Nowotwory łagodne kości

KOSTNIAK (osteoma)

Kostniak (osteoma) jest to nowotwór łagodny zbudowany z tkanki kostnej, która różni się swoją budową od kości prawidłowej. Proces tworzenia się kości w kostniakach przebiega podobnie do normalnego kostnienia

Kostniaki mogą wychodzić z okostnej (osteoma periostalis) i występują na kości jako zewnętrzne uwypuklenia bądź też mogą brać swój początek z wnętrza kości (osteoma centrale), wywołują wówczas rozdęcie lub zniekształcenie w kościach szczęki i żuchwy. Wyróżnia się kostniaka gąbczastego (osteoma spongiosum), który jest zbudowany z istoty gąbczastej lub zbitej – kostniak zbity (osteoma durum)

Kostniak zwykle jest guzem jajowatym lub kulistym o powierzchni gładkiej lub zrazikowej. Rośnie wolno. Najczęściej nie wywołuje żadnych objawów pod warunkiem, że nie wywiera ucisku na gałęzie nerwu trójdzielnego. Jest wykrywany przypadkowo na zdjęciach radiologicznych

Kostniaki występują w kościach szczęki i żuchwy, na podniebieniu twardym i wewnętrznej powierzchni trzonu żuchwy, a także w zatokach przynosowych, skąd mogą rozrastać się w kierunku kości sitowej i oczodołu. Leczenie chirurgiczne polega na radykalnym usunięciu guza. Pozostawienie jego części może prowadzić do nawrotu. W budowie histopatologicznej między beleczkami istoty gąbczastej jest widoczny szpik i tkanka tłuszczowa, a w kości zbitej drobne jamki ze szpikiem

mandibular jaw osteoma of great size with Gardner Syndrome which caused facial asymmetry in a 16 years-old male patient

Szkliwiak (ameloblastoma)

Szkliwiak (ameloblastoma, adamantinoma, adamantoblastoma) jest nowotworem nabłonkowym, zębopochodnym, miejscowo złośliwym, o powolnej dynamice wzrostu, z tendencją do naciekania. Pochodzi z pozostałości listewki zębowej lub narządu szkliwnego, jak również z wysp nabłonkowych Malasseza. Według niektórych autorów część szkliwiaków może się rozwijać z nabłonka torbieli zawiązkowych

Szkliwiak jest najczęstszym guzem zębopochodnym Szkliwiak jest najczęstszym guzem zębopochodnym. Stanowi około 1% wszystkich guzów ektodermalnych i około 11% guzów zębopochodnych żuchwy, szczególnie jej tylnego odcinka: trzonu, kąta oraz gałęzi, dotyczy 80% przypadków szkliwiaka. W szczęce z kolei występuje 16% przypadków szkliwiaka, które najczęściej rozrastają się do Światła zatoki szczękowej. Pozostałe 4% stanowią tak zwane adamantinoma peryferyjne, rozwijające się zewnątrzkostnie lub w tkankach miękkich

Z uwagi na powolny wzrost szkliwiaka i brak wczesnych dolegliwości chorzy do lekarza zgłaszają się najczęściej w zaawansowanym okresie rozrostu guza lub z powodu powikłań stanem zapalnym. Są zaniepokojeni takimi objawami, jak: asymetria twarzy, złe gojenie rany poekstrakcyjnej, zmiany w zgryzie, przesunięcia zębów sąsiednich, obrzęk policzka, dziąsła lub podniebienia. Zwykle pacjenci nie odczuwają bólu

W żuchwie w wyniku ścieńczenia blaszki korowej dochodzi do deformacji kości, parestezji nerwu zębodołowego dolnego, a także może dojść do złamań patologicznych. W szczęce, w której szkliwiak rozrasta się w Świetle zatoki, może dojść do uwypuklenia jej przedniej Ściany, przemieszczenia przewodu nosowego, a także zniekształcenia podniebienia twardego. Objawem towarzyszącym bywa często niedrożność nosa. Z zatoki szczękowej ameloblastoma może się szerzyć do pozostałych zatok przynosowych, a nawet w kierunku podstawy czaszki

Obraz radiologiczny szkliwiaków może być różny w zależności od stopnia ich rozwoju oraz zaawansowania. Nowotwór ten jest zwykle dobrze ograniczony, otoczony dobrze wysyconą kością. Umiejscowiony w szczęce, często ma nierówne, zatarte brzegi

We wczesnym stadium rozwoju ameloblastoma może się przedstawiać jako jednokomorowy, pojedynczy, regularny ubytek osteolityczny, dobrze odgraniczony od otoczenia. Obraz ten wymaga różnicowania z torbielą korzeniową pozostałą po usunięciu zęba, a także z torbielą zawiązkową. Obecność zawiązka zęba nie wyklucza szkliwiaka, który może się rozwijać w ścianie torbieli. Widoczne w rentgenogramie korzenie zębów tkwiących w obrębie guza są znacznie zresorbowane

W zaawansowanych przypadkach zmiany są większe i wielokomorowe, podzielone wyraźnymi przegrodami rozciągającymi się w obszarze przejaśnienia. Przegrody te są zwykle grube i łukowate, co daje charakterystyczny obraz „plastra miodu” lub „baniek mydlanych”.

