Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

SPIS TREŚCI JESZCZE O ZAŁAMANIU ŚWIATŁA MOŻLIWE PRZYPADKI PRZEJŚCIE ŚWIATŁA PRZEZ PŁYTKĘ RÓWNOLEGŁOŚCIENNĄ ZWIERCIADŁA ZWIERCIADŁO PŁASKIE ZWIERCIADŁA KULISTE OBRAZY W ZWIERCIADŁACH WKLĘSŁYCH OBRAZY W ZWIERCIADŁACH WYPUKŁYCH ZASTOSOWANIE ZWIERCIADEŁ SFERYCZNYCHASTOSOWANIE ZWIERCIADEŁ SFERYCZNYCH

Pamiętaj: Zjawisko załamania polega na zmianie kierunku rozchodzenia się światła przy przejściu z jednego ośrodka przezroczystego do drugiego. Zmiana kierunku promienia na granicy dwóch ośrodków spowodowana jest tym, że światło w różnych ośrodkach rozchodzi się z różnymi szybkościami. Stosunek sinusa kąta padania, do sinusa kąta załamania jest dla danych ośrodków stały i równy stosunkowi prędkości światła w ośrodku pierwszym, do prędkości światła w ośrodku drugim. Kąty padania i załamania leżą w tej samej płaszczyźnie.

1. Gdy kąt padania promienia światła na granicę ośrodków wynosi 0°, to kierunek promienia nie ulega zmianie (kąt załamania również ma wartość 0°) bez względu na rodzaj ośrodków promień światła nie zmienia kierunku. 2. Kąt padania > 0 o Przechodząc z ośrodka, w którym rozchodzi się z większą prędkością do ośrodka, w którym rozchodzi się z mniejszą prędkością załamuje się do prostopadłej. Kąt padania jest większy od kąta załamania.

3. Światło przechodząc z ośrodka, w którym rozchodzi się z mniejszą prędkością do ośrodka, w którym rozchodzi się z większą prędkością załamuje się od prostopadłej. Kąt padania jest mniejszy od kąta załamania. 4. Zwiększając kąt padania zwiększa się także kąt załamania. Gdy kąt załamania jest kątem prostym, to kąt padania nazywamy kątem granicznym. 5. Jeżeli kat padania jest większy od granicznego, to zachodzi zjawisko całkowitego odbicia..

Bieg promienia świetlnego padającego pod kątem α na umieszczoną w powietrzu prostopadłościenną szklaną płytkę wykonaną ze szkła Promień padający na granicę ośrodków pod kątem α załamuje się pod kątem β i pod takim kątem pada na drugą ściankę płytki to jest na drugą granicę ośrodków. Tutaj załamuje się pod kątem γ.. Kąty α i γ są identyczne α = γ. Promień przechodząc przez płaską płytkę ulega równoległemu przesunięciu.

Konstrukcja rysunku Rysujemy: -prostokątną płytkę - promień wchodzący do płytki α 1 - normalną - promień załamany w płytce β 1 - drugą normalną - promień wychodzący z płytki α 2 β 1 = α 2 - promień załamany w powietrzu β 2 - zaznaczamy kąty α 1 = β 2 = α

Zwierciadłem nazywamy gładko wypolerowaną powierzchnię niektórych materiałów, na których padające światło ulega niemal w całości odbiciu. Zwierciadłem jest wypolerowana powierzchnia metalu, szkła (lustra) lub wody. Zwierciadła ze względu na kształt dzielimy na:: płaskie (jego powierzchnia jest częścią płaszczyzny), kuliste wklęsłe (jego powierzchnia jest częścią wewnętrznej powierzchni kuli), kuliste wypukłe (jego powierzchnia jest częścią zewnętrznej powierzchni kuli Światło wychodzące ze źródła odbija się od zwierciadła płaskiego ( zgodnie z prawem odbicia), obserwator dostrzega tylko światło odbite. Odbiera jednak wrażenie, że promienie świetlne wychodzą spoza zwierciadła. Obserwator widzi źródło światła po drugiej stronie zwierciadła, chociaż promienie z niego nie wychodzą. Obraz jest więc pozorny. Z prawa odbicia światła wynika, że obserwator zawsze widzi obraz pozorny w takiej samej odległości od zwierciadła w jakiej znajduje się przedmiot.

1.Prowadzimy co najmniej dwie proste z każdego obranego wcześniej punktu. ( A i B) 2. Pierwsza prosta jest prostopadła do zwierciadła, gdyż promień odbije się i wróci po tym samym torze, a przedłużenie będzie dalszą częścią linii prostej (przerywana linia). 3.Druga prosta jest nachylona pod pewnym kątem. w punkcie granicznym z lustrem rysujemy normalną i odbijamy promień o taki sam kąt oraz rysujemy jego przedłużenie po przeciwnej stronie zwierciadła. Powstały obraz jest: - pozorny - tej samej wielkości ( symetryczny względem powierzchni zwierciadła) - nieodwrócony

Każde zwierciadło kuliste posiada: środek krzywizny - jest nim środek kuli (O), promień krzywizny - jest nim promień kuli (r), oś główną - którą jest prosta przechodząca przez środek krzywizny (O) i środek czaszy zwierciadła (S).

Wiązka promieni biegnąca równolegle do głównej osi optycznej po odbiciu od płaszczyzny zwierciadła skupia się w jednym punkcie, leżącym na głównej osi optycznej zwanej ogniskiem F Punkt przecięcia promieni odbitych nazywamy ogniskiem zwierciadła i oznaczamy symbolem F. Odległość ogniska F od zwierciadła nazywamy ogniskową i oznaczamy symbolem f. Analizujemy zachowanie wybranych promieni. 1. Promień równoległy do osi po odbiciu przechodzi przez ognisko.

2. Promień przechodzący przez ognisko po odbiciu jest równoległy do osi. 3. Promień padający na wierzchołek biegnie po odbiciu symetrycznie względem osi. 4. Promień przechodzący przez środek krzywizny zwierciadła po odbiciu biegnie po tej samej prostej.

Przypadek I: Odległość obrazu od zwierciadła jest większa od podwójnej ogniskowej x> 2f Powstaje obraz: rzeczywisty, pomniejszony, odwrócony Przypadek II: Odległość obrazu od zwierciadła jest równa podwójnej ogniskowej x= 2f Powstaje obraz: rzeczywisty, tej samej wielkości, odwrócony

Przypadek III: Przedmiot znajduje się w odległości mniejszej od podwójnej ogniskowej, lecz większej od ogniskowej. f < x< 2f Powstaje obraz: Rzeczywisty, powiększony, odwrócony Przypadek IV: Przedmiot znajduje się w odległości równej ogniskowej. x =f Obraz nie powstaje

Przypadek V: Przedmiot znajduje się w odległości mniejszej niż ogniskowa. x <f Powstaje obraz: pozorny, powiększony, prosty xCharakter obrazuP –powiększenie obrazu x > 2fOdwrócony, rzeczywistyp < 1 x = 2fOdwrócony, rzeczywistyp = 1 f< x < 2fOdwrócony, rzeczywistyp > 1 x = f x < fProsty, pozornyp > 1

Analiza wybranych promieni. 1. Jeżeli na zwierciadło wypukłe pada równoległa wiązka światła, to po odbiciu od zwierciadła jest wiązką rozproszona, której promienie biegną tak, jakby wychodziły z ogniska F zwierciadła 2.Jeżeli promień przechodzi przez ognisko F, to po odbiciu biegnie równolegle do osi optycznej zwierciadła. Ognisko zwierciadła wypukłego leży po zewnętrznej stronie zwierciadła i jest ogniskiem pozornym..

Cechy obrazu -pomniejszony -prosty (nieodwrócony) -pozorny, obraz powstaje po przecięciu przedłużonych promieni odbitych, po przeciwnej stronie zwierciadła niż przedmiot.

Zwierciadła wypukłe oraz wklęsłe stosowane są między innymi w: teleskopach, obiektywach lustrzanych, "powiększających" lusterkach kosmetycznych, samochodowych lusterkach wstecznych, lustrach ustawianych przy drogach w miejscach szczególnie niebezpiecznych, o ograniczonej widoczności, lampach i reflektorach lupach mikroskopach aparatach fotograficznych projektoskopach. Zwierciadła mogą służyć także do odbijania promieniowania elektromagnetycznego spoza zakresu fal światła widzialnego, tak jak ma to miejsce w przypadku anteny satelitarnej, czy teleskopu rentgenowskiego.

BIBLIOGRAFIA Zrozumieć Świat cz. 4 Poradnik dla nauczycieli B. Mazur Testy z fizyki H. Kaczorek