HISTORIA PISMA

WPROWADZENIE Powstanie pisma datowane jest na ok. 4000 lat p.n.e. Jako że nie odpowiadało żadnej z podstawowych potrzeb człowieka pojawiło się dość późno w stosunku do ewolucji człowieka. Potrzebę pisma wywołała formująca się cywilizacja miejska i rozwój handlu. Trzeba zdać sobie sprawę z tego że wynalazek pisma dokonywał się niejednokrotnie i przebiegał nieco inaczej w zależności od miejsca i kultury w której go dokonano. Dlatego też zajmując się rozwojem pisma nie można go rozpatrywać w sposób ciągły. Tutaj została przyjęta systematyka rozwoju pisma ze względu na jego formę bez zwracania uwagi na jego chronologię i miejsce powstania. Rysunki naścienne w jaskini Lascaux.

PISMO WĘZEŁKOWE Kiedy nie zostało wynalezione jeszcze pismo, posługiwano się pewnymi systemami znaków, sygnałami i symbolami. Kipu to trójwymiarowe pismo węzełkowe, jakiego używali Indianie zamieszkujący południowoamerykańskie Andy. Tworzono je, wiążąc supełki na pionowych linkach przymocowanych do poprzecznego sznurka lub patyczka. W sumie jedno kipu składało się nawet ze stu nitek. Najstarsze kipu, którego autorami mieli być Inkowie, liczy sobie ok. 800 lat.

PISMO KLINOWE Pismo klinowe to najstarsza na Bliskim Wschodzie odmiana pisma, stworzona przez Sumerów. Nazwa pochodzi od kształtu znaków odciskanych na glinianych tabliczkach za pomocą kawałka trzciny. Pismo miało charakter ideograficzno-symboliczny .Najstarsze znane teksty pochodzą z ok. 3000 p.n.e. W swojej rozwiniętej postaci klinowe pismo sumeryjskie składało się z: 1) ideogramów - znaków oznaczających całe wyrazy. 2) znaków o wartości fonetycznej oznaczającej 4 samogłoski i kilkaset sylab. 3) determinatywów - znaków występujących przed lub po wyrazach i służących do określenia kategorii znaczeniowych.

PISMO PIKTOGRAFICZNE Pismo piktograficzne - najstarszy znany system piśmienniczy. Piktogramy to obrazki oddające daną treść. Schematyczne rysunki symbolizowały przedmioty, zwierzęta, osoby. Pierwsze piktogramy pojawiły się w 2. połowie IV tys. p.n.e.. Był to jednak niedoskonały sposób, ponieważ uniemożliwiał zapis czynności, imion itp. dlatego pismo to uległo przekształceniu w pismo ideograficzne.

EGIPSKIE HIEROGLIFY Hieroglify to najwcześniejszy rodzaj pisma starożytnego Egiptu, obok pisma hieratycznego i demotycznego. Nazwa wywodzi się (podobnie jak nazwa władcy - faraona) z jęz. greckiego i oznacza święte znaki. Hieroglify były zapisywane albo w kolumnach od góry do dołu albo w rzędach od prawej do lewej bądź też odwrotnie. Każdy znak posiada swoje lustrzane odbicie używane do zapisu w odwrotną stronę. Przy czytaniu musimy "spotykać" się z przedstawionymi hieroglifami, tj. czytać od strony, w którą "patrzą" postacie przedstawione przez znaki.

PISMO CHIŃSKIE Pismo chińskie jest jednym z najstarszych znaków graficznych na świecie, które stosuje najliczniejsza grupa ludzi. Pismo chińskie nie tylko sprzyjało rozwojowi kultury chińskiej, ale także wywarło dalekoidący wpływ na rozwój kultur światowych. W archeologicznym miejscu Banbo, które istniało 6 tys. lat temu, znaleziono przeszło 50 rodzajów charakterów cięć. Te charaktery cięć posiadały już proste cechy charakterystyczne dla znaków graficznych. Uczeni są zdania, że to właśnie one zapoczątkowały pismo chińskie.

ALFABET Alfabet (dawniej - abecadło) - zbiór liter, czyli graficznych symboli głosek danego języka ułożonych w określonej kolejności.  Alfabet prawdopodobnie został wynaleziony około drugiej połowy II tysiąclecia p.n.e. na obszarach Fenicji lub Palestyny. Alfabet polski powstał z alfabetu łacińskiego na przełomie XIII i XIV wieku, ale ostatecznie ustalony został dopiero w XVI wieku.

HISTORIA KSIĄŻKI

KSIĄŻKA W STAROŻYTNOŚCI Od hieroglifów poprzez pismo starosemickie prowadzi droga rozwoju alfabetów greckiego i łacińskiego, aż wreszcie do pism wszystkich kulturalnych narodów. Sztukę pisania ceniono wysoko w wielu krajach starożytnych, a w Grecji i Rzymie używano nawet szkolonych do tego celu niewolników których zwano librarii. Wkrótce zjawił się pośrednik: księgarz – nakładca, przyczyną tego było wielkie zapotrzebowanie nakładów książek. Do rozwoju handlu książkami przyczyniła się w dużym stopniu działalność Biblioteki Aleksandryjskiej, która sama będąc głównym nabywcą, ustalała także podstawę najlepszych tekstów do kopiowania. Do najstarszych znanych bibliotek należy słynny zbiór tabliczek glinianych z pismem klinowym odnaleziony w Niniwie w Babilonii.

KSIĄŻKA W ŚREDNIOWIECZU Wytwarzaniem ksiąg zajmowały się klasztory. Książki przeznaczone dla celów kultu i religii były bogato zdobione i zaopatrywane w kosztowne oprawy. Zaczęto używać jako materiału piśmiennego pergaminu. Na pergaminie pisano z początku trzciną, a od V w. piórami ptasimi. Został on wyparty przez papier, który okazał się tańszy i praktyczniejszy w użyciu. Nowe materiały piśmienne zaprzestały używania niewygodnego w użyciu zwoju, doprowadzając do powstania nowej formy książki - kodeksu. Charakterystyczne dla średniowiecza były biblioteki klasztorne. W nich zachowały się pomniki piśmiennictwa starożytnego i średniowiecznej nauki. bibliotecznych. Biblioteka klasztorna

WYNALEZIENIE DRUKU Wynalezienie druku przypisuje się Janowi Gutenbergowi z Moguncji, przyjmując jako datę tego wydarzenia rok 1440. Były to czasy, kiedy powielania tekstów dokonywano drogą ręcznego przepisywania, a więc sposobem pochłaniającym za dużo czasu i wysiłku. Sztuka drukarska, z początku otoczona tajemnicą, rozpowszechniła się po całym ówczesnym świecie. Po rozbiciu warsztatu Gutenberga, jego uczniowie szerzyli ową "czarną sztukę" po całej ówczesnej kulturalnej Europie. Druk w oczywisty sposób wpłynął na życie książek, podobnie jak i na kształt i charakter ówczesnych bibliotek. Pierwsze publiczne biblioteki powstały we Włoszech. Stopniowo zanikały skryptoria, powstawały nowe przemysły książkowe, produkcja i handel książkami przechodziły do rąk świeckich, biblioteka zaś przejęła nowoczesne funkcje obsługi szerszych kręgów czytelniczych.

KSIĄŻKA XVI W. Produkcja książki zaczęła w tym okresie być jedną z ważnych gałęzi manufaktury, stając się powoli rentownym interesem. W dobie reformacji książka stała się ważnym czynnikiem oświecenia i rozwoju języka narodowego. Jednocześnie w XV i XVI w. ukazało się wiele dzieł odtwarzających kulturalną spuściznę świata starożytnego. W drugiej połowie XVI w., przeniknął do bibliotek duch baroku,  przejawiający się w przepychu rozległych sal pokazowych oraz w bogatych oprawach książek.  Stać na to głównie było rody książęce i magnackie. Wraz z nieszczęśliwymi warunkami politycznymi nastąpił w XVI w. ogólny upadek kultury, co wpłynęło na znaczne obniżenie poziomu drukarstwa. Jan Kochanowski (1530-1584)

KSIĄŻKA XVII w We Francji i nad całym drukarstwem XVII w. górowała paryska Drukarnia Królewska powołana do życia przez Ludwika XIII z inicjatywy kardynała Richelieu w 1640, kiedy ówczesny kulturalny świat obchodził 200-lecie wynalezienia druku. Rozporządzała ona znacznymi środkami i najlepszymi fachowcami; nie krępowana cenzurą jak inne, mogła wspierać rządy absolutystyczne i głosić przeciwko wrogom wewnętrznym. Miały imponować jej wielotomowe okazałe wydawnictwa z różnych dziedzin, wykonywane starannie piękną czcionką, bogato zdobione. Ludwik XIII

KSIĄŻKA EPOKI OŚWIECENIA Oświecenie wywołało pęd do badań naukowych, dla których organizowane były oddzielne akademie. Powstał nowy rodzaj przedsiębiorstw uniwersalnych obejmujących wszystkie gałęzie wytwarzania i rozprowadzania książek. Do znacznego rozkwitu doszedł "przemysł książkowy" przede wszystkim we Francji, a to dzięki rodzinie drukarskiej Didotów, której członkowie wprowadzili nowego typu antykwę, udoskonalili stereotypię i wydali szereg pięknych książek ilustrowanych miedziorytami. W całej europie wybitni drukarze i wydawcy usprawniali drukowanie. Wprowadzane były nowe wzory i kroje czcionek klasycznych. Książki stały się arcydziełami sztuki typograficznej, a wiele rozwiązań tamtych czasów stosowane jest do dziś.

8.BIBLIOGRAFIA. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pismo http://www.tnn.pl/pm,2307.html http://portalwiedzy.onet.pl/57915 http://polish.cri.cn/chinaabc/chapter14/chapter140507.htm Pracę wykonała: Agnieszka Bąk kl. I a