Chemia wokół nas Angelika Piszczek kl.II 1 LO im. Marii Skłodowskiej – Curie w Starym Sączu

Chemia + biologia + fizyka + geografia = PRZYRODA Chemia – jest to nauka zajmująca się badaniem natury i właściwości substancji, a szczególnie przemian zachodzących między nimi. Człowiek i wszystko, co go otacza jest chemią. Chemia + biologia + fizyka + geografia = PRZYRODA

ZASTOSOWANIE WODA TWORZYWA SZTUCZNE MEDYCYNA KOSMETYKI PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY

MEDYCYNA ◦ chemioterapia – polega na użyciu syntetycznych związków chemicznych w celu zwalczania nowotworów oraz chorób wywołanych przez drobnoustroje i pasożyty ◦ diagnoza chorób – poprzez promieniowanie rentgenowskie, gamma ◦ leki – związki chemiczne pochodzenia naturalnego , bądź otrzymane na drodze syntezy chemicznej np. kw. siarkowy, kw. chlorowodorowy. Podawane w celu zapobiegania chorobie. ◦ gips - przeznaczony jest do unieruchamiania kończyn w przypadku złamań, zawiera siarczan wapnia

ŻYWNOŚĆ WĘGLOWODANY (dostarczają energii) ◦ cukry proste (glukoza, fruktoza) – owoce, warzywa, miód ◦ wielocukry (skrobia, celuloza) – mąka, pieczywo, makarony, ziemniaki ◦ dwucukry (sacharoza, maltoza, laktoza) - mleko TŁUSZCZE (dostarczają energii 2x więcej niż białka i węglowodany) ◦ roślinne – oleje, tran, ◦ zwierzęce – masło, smalec, słonina BIAŁKA (służą do budowy tkanek) ◦ zwierzęce – mięso, mleko, jaja, ryby ◦ roślinne – fasola, groch, ziarna zbóż

ZWIĄZKI CHEMICZNE W ŻYWNOŚCI ◦ kw. chlorowodorowy – stosowany do produkcji np. sztucznego miodu, przypraw do zup, twarogów ◦ kw. fosforowy – występuje w galaretkach ◦ kw. węglowy – napoje gazowane np. coca-cola, woda mineralna ◦ wodorotlenek potasu – wyroby czekoladowe ◦ chlorek sodu – występuje w soli kuchennej ◦ kw. octowy – występuje w occie

WITAMINY PP – obniża poziom cholesterolu, zapobiega chorobom serca K – warunkuje prawidłowy przebieg procesu krzepnięcia krwi E – wpływa na metabolizm mięsni D – kontroluje gospodarkę wapniową (kości i zęby) C – wpływa na dobry stan tkanki łącznej, jest utleniaczem B1 – jest koenzymem enzymów oddechowych; zdrowe serce i nerwy B2 – stymuluje wzrost i odporność organizmu B5 – łagodzi stany zapalne B6 – zdrowy układ nerwowy B9 – bierze udział w procesie podziału komórek B12 - niezbędna w procesie krwiotworzenia w szpiku kostnym

Związek chemiczny wodoru i tlenu. WODA Związek chemiczny wodoru i tlenu. ◦ woda słona (97,4%) – zgromadzona w morzach i oceanach ◦ słodka (2,6%) – zawiera niewielkie ilości soli ◦ 3 stany skupienia (ciekły, gazowy, stały) ◦ podczas krzepnięcia jej objętość zwiększa się aż o 9,3% ◦ ciecz bezbarwna, bezwonna ◦ twarda – zawiera jony wapnia i magnezu ◦ ciężka (D2O) – waży więcej niż zwykła woda, trucizna ◦ królewska – mieszanka kw. solnego i azotowego(V)

ROLA WODY W ORGANIŹMIE CZŁOWIEKA Woda to jedna z najważniejszych substancji w organizmie człowieka. Stanowi ona średnio ok.70% masy jego ciała. Dużo wody zawierają płyny ustrojowe: ◦ łzy – 98% ◦ osocze krwi – 90% ◦ limfa – 95% nieco mniej: ◦ tkanka nerwowa – 88% ◦ tkanka mięśniowa – 75% ◦ szkliwo zębów – 10% ◦ kości – 20% ◦ jest uniwersalnym rozpuszczalnikiem związków organicznych ◦ stanowi środek transportu wewnątrzustrojowego np. szkodliwych produktów przemiany materii ◦ uczestniczy w regulacji temperatury ◦ jest istotnym elementem rozmnażania

TWORZYWA SZKŁO – w skład wchodzi piasek kwarcowy oraz dodatki ◦ szkło zielone zawiera związki żelaza(II) i chromu(III), ◦ szkło niebieskie zawiera związki kobaltu(II), ◦ szkło fioletowe zawiera związki manganu(VII), ◦ szkło żółte zawiera związki kadmu i siarki, ◦ szkło czerwone zawiera koloidalne cząsteczki złota. KREDA – wykonana z węglanu wapnia ZESZYTY, KSIĄŻKI – zawierają celulozę OŁÓWKI – w ich skład wchodzi grafit (odmiana węgla)

KOSMETYKI Pierwiastki i związki chemiczne w kosmetykach: ◦ róże – zawierają kaolin i krochmal (skrobia) lub surowce syntetyczne ◦ puder – skrobia ryżowa, kaolin, tlenek cynku, talk, węglan wapnia ◦ szminka – ołów, dwutlenek tytanu ◦ perfumy – olejki zapachowe, które tworzy się np. poprzez destylację z parą wodną. Zawierają także aminy ◦ antyperspiranty - sole glinu ◦ pasty do zębów – węglan wapnia ◦ mydła – estry ◦ kremy - gliceryna

OPINIE EKSPERTÓW Parabeny - estry kwasu p-hydroksybenzoesowego o działaniu bakteriobójczym i grzybobójczym MIT Stosowane w antyperspirantach powodują powstawanie raka piersi. FAKT Parabeny to najlepiej przetestowane substancje konserwujące stosowane w przemyśle kosmetycznym. Nie udowodniono ich działania rakotwórczego. Parabeny nie kumulują się w organizmie.

Srebro - jest białym metalem, o największej przewodności elektrycznej i termicznej MIT Stosowane w kosmetykach często powoduje alergię i podrażnienia skóry. FAKT Jako składnik kosmetyków nie powoduje efektów ubocznych. Jedynie osoby uczulone na ten składnik nie powinny stosować kosmetyków z jego zawartością. Srebro wykazuje działanie bakteriobójcze i przeciwzapalne. Stosowany w preparatach do cery trądzikowej. Srebro zapobiega starzeniu się skóry.

Glikol propylenowy - organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi dwuhydroksylowych czyli dioli. MIT Substancja silnie toksyczna, działa rakotwórczo. Wysusza naskórek, wywołuje stany zapalne skóry. FAKT Nie stwierdzono, aby glikol propylenowy działał rakotwórczo czy uczulał. Stosowany jako substancja nawilżająca skórę.

Parafiny - mieszanina stałych alkanów Oleje mineralne - mieszaniny płynnych węglowodorów oczyszczonych z wazeliny. Powstają z przeróbki ropy naftowej. Parafiny - mieszanina stałych alkanów MIT Parafiny to związki toksyczne. Powodują zapychanie porów. Oleje mineralne i parafiny powodują tworzenie zaskórników. FAKT Olej parafinowy cechuje wysoki poziom bezpieczeństwa. Składnik ten działa tylko powierzchniowo. Nie wnika do żywych obszarów skóry. Oleje mineralne i parafiny działają natłuszczająco, zmiękczają.

Literatura: www.zdrowie.w.polsce.biz www.poradnikdomowy.pl www.wikipedia.org www.vitamedium.pl www.biomedical.pl www.kosmopedia.pl Podręcznik Chemia w gimnazjum 1-3 WSiP Podręcznik Podstawy życia. Tajemnice ludzkiego ciała cz.1 MAC Podręcznik dla liceum i technikum Chemia WSiP zakres podstawowy

KONIEC