Kalendarze:

Kalendarz – umowna, przyjęta w danej społeczności bądź kulturze, rachuba czasu. Dzieli ona czas na powtarzające się cyklicznie okresy, związane najczęściej z cyklami przyrody. Nazwa pochodzi od rzymskiego słowa Kalendy bądź według innych źródeł od łacińskiego callendarium. Obecnie najbardziej rozpowszechnionym kalendarzem na świecie jest kalendarz gregoriański - wprowadzony 15 października 1582 przez papieża Grzegorza XIII i oparty na długości roku zwrotnikowego.

TYPY KALENDARZY:

1.Księżycowe (lunarne), np.: -kalendarz starogrecki, -kalendarz rzymski, -kalendarz babiloński, -kalendarz żydowski, -kalendarz muzułmański;

Kalendarz księżycowy (lunarny) – kalendarz oparty na fazach Księżyca Kalendarz księżycowy (lunarny) – kalendarz oparty na fazach Księżyca. Rok księżycowy ma 354 dni i dzielony był na 12 miesięcy synodycznych (po 29 lub 31 dni). Różnica około 11,25 dni w stosunku do roku słonecznego powodowała przesuwanie się pór roku w stosunku do miesięcy roku kalendarzowego. Kalendarz starogrecki - był to kalendarz księżycowy lub księżycowo-słoneczny, jednak kalendarze poszczególnych państw-miast różniły się między sobą. Inne były nazwy, rok zaczynał się z inną datą, inaczej przeprowadzano interkalację i inaczej liczono lata. Często ustalenie jakiemu w jednym państwie odpowiada dany miesiąc w drugim jest bardzo trudne.

Kalendarz starogrecki: Kalendarz rzymski: Numer Miesiąc I Hekatombaion II Metagitnion III Boedromion IV Pyanepsion V Maimakterion VI Poseidon VII Gamelion VIII Anthesterion IX Elaphebolion X Mounichion XI Thargelion XII Skirophorion Kalendarz rzymski: Płyta kamienna z kalendarzem rzymskim”

Kalendarz babiloński – kalendarz używany w Babilonii, oparty początkowo na obserwacji Księżyca, potem też i Słońca. Zastosowano w nim 7-dniowy tydzień, 12-godzinną dobę (1 godzina babilońska to dwie godziny "nasze"), oraz 60-minutową godzinę. Kalendarz żydowski, lub hebrajski – kalendarz lunarny (obecnie solarno-lunarny), używany przez plemiona semickie od czasów przedhistorycznych. Ostateczną postać nadał mu w roku 359 Sanhedryn pod przewodnictwem Hillela II. Kalendarz muzułmański – kalendarz księżycowy zawierający 12 miesięcy po 29 lub 30 dni, używany głównie do celów religijnych przez wyznawców islamu.W przeciwieństwie do większości kalendarzy, długości miesięcy muzułmańskich nie są ustalone. Nowy miesiąc, zgodnie z zaleceniami Mahometa, rozpoczyna się, gdy zostanie zaobserwowany gołym okiem nowy sierp Księżyca po nowiu. Ze względu na różne warunki atmosferyczne, w różnych krajach miesiąc może zacząć się innego dnia.

Kalendarz żydowski

2.księżycowo-słoneczne, np.: -kalendarz egipski, -kalendarze indyjskie, np. indyjski kalendarz narodowy, kalendarz tamilski, bengalski, kalendarz dżinijski oraz pochodne od nich: -kalendarze buddyjskie: cejloński, birmański, tajski, kambodżański, laotański) i in., -kalendarz jawajski, -kalendarz chiński i pochodne od niego kalendarze japoński, koreański, wietnamski, mongolski, tuwijski czy tybetański;

peret - pora cofania się wód - (pora kiełkowania i wzrostu) - zima, Kalendarz księżycowo-słoneczny - kalendarz będący kombinacją kalendarza słonecznego i księżycowego. Rok kalendarzowy trwa 365 dni, ale długość miesiąca równa jest długości miesiąca księżycowego (29 lub 30 dni). Kalendarz egipski – urzędowy kalendarz obowiązujący w starożytnym Egipcie, stanowiący kombinację kalendarza księżyco-słonecznego i agrarnego, opartego na cyklu wylewów Nilu. Powstał ok. 3000 lat p.n.e..Rok kalendarzowy dzielił się na 3 pory po 4 miesiące każda: achet - pora wylewów, peret - pora cofania się wód - (pora kiełkowania i wzrostu) - zima, szemu - pora sucha - pora zbioru - lato.

Chiński kalendarz – używany w Chinach od II wieku p. n. e Chiński kalendarz – używany w Chinach od II wieku p.n.e. kalendarz księżycowo-słoneczny, który dzieli rok na 12 miesięcy po 29 i 30 dni. Co pewien czas - 7 razy w ciągu 19-letniego cyklu - dodaje się 13 miesiąc. Jest to tzw. cykl Metona z Aten (analogicznie jak w kalendarzu babilońskim).Chiński Nowy Rok jest ruchomą datą, przypadającą na styczeń lub luty. Obecnie trwa rok królika (od 3 lutego 2011 według kalendarza gregoriańskiego), następne po nim będą obchodzone jako lata: smoka, węża, konia, owcy (kozy), psa, małpy, koguta, świni, szczura, krowy (bawołu) i tygrysa,

3.Słoneczne, np.: -kalendarz Majów, -kalendarz aztecki, -kalendarz irański, -kalendarz juliański, -kalendarz gregoriański, -francuski kalendarz republikański.

Kalendarz perski, kalendarz irański-Podział i początek rok: Miesiąc Kalendarz Majów – kalendarz używany w obrębie cywilizacji Majów .Opierał się o sprzężenie dwóch cykli: rytualnego, liczącego 260 dni, będącego z kolei wynikiem sprzężenia cyklu 20-dniowego i cyklu 13-dniowego, słonecznego (a raczej w przybliżeniu słonecznego, jako że nieskoordynowanego dokładnie z porami roku), liczącego 365 dni , podzielonego na 18 okresów ("miesięcy") po 20 dni i 1 okres ("miesiąc") 5-dniowy. Kalendarz perski, kalendarz irański-Podział i początek rok: Miesiąc Rok, wg kalendarza perskiego, dzieli się na 12 miesięcy liczących 30 lub 31 dni, z wyjątkiem miesiąca Esfand, który w latach nieprzestępnych ma 29 dni. Początek kolejnego miesiąca odpowiada przejściu słońca w kolejny znak zodiaku. Tydzień W ramach kalendarza perskiego funkcjonują także 7-dniowe tygodnie. Pierwszym dniem tygodnia jak we wszystkich krajach islamskich jest sobota, a ostatnim piątek, będący zgodnie z zasadami religii muzułmańskiej dniem świątecznym.

Kalendarz gregoriański – kalendarz słoneczny, zreformowany kalendarz juliański autorstwa Luigiego Lilio na zlecenie Grzegorza XIII. Jest to w zasadzie kalendarz juliański, do którego wprowadzono poprawkę w naliczaniu lat przestępnych mającą na celu zapobieżenie opóźnieniu się kalendarza względem roku zwrotnikowego. Zniwelowano także część różnicy narosłej od wprowadzenia kalendarza juliańskiego. Kalendarz juliański spóźnia się o 1 dzień na 128 lat, natomiast opóźnienie kalendarza gregoriańskiego wynosi 1 dzień na ok. 3000 lat. Francuski kalendarz rewolucyjny, właściwie poprawnie francuski kalendarz republikański[1] – kalendarz wprowadzony 5 października 1793 przez Konwent republikański w rewolucyjnej Francji. Napoleon Bonaparte 9 września 1805 podpisał akt prawny przywracający kalendarz gregoriański 1 stycznia 1806.

primidi (pierwszy dzień), duodi (drugi dzień), tridi (trzeci dzień), Miesiąc, zamiast na tygodnie, podzielono na 3 dekady - po 10 dni. Każdy z dziesięciu dni nazywany był po prostu liczebnikami porządkowymi: primidi (pierwszy dzień), duodi (drugi dzień), tridi (trzeci dzień), quartidi (czwarty dzień), quintidi (piąty dzień), sextidi (szósty dzień), septidi (siódmy dzień), octidi (ósmy dzień), nonidi (dziewiąty dzień) décadi (dziesiąty dzień).

Sylwia Kowalska Katarzyna Szkudlarek