Warstwa korowa kości, zależnie od stopnia rozwoju guza, może być zachowana, ścieńczała, uwypuklona lub miejscami przerwana. W szkliwiaku wielokomorowym rozdęciu ulegają obie blaszki korowe – wewnętrzna i zewnętrzna, co różni ten guz od torbieli korzeniowej lub związkowej, ale jest wspólną cechą szkliwiaków i torbieli pierwotnych – keratocyst

Rozpoznanie szkliwiaka stawia się na podstawie obrazu klinicznego, obrazu radiologicznego oraz decydującego obrazu histopatologicznego. W diagnostyce guzów cennych informacji dostarczają takie badania, jak tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Obraz tomograficzny pozwala określić dokładną lokalizację zmiany. Z kolei rezonans magnetyczny jest pomocny w ocenie granic między guzem a prawidłową tkanką miękką.

Ogromnych rozmiarów szkliwiak

Zębiak (odontoma)

Zębiak (odontoma) to wada rozwojowa tkanek twardych zęba Zębiak (odontoma) to wada rozwojowa tkanek twardych zęba. Składa się z różnych rodzajów tkanek zębopochodnych osiągających stadium wówczas, gdy ameloblasty i odontoblasty są zdolne do wytwarzania uwapnionej tkanki

Guz występuje bardzo rzadko tylko w obrębie twarzoczaszki Guz występuje bardzo rzadko tylko w obrębie twarzoczaszki. Przebieg choroby jest zwykle bezobjawowy, co jest związane z niewielką dynamiką rozwoju. Ograniczony potencjał wzrostowy wygasa z ukończonym rozwojem fizjologicznego uzębienia. Guz zwykle nie osiąga dużych rozmiarów. Rodzaj utkania i zróżnicowania guzów wyróżnia zębiaki miękkie – niedojrzałe morfologicznie, niezróżnicowane oraz twarde – dojrzałe, zróżnicowane, co jest zależne od stopnia uwapnienia. Proces chorobowy wykrywa się przypadkowo badaniem radiologicznym wykonywanym z innego powodu

Klasyfikacja zębiaków obejmuje 4 ich odmiany: 1) włókniakozębiak szkliwiakowaty (fibroodontoma ameloblasticum) 2) zębiakoszkliwiak (odontoameloblastoma) 3)zębiak mieszany (odontoma mixtum) 4)zębiak złożony (odontoma compositum)

Histopatologicznie wyróżnia się zębiaki zestawne, które zawierają elementy tkankowe zębów w postaci dojrzałej, ułożone bezładnie oraz zębiaki złożone, utworzone z licznych, drobnych ząbków charakteryzujących się dużym stopniem dojrzałości zębiny, szkliwa i cementu

Leczenie zębiaków jest chirurgiczne i polega na doszczętnym wyłuszczeniu guza, co zapobiega nawrotowi i zezłośliwieniu

Chrzęstniak (chondroma)

- Jest to rozrost wykształconej już chrząstki - manifestacja kliniczna: guz endo- /egzofityczny, twardy o nierównej powierzchni - guz zespolony z elementami kostnymi części twarzowej czaszki - wzrost powolny, bez dolegliwości bólowych

Śluzak (myxoma)

- galaretowata substancja podstawna z gwiaździstymi/okrągłokształtnymi kom. pierwotnej miazgi zębowej włókniakośluzak=> obecne w guzie włókna kolagenowe chrzęstniakośluzak=> obecne w guzie kom. chrzęstne

umiejscowienie w kości szczęki lub żuchwy szybki wzrost otoczony torebką łącznotkankową nie wykazują tendencji do naciekania

przy rozpoznaniu pomocne jest zdjęcie rtg - wymagają radykalnego usunięcia! lokalizacja poza j. ustną: narządy wewnętrzne, kości=> duża złośliwość

Kostniwiak (cementoma)

etiopatogeneza: urazy zaburzenia genetyczne zaburzenia hormonalne zaburzenia gospodarki wapniowo- fosforanowej

podział: łagodne kostniwiejące olbrzymie dysplazje kostniwa - wykrycie zazwyczaj przypadkowo na zdj. Rtg - niewielkie guzy nie dające żadnych objawów bólowych

- umiejscowienie: głównie wyrostek zębodołowy żuchwy, rzadziej szczęki silnie zmineralizowane twory usunięcie często wymaga wycięcia guza wraz z fragmentem kostnym

Dziękujemy  Anna Biała Małgorzata Nahorska