ROLA I ZADANIA OPIEKUNA STAŻU Na podstawie materiałów prezentowanych przez Henrykę Dębek Szkolenie organizowane przez ODN Kursor

OPIEKUN STAŻU – MENTOREM MŁODEGO NAUCZYCIELA Mentoring jest sposobem wprowadzania do zawodu początkujących pracowników, stosowanym obecnie w wielu profesjach.

Opiekuna stażu powołuje dyrektor szkoły na okres stażu: - dla nauczyciela stażysty i dla nauczyciela kontraktowego Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania awansu zawodowego przez nauczycieli oraz art. 9g ust.10 ustawy z dn. 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela z późn. zmianami.

Opiekun stażu, to doświadczony nauczyciel ze znaczącym dorobkiem zawodowym, gotowy dzielić się z młodym nauczycielem swoim warsztatem i umiejętnościami.

Kompetencje opiekuna stażu Przykładowe kompetencje opiekuna kontakty z uczniami wiedza przedmiotowa planowanie / opracowywanie rozkładu zajęć/ kierowanie klasą ocenianie / opracowanie kryteriów oceniania/ samoocena działań profesjonalizm

Umiejętności opiekuna: dostrzega potrzebę podnoszenia swoich kwalifikacji, zna zasady komunikacji interpersonalnej, dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem, wykorzystuje w swojej pracy różne źródła informacji, rozpoznaje i rozwiązuje problemy,

zna podstawy planowania metodycznego zajęć, potrafi omawiać wieloaspektowo zajęcia własne i obserwowane, uwzględnia w swojej pracy problemy środowiska lokalnego, jest twórczy w swojej pracy,

podejmuje zadania na rzecz szkoły i środowiska, potrafi nawiązać kontakt z instytucjami i organizacjami lokalnymi.

Jakie zadania do spełnienia ma opiekun stażu? JAK PEŁNIĆ FUNKCJĘ OPIEKUNA STAŻU?

Z pełnieniem roli opiekuna wiążą się pewne „szanse” i „zagrożenia”. /Praca w grupach./

Opiekun stażu powinien: Starać się dobrze poznać młodego nauczyciela Pomagać mu poznać szkołę Ułatwić kontakt z innymi pracownikami szkoły Pomagać przemyśleć wszystkie zdarzenia szkolne Podsuwać sugestie i pomagać w znajdowaniu rozwiązań problemów Rozmawiać i dyskutować

Obserwować lekcje stażysty i udzielać mu informacji zwrotnej Pokrzepić, dodać wsparcia i motywacji Ocenić jego postępy w czasie stażu

Zakres obowiązków opiekuna stażu 1. Zapoznanie z procedurą awansu zawodowego 2. Zapoznanie ze społecznymi organizacjami i materialnymi warunkami pracy w szkole i przedstawienie specyfiki placówki w oparciu o dokumenty programowe oraz prawo wewnątrzszkolne 3. Pomoc w opracowaniu planu rozwoju zawodowego i harmonogramu przebiegu stażu oraz udzielanie wszechstronnego wsparcia w realizacji przyjętych zadań, wskazywanie specjalistycznej literatury

4. Udzielanie wskazówek zapewniających prawidłowość dokumentowania bieżącej pracy, gromadzenia dowodów realizacji przyjętych zadań i osiągnięć nauczyciela stażysty 5. Wdrażanie stażysty do aktywnego uczestnictwa w życiu szkoły, inspirowanie i organizowanie współpracy z pozostałymi nauczycielami w ramach WDN, zespołów zadaniowych, programowych i wychowawczych.

6. Dzielenie się swoją wiedzą i doświadczeniem poprzez: prezentację swojego warsztatu pracy, prowadzenie lekcji pokazowych i zajęć otwartych, pomoc w budowaniu warsztatu pracy 7. Udzielanie wsparcia i pomocy 8. Opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego oraz pełnienie roli rzecznika interesów stażysty w czasie prac komisji kwalifikacyjnej.

Rozmowa wstępna z nauczycielem stażystą O co pytamy ? – propozycje : Jakie są dotychczasowe doświadczenia zawodowe ? Jakie ma Pan/Pani sukcesy i osiągnięcia? /nawet z okresu studiów. Co uważa Pan/Pani za swój dotychczasowy sukces lub osiągnięcie ? Co skłoniło Pana/Panią do podjęcia pracy w szkole? Czego oczekuje Pan/Pani z pracy w szkole? Jakie są Pana/Pani zainteresowania? Jak planuje Pan/Pani rozwój zawodowy – w jakich dziedzinach?

Kontrakt między stażystą a opiekunem Powinie zawierać: - Cel współpracy - Zobowiązania/ zadania stażysty i opiekuna - Metody i formy współpracy Zasady i normy Podpisy

Formy współpracy Spotkania informacyjne Spotkania diagnostyczne Spotkania problemowe Spotkania warsztatowe Spotkania „wsparciowe” Modelowanie Współprowadzenie zajęć Superwizja uczestnicząca Omawianie literatury fachowej

Harmonogram przebiegu stażu Ustala opiekun wspólnie ze stażystą Harmonogram powinien zawierać: Zadania realizowane przez opiekuna Zadania realizowane przez stażystę Efekty w ramach planu rozwoju zawodowego/W poszczególnych miesiącach stażu/

Odbywający staż nauczyciel może dokumentować realizację planu rozwoju zawodowego. Oto niektóre możliwe metody dokumentowania, które opiekun stażu może zasugerować podopiecznemu:

raporty z realizacji zadań przewidzianych planem rozwoju zawodowego produkty wypracowane przez uczniów w ramach projektów przewidzianych planem rozwoju zawodowego

skale samooceny i oceny opiekuna, dotyczące kompetencji metodycznych i interpersonalnych pisemne informacje zwrotne od uczniów, rodziców i innych nauczycieli dziennik refleksyjnego praktyka (opisy sytuacji i ich późniejsza analiza z dystansu).

Ważne jest zbieranie dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji zawodowych: świadectwa ukończenia studiów i studiów podyplomowych, kursów, seminariów, warsztatów lub innych form doskonalenia zawodowego;

Zadaniem opiekuna stażu jest: Systematyczne obserwowanie zajęć prowadzonych przez młodego nauczyciela - omawianie przebiegu tych zajęć

Omówienia obserwowanych zajęć oraz innych zadań realizowanych przez nauczyciela odbywającego staż powinny zawierać odpowiedzi na poniższe pytania:

Jak się czułeś w trakcie realizacji zadania (np Jak się czułeś w trakcie realizacji zadania (np. prowadzenia przez ciebie zajęć)? Jak oceniasz wykonanie tego zadania? Z czego jesteś zadowolony, a co byś poprawił? Co pomogło ci w osiągnięciu takiego efektu? Co przeszkodziło ci w osiągnięciu oczekiwanego efektu?

Jakie czynniki wpływające na efektywność związane są z twoja osobą (deficyty wiedzy, umiejętności, brak swobody w posługiwaniu się metodą, stres itp.)? Jakie czynniki zewnętrze odegrały rolę? Na jakie czynniki masz wpływ i możesz je kontrolować?

Co byś poprawił w wykonaniu tego zadania, gdybyś miał je wykonać jeszcze raz? - Jakie inne rozwiązania, możliwości, pomysły przychodzą ci teraz do głowy? - Jakie poprzednie doświadczenia wykorzystałeś przy realizacji tego zadania? - Co okazało się najważniejsze dla ciebie w tym zadaniu?

Jakie inne pytania zadajecie Państwo swoim stażystom?

OPIEKUN PROWADZI DOKUMENTACJĘ POTWIERDZAJĄCĄ ODBYTE SPOTKANIA: ICH RODZAJ, CEL, WNIOSKI, ROZWIĄZANIA EFEKTY – WSKAZÓWKI

Teczka opiekuna stażu Powołanie do pełnienia roli opiekuna stażu. Karta Nauczyciela i Rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego. Kopię planu rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty. Kontrakt współpracy i harmonogram spotkań Potwierdzenia prowadzonych zajęć otwartych dla nauczycieli Wypisy i wyciągi z literatury metodyczno- pedagogicznej wspomagającej opiekuna stażu w realizacji zadań. Projekt oceny dorobku za okres stażu.

Opiekun stażu powinien uczestniczyć, co najmniej w jednych zajęciach miesięcznie prowadzonych przez nauczyciela stażystę (rozp. § 6 ust. 1 pkt 3). Uczestnictwo powinno dotyczyć nie tylko samego przebiegu lekcji, ale też pracy nad przygotowaniem scenariusza oraz analizy przebiegu i efektów, jakie osiągnął nauczyciel stażysta podczas zajęć.

Inną z powinności opiekuna stażu jest prowadzenie zajęć otwartych dla nauczyciela stażysty, który powinien uczestniczyć w takich zajęciach przynajmniej raz w miesiącu.

Przygotowanie zajęć otwartych powinno polegać na zapoznaniu stażysty z tematyką, celami i metodami, jakie zostaną użyte podczas zajęć - z informacją o miejscu danej lekcji w ogólnym planie nauczania danego przedmiotu,

wykazaniem związków celów danych zajęć z ogólnymi celami przyjętymi do przyjętego programu nauczania oraz wykazaniem szczególnych możliwości tkwiących w różnych metodach pracy stosowanych na lekcji.

Nauczyciel uczestniczy w tych zajęciach w roli obserwatora Nauczyciel uczestniczy w tych zajęciach w roli obserwatora. Ważne jest, by nauczyciel stażysta nie tylko obserwował przebieg zajęć, ale również formy dochodzenia i osiągania zaplanowanych celów, relacje zachodzące między nauczycielem a uczniami oraz między samymi uczniami, a także przydatności stosowania różnych metod pracy.

Podsumowanie, powinna stanowić rozmowa na temat zajęć, w której nauczyciel stażysta przekazuje informacje na temat tego, co poznał na zajęciach i w jaki sposób mógłby nowo zdobytą wiedzę wykorzystać w swojej pracy.

Rola opiekuna w podsumowaniu stażu nauczyciela wspomaga w opracowaniu (na podstawie planu i dokumentacji), formy i struktury sprawozdania, wskazuje różne sposoby dokumentowania zadań, opracowuje kryteria oceny zadań, pomaga w przygotowaniu prezentacji,

Wspomaganie przygotowań nauczyciela do wypełnienia jego zadań przed komisją stawia przed opiekunem stażu następujące zadania: selekcja materiału z dokumentacji własnego rozwoju zawodowego do prezentacji - planowanie struktury prezentacji - urozmaicenie wystąpienia

nawiązywanie i podtrzymywanie dobrego kontaktu z audytorium sztuka sporządzania i wykorzystania notatek sztuka odpowiadania na pytania zrozumienie własnych obaw i budowanie wiary w siebie wygląd i zachowanie przed komisją praca nad głosem.

Sprawozdanie to meldunek o realizacji zadań zaplanowanych na okres stażu w odniesieniu do uzyskanych efektów i spełnionych wymagań określonych w rozporządzeniu

Opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego za okres stażu Zadaniem opiekuna jest również opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu. Na podstawie tego projektu i po zasięgnięciu opinii rady rodziców dyrektor szkoły dokonuje oceny dorobku zawodowego stażysty.

Opiekun zapoznaje nauczyciela z projektem oceny zanim przedstawi dyrektorowi. Ocenę dorobku wystawia dyrektor na podstawie projektu oceny i przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji

Ważne jest, aby Twój podopieczny nie był zaskoczony formą i sposobem, w jaki dokonasz oceny. Powinno to w jakimś stopniu wynikać ze wstępnego kontraktu, jaki zawarłeś z nauczycielem na początku współpracy. Już wtedy można określić kryteria oceny i sposoby jej dokonywania.

Warto, aby była ona ustalana wspólnie ze stażystą - pamiętaj, że przede wszystkim musi się ona opierać na obiektywnych kryteriach, nie subiektywnych odczuciach, poglądach, opiniach.

Projekt oceny powinien: uwzględniać stopień realizacji planu rozwoju zawodowego zawierać informacje o postępach w różnych obszarach kompetencji, szczególnie ważnych z punktu widzenia potrzeb szkoły zawierać wskazówki co do obszarów dalszego rozwoju zawodowego, wynikających z potrzeb szkoły odnosić się do dokumentacji dorobku zawodowego nauczyciela

Jako opiekun nauczyciela stażysty bierzesz udział w pracach Komisji Kwalifikacyjnej dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego. (KN art.9g. ust.1)

Nauczyciel stażysta Plan rozwoju zawodowego przedstawia do zatwierdzenia dyrektorowi szkoły. Dyrektor może mięć jakieś uwagi i propozycje zmian. W takim przypadku wspólnie ze swoim podopiecznym zobowiązani jesteście nanieść niezbędne poprawki, korekty, uzupełnienia.

Zasady pisania sprawozdania: Sprawozdanie powinno być ściśle powiązane z planem rozwoju zawodowego. Sprawozdanie musi być zwięzłe i konkretne. W sprawozdaniu powinno uwzględnić zapisy rozporządzenia. I te, które wyliczają, jakie zadania do wykonania, i te, które odnoszą się do uzyskanych umiejętności. Sprawozdanie pisz w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Wszystkie strony sprawozdania muszą być ponumerowane.

Warunki dobrej prezentacji dobór treści i formy przekazu, efektywne wykorzystanie czasu prezentacji, przestrzeganie spójności przekazu werbalnego z niewerbalnym, przekazywanie informacji różnymi kanałami,

przyjmowanie odpowiedzialności za informacje poprzez używanie komunikatu „ja” lub „my”, jasne przedstawienie intencji wystąpienia, prezentowanie się jako rzetelne źródło informacji,

przygotowanie konspektu wystąpienia (organizuje prezentację), dobór właściwej struktury wypowiedzi zwiększa zainteresowanie odbiorcy problemem.

Bardzo istotnym obowiązkiem opiekuna stażu jest uczestniczenie w pracach komisji kwalifikacyjnej.

Rozmowa kwalifikacyjna Doradcy zajmujący się kreowaniem wizerunku osobistego podkreślają, że tylko wtedy, kiedy jesteśmy świadomi własnej wartości, potrafimy przekonać do siebie osoby z naszego otoczenia

Warto więc dokonać analizy swoich umiejętności, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które znajdują praktyczne zastosowanie w prezentacjach i wystąpieniach

Pamiętajmy, że każdy z nas posiada mocne strony – np Pamiętajmy, że każdy z nas posiada mocne strony – np.: doskonale zna daną dziedzinę, dysponuje odpowiednim przygotowaniem zawodowym i doświadczeniem, potrafi przekonać innych do swoich poglądów.

Innymi mocnymi stronami naszej osobowości w kontekście wystąpień na forum mogą być: sugestywność wypowiedzi, pewność siebie, wzbudzający zaufanie wygląd, czy wreszcie dobry i mocny głos. Budując scenariusz rozmowy warto więc poświęcić uwagę szczególnie pierwszym minutom wystąpienia.

Opracowuje projekt planu rozwoju zawodowego. Zadania nauczyciela stażysty związane z odbywaniem stażu na stopień nauczyciela kontraktowego: Opracowuje projekt planu rozwoju zawodowego. Przedstawia go do zatwierdzenia dyrektorowi w terminie 20 dni do dnia rozpoczęcia zajęć( § 3 ust. 1 rozporządzenia MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r.) Dokonuje poprawek w projekcie zgodnie ze wskazówkami dyrektora - jeżeli zachodzi taka konieczność (§ 3 ust. 4 rozporządzenia MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r.)

W czasie trwania stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju za zgodą dyrektora (§ 4 ust. 3 rozporządzenia MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r.) Odbywa staż w wymiarze 9 miesięcy (art. 9 c ustawy KN). W tym czasie wypełnia powinności określone w § 6 ust. 1 i spełnia wymagania określone w § 6 ust. 2 rozporządzenia MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r. Realizuje własny plan rozwoju zawodowego zatwierdzony przez dyrektora (art. 9 c ust. 3 ustawy KN).

Składa dyrektorowi sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego w terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu. Uzyskuje zaświadczenie o zatrudnieniu i zajmowanym stanowisku w okresie stażu i w dniu wydania zaświadczenia (§ 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r.)

Uzyskuje projekt oceny za okres stażu sformułowany przez opiekuna stażu. Składa wniosek o dokonanie oceny dorobku zawodowego za okres stażu. Uzyskuje ocenę dorobku zawodowego za okres stażu (art. 9 c ust. 6, 7, 8 ustawy KN).

Zadania nauczyciela w związku z postępowaniem kwalifikacyjnym na stopień nauczyciela kontraktowego: Składa do dyrektora wniosek o rozpoczęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela kontraktowego wraz z wymaganą dokumentacją w roku uzyskania pozytywnej oceny za okres stażu Jeżeli nauczyciel nie dotrzyma terminu złożenia wniosku to zobowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze

Dokonuje poprawek i uzupełnień w dokumentacji w zakresie i terminie wskazanym przez dyrektora, jeżeli zachodzi taka potrzeba. Otrzymuje zawiadomienie o terminie posiedzenia komisji kwalifikacyjnej na co najmniej 14 dni przed planowanym terminem posiedzenia. Uczestniczy w posiedzeniu komisji kwalifikacyjnej, w czasie którego: a) przedstawia sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego; b) odpowiada na pytania członków komisji.

Dziękujemy za uwagę. Małgorzata Partyka- Nowak Elżbieta Kosacka