przejściowych. W układzie okresowym jest w 10 grupie i 4 okresie, w bloku d. Jego liczba atomowa to 28 a masa atomowa 58,69 u. Występuje na II i III (i bardzo rzadko na IV) stopniu utlenienia. Tworzy średnio zasadowe tlenki. Ma 5 trwałych izotopów (58, 60, 61, 62, 64). Jego konfiguracja elektronowa to 1s22s22p63s23p64s23d8 Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Wygląd Nikiel metaliczny jest metalem srebrzystobiałym, kowalnym, odpornym na działanie wilgoci i powietrza. Stosuje się go m.in. do tworzenia błyszczących powłok galwanicznych na powierzchni elementów stalowych Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Występowanie Nikiel występuje w skorupie ziemskiej w ilościach ok. 80 ppm w postaci minerałów -garnieryt i pentlandyt. Rudy dzieli się na tlenowe, siarczkowe i arsenkowe, w zależności od ich składu chemicznego.  Rudy niklu przerabia się najczęściej na tlenki, redukowane następnie węglem, a tak otrzymany surowy nikiel poddaje się rafinacji elektrolitycznej. Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Złoża niklu występują w : Występowanie złóż Złoża niklu występują w : Kanadzie, Australii, na Kubie, w Chinach i Rosji. Zajmuje on pod względem rozpowszechnienia w skorupie ziemskiej 21! miejsce (procenty wagowe). Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Zastosowanie Nikiel wykorzystuje się głównie jako pokrycie mniej szlachetnego żelaza i stali (elektroliza), gdzie zwiększa wytrzymałość i odporność na korozję. Stale takie wykorzystuje się w przemyśle samochodowym. Sieć krystaliczna niklu posiada właściwość absorpcji atomów wodoru. W silnie rozdrobnionym metalu może się zmieścić około 17 razy więcej wodoru niż wynosi jego objętość. Właściwość ta wykorzystywana jest jako katalizator w wielu procesach, m.in. w hydrogenizacji (chemicznym utwardzaniu) tłuszczów. Jest składnikiem baterii niklowo-kadmowych. Jego stopy z miedzią służą do produkcji monet. Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Związki Nikiel w związkach występuje jako pierwiastek dwu-, trój- lub czterowartościowy ale najtrwalsze są połączenia niklu(II). Wodne roztwory jego soli mają zabarwienie zielone, co jest spowodowane obecnością uwodnionych jonów [Ni(H2O)6]2+ natomiast sole bezwodne są żółte. Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Charakterystyka Nikiel w roztworach występuje wyłącznie na drugim stopniu utlenienia. Na wyższych stopniach utlenienia występuje tylko w tlenkach Ni2O3 NiO2 i niektórych kompleksach. Kation Ni2+ należy do 3 grupy analitycznej kationów. Łatwo tworzy jony zespolone, przy czym najtrwalsze są kompleksy cyjankowe [Ni(CN)4]2- i szczawianowe [Ni(C2O4)2]2- Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Wykrywanie – reakcja Czugajewa Dimetyloglioksym (odczynnik Czugajewa) dodany do amoniakalnego roztworu jonów Ni2+ wytrąca czerwony (różowy) kłaczkowaty osad dimetyloglioksymianu niklu(II). Osad ten nie rozpuszcza się w nadmiarze NH3(aq). Ta reakcja identyfikacyjna jest najczęściej stosowaną reakcją do wykrywania jonów Ni2+ Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Reakcje charakterystyczne W reakcji Ni2+ z roztworem wodorotlenku sodu NaOH wytrąca się zielony (zielonkawy) osad wodorotlenku niklu: Ni2+ + 2OH- Ni(OH)2 który jest nierozpuszczalny w nadmiarze zasady, ale rozpuszcza się w rozc. kwasach, roztworze amoniaku i solach amonowych. Pod wpływem utleniaczy (woda bromowa, chlorowa) przechodzi w czarny wodorotlenek niklu Ni(OH)3: 2 Ni2+ + 2OH- + Cl2 Ni(OH)3 + 2Cl- Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Tlenek niklu(II) Po wyprażeniu wodorotlenku niklu Ni(OH)2 powstaje tlenek szarozielony tlenek niklu(II) NiO: Ni(OH)2 NiO + H2O T Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Reakcje charakterystyczne Wodny roztwór amoniaku NH3(aq) dodawany w niewielkich ilościach do roztworu zawierającego jony Ni2+ wytrąca się zielonkawy hydroksosoli, np. hydroksochlorku niklu(II) Ni2+ + 2Cl- + NH3*H2O Ni(OH)Cl + NH4+ Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Reakcja z amoniakiem – c.d. Otrzymana sól Ni(OH)Cl jest rozpuszczalna w nadmiarze wodnego roztworu amoniaku z utworzeniem szafirowofioletowego jonu zespolonego [Ni(NH3)6]2+: Ni(OH)Cl+6(NH3*H2O) [Ni(NH3)6]2++OH+Cl+6H2O Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Reakcja z siarczkami Siarczek amonu (NH4) 2S wytrąca z roztworów zawierających Ni2+ czarny osad siarczku niklu: Ni2+ + S2- NiS który jest rozpuszczalny jedynie w rozpuszczalnikach wykazujących silne właściwości utleniające, np. w wodzie królewskiej lub kwasie solnym w obecności nadtlenku wodoru. Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Reakcja z żelazocyjankami Żelazocyjanki (np. K4[Fe(CN)6] strącają z roztworu soli niklu zielonkawobrunatny osad, nierozpuszczalny w rozc. kwasie solnym: Ni2+ + Fe(CN)64- Ni2[Fe(CN)6] Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu

Bibliografia Jerzy Minczewski, Zygmunt Marczenko – Chemia analityczna, tom 1 Szczęsny Rosołowski – „Pracownia chemiczna. Analiza jakościowa” http://www.e-chemia.nazwa.pl/ http://pl.wikipedia.org/ http://portalwiedzy.onet.pl/13285,,,,nikiel,haslo.html/ Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu