WOJNY GREKÓW Z PERSAMI Powstanie jońskie 500-494 Wyprawa perska w 490 r. p.n.e. Wyprawa Kserksesa w 480 r. p.n.e. Ateński Związek Morski

GENEZA WOJEN GRECKO - PERSKICH zajęcie miast - państw greckich w Azji Mniejszej przez Persję ( Milet , Efez , Fokida ) i obłożenie ich podatkami co wywołało powstanie zbrojne Greków.( powstanie jońskie ). mieszanie się władców Persji w wewnętrzne sprawy państw greckich poprzez popieranie tyranów ( np. Hippiasza) niepopularnych w Grecji. ( czyli wrogi stosunek Greków do despotycznej monarchii perskiej , będącej zaprzeczeniem greckich ideałów wolnościowych przejęcie przez Persów kontroli nad Cieśninami Bosfor i Hellespont , łączących M. Egejskie z M.Czarnym , terenem eksportu surowców z kolonii w Azji Mniejszej do Grecji kontynentalnej. poparcie Aten dla powstańców greckich w Azji Mniejszej (498 r. p.n.e.).

WYPRAWA PERSKA 490 R. P.N.E. Militiades Datys Dariusz BITWA POD MARATONEM siły greckie to 10 tyś Ateńczyków ( pod wodzą Militiadesa) i 900 - set Platejczyków - znacząca przewaga Persów ( ok.. 20 tys – pod wodzą Datysa). bitwę stoczono w otwartym polu , zwycięstwo Greków dzięki lepszemu wyszkoleniu bojowemu i taktyce walki tzw. falandze - ciężkozbrojnym żołnierzom piechoty walczącym w zwartym szyku i uzbrojonym w 6 metrowe włócznie. wycofanie się Persów do Azji Mniejszej znaczenie zwycięstwa pod Maratonem - odbiło się szerokim echem w świecie greckim ( pierwsze zwycięstwo nad Persami w otwartym polu) – wzmocnienie ducha walki w całej Grecji - niewielkie znaczenie z punktu widzenia strategicznego. – siły perskie nadal olbrzymie - wzrost woli rewanżu wśród władców Persji Militiades Datys Dariusz

bitwę stoczono w otwartym polu , Bitwa pod Maratonem bitwę stoczono w otwartym polu , zwycięstwo Greków dzięki lepszemu wyszkoleniu bojowemu i taktyce walki tzw. falandze - ciężkozbrojnym żołnierzom piechoty walczącym w zwartym szyku i uzbrojonym w 6 metrowe włócznie. wycofanie się Persów do Azji Mniejszej

Znaczenie bitwy pod Maratonem wycofanie się Persów do Azji Mniejszej znaczenie zwycięstwa pod Maratonem - odbiło się szerokim echem w świecie greckim ( pierwsze zwycięstwo nad Persami w otwartym polu) – wzmocnienie ducha walki w całej Grecji - niewielkie znaczenie z punktu widzenia strategicznego. – siły perskie nadal olbrzymie - wzrost woli rewanżu wśród władców Persji

zmiana tronu (Kserkses) w Persji opóźniła wyprawę na Greków Lata 490-480 zmiana tronu (Kserkses) w Persji opóźniła wyprawę na Greków dwie koncepcje wojny w świecie greckim - walka na lądzie – zwolennikiem Sparta (Leonidas) - wojna na morzu – zwolennikiem Ateny (Temistokles) budowa ateńskiej floty wojennej – 200 trójrzędowców

II kampania króla Kserksesa w czerwcu roku 480 p.n.e. osobiste dowództwo króla perskiego i staranniejsze przygotowanie wyprawy. przekroczenie cieśniny Hellespont, marsz na południe wzdłuż wybrzeża trackiego i macedońskiego atak armii lądowej z północnej Grecji ( bitwa w wąwozie Termopile ) , będącym otworem do Grecji południowej - obronę powierzono królowi Sparty Leonidasowi Nierozstrzygnięta bitwa morska około przylądka Artemizjon Leonidas pod Termopilami

BITWA POD SALAMINĄ zajęcie Grecji środkowej i zniszczenie Aten – ludność wycofała się na Peloponez i Salaminę perska armia morska stoczyła bitwę z wycofującymi się Ateńczykami w cieśninie Salamina 29 IX 480 i poniosła klęskę w walce ze zwrotniejszymi okrętami Hellenów. pod dowództwem Temistoklesa. po tej klęsce Kserkses obawiając się odcięcia drogi morskiej do Azji Mniejszej, wycofał się do Babilonii , dla stłumienia powstania.

Wybuch powstania polis jońskich w Azji Mniejszej 479 BITWA POD PLATEJAMI kampania roku 479 p.n.e. zakończona druzgocącą klęską Persów w bitwie pod Platejami w Beocji ( 70 tyś Greków przeciwko 140 tyś. Persów ). Wybuch powstania polis jońskich w Azji Mniejszej 479 zniszczenie floty perskiej wokół przylądka Mekele

ZWIĄZEK MORSKI Związek Morski 478/477 – sojusz polis greckich w rejonie M. Egejskiego, pod przewodnictwem Aten cele - ostateczne wyzwolenie wszystkich Greków spod panowania perskiego - dostarczanie przez członków Związku okrętów i pieniędzy (Skarbiec na Delos) *działania wojenne zakończyły się wycofaniem Persów z obszarów śródziemnomorskich , gdzie żyli Grecy w 449 – pokój Kaliasa po klęsce Persów nastąpił wzrost znaczenia Aten i Sparty w Helladzie aż do bitwy Greków z Macedończykami pod Cheroneą w 338 r p.n.e. , która położyła na zawsze kres hegemonii Grecji w basenie Morza Śródziemnego.