„Drzewa przydrożne – sytuacja w Polsce i Europie” Andrzej Kalitowicz 18 maja 2006 „Jak urządzać zieleń przydrożną, aby nie zagrażała bezpieczeństwu ruchu drogowego?”

Diagnoza sytuacji w Polsce - GAMBIT 2005 Główne problemy bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce to: niebezpieczne zachowania uczestników ruchu oraz niska jakość infrastruktury drogowej. Drugi element stanowią m.in.: niebezpieczne obiekty w pasie drogowym (drzewa i słupy). 11% wypadków i 19% ofiar śmiertelnych (ponad 1000 osób) są wynikiem najechania na drzewo lub słup.

Diagnoza sytuacji w Polsce - przyczyny wypadków śmiertelnych DRZEWA Ofiary śmiertelne w wypadkach drogowych w latach 2000-2004 w Polsce w grupie najważniejszych problemów

Strategia i cele działań w