Rozpoznawanie symptomów przemocy u dzieci

Pytania i dylematy Czy jednorazowy akt przemocy zasługuje na ujawnienie i interwencję, czyli od kiedy zachowania sprawcy nazwiemy przemocą ? Czy przemoc może być nieświadoma i czy wtedy może być uznana za przemoc? Czy wykładnią przemocy powinno być jej subiektywne doznawanie, pomimo społecznie akceptowanych zachowań sprawcy, w tzw. szerokiej normie? Czy należy interweniować od razu czy czekać na rozwój wypadków? Czy przemoc może ustąpić samoistnie? Czy podejmowane działania interwencyjne nie spowodują nasilenia przemocy? Czy ważna jest ilość czy jakość objawów aby spełnić kryteria przemocy? Czy nadopiekunczość jest przemocą?

które ujemnie wpływają na zdrowie, rozwój fizyczny i psychospołeczny DEFINICJA PRZEMOCY Zamierzone i niezamierzone działania innych osób wobec dziecka wywołujące jego cierpienie, które ujemnie wpływają na zdrowie, rozwój fizyczny i psychospołeczny

RODZAJE PRZEMOCY ZANIEDBANIE - niezaspokajanie potrzeb fizycznych i psychicznych dziecka niezbędnych dla prawidłowego rozwoju PRZEMOC FIZYCZNA - zachowania wywołujące ból fizyczny, nie konicznie z obrażeniami PRZEMOC PSYCHICZNA - zachowania nie zawierające aktów fizycznych, polegające na dręczeniu słownym lub emocjonalnym, wyśmiewaniu, narzucaniu poglądów, odrzuceniu, nadmiernych wymaganiach, nadmiernej kontroli, karaniu, degradacji werbalnej, groźbach, przekleństwach, obraźliwych gestach PRZEMOC SEKSUALNA - wciąganie dziecka w sferę aktywności seksualnej nieadekwatnej do jego etapu rozwojowego stosowane dla zaspokojenia seksualnego osoby dorosłej

UWARUNKOWANIA ZAKRESU I GŁĘBOKOŚCI ZABURZEŃ Wiek dziecka Czas trwania i częstotliwość zdarzeń Drastyczność krzywdy Osoba sprawcy- (rodzic- psychologiczna pułapka )

Kierunki rozpoznawania przemocy Rozpoznanie sytuacji materialno-bytowej i psychospołecznej rodziny Obserwacja zachowań dorosłych (rodziców, opiekunów ) Obserwacja zachowań dziecka Metody psychologiczne

Rodzinne czynniki ryzyka przemocy Konflikty małżeńskie, słaba lub nieprawidłowa komunikacja pomiędzy rodzicami Niedojrzałość emocjonalna rodziców Odwrócenie ról między rodzicami a dziećmi Adopcja dzieci lub sytuacja gdy ojciec/matka nie jest rodzicem biologicznym Choroba przewlekła w rodzinie Dłuższa nieobecność jednego z opiekunów Izolacja rówieśnicza dziecka Niepełnosprawność dziecka okoliczności ekonomiczne: bezrobocie, niski poziom finansowy

TYPOWE ZACHOWANIA SPRAWCÓW Zwlekanie ze zgłoszeniem się do lekarza, unikanie kontaktów ze szkołą Izolowanie dziecka Przesadna wylewność rodzica, zahamowanie, sztywność lub inne trudności w komunikacji Niewystarczające wyjaśnienia lub ich brak Duża surowość, krytycyzm, nierealistyczne wymagania, sztywność przekonań Odbieranie dziecka po godzinach, pozostawianie bez opieki Nadużywanie alkoholu, narkotyków Zaprzeczanie naturalnemu rozwojowi dziecka, słowne bagatelizowanie problemów Agresywne zachowania

Poznawcze skutki przemocy Zaburzenia pamięci Zaburzenia koncentracji uwagi Brak elastyczności myślenia, myślenie schematyczne, sztywne Trudności w podejmowaniu decyzji Brak samodzielności w myśleniu TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ

Emocjonalne skutki przemocy Wzrost agresywności Niska samoocena, brak akceptacji siebie Poczucie winy, wynikające z psychicznego uzależnienia od sprawcy Brak poczucia bezpieczeństwa i przynależności Poczucie zagubienia, poczucie krzywdy Emocjonalna labilność Impulsywność , wybuchowość Nadmierne zamartwianie się Lęki, stany depresyjne Zaburzone poczucie tożsamości Potrzeba kontrolowania innych

Behawioralne skutki przemocy WROGOŚĆ - zachowania prowokacyjne, przekorne, nieposłuszeństwo, agresja, wulgaryzmy, prymitywizm językowy Zachowania seksualne, treści erotyczne w wypowiedziach (przemoc seksualna ) Silne przywiązanie do opiekunów lub ucieczki z domu, unikanie sprawców Odsuwanie się od rówieśników lub lgnięcie do grup rówieśniczych Zależność od innych, bierność , nadmierna uległość ( zaniedbania ), wycofywanie się , płaczliwość Nadruchliwość, niepokój ruchowy, wzmożona czujność lub odrętwienie, brak reakcji na karę, tłumienie reakcji emocjonalnych ( przemoc fizyczna ), egoizm Autodestrukcja, próby samobójcze, okaleczanie się, narkomania i alkoholizm, zachowania przestępcze Zachowania perfekcyjne, nad wiek odpowiedzialne, nadmierny krytycyzm Zaburzenia snu, ogryzanie paznokci, moczenie nocne itp.

Skutki przemocy u małych dzieci Ciągłe zwracanie na siebie uwagi Lgnięcie do innych dorosłych Nadmierna obserwacja innych w celu sztucznej modyfikacji zachowań Sztuczny uśmiech Brak radości życia Nadmierne narzekanie Wycofywanie się Przepraszanie za wszystko Napady złości agresji, autoagresji i złego humoru Niechęć powrotu do domu Słabe reakcje płaczu i śmiechu Niestosowny do pogody strój Kulenie się przed dotknięciem Pseudodojrzałe zachowanie seksualne Obsceniczne wyrazy i zwroty Masturbacja Postawa obojętności, zamyślanie się Zmiana zainteresowań i aktywności Zaburzenia jedzenia, snu, moczenie nocne Kłamstwa, oszukiwanie Mówienie źle o sobie Zachowania regresywne

Efekty agresywnej edukacji Rola sprawcy: bezpośrednie naśladowanie wzorów przemocy Rola ofiary: wzrost poziomu lęku, podejrzliwości, ostrożności Rola świadka: brak empatii, znieczulenie na cierpienie innych ZABURZENIA PSYCHICZNE I SPOŁECZNE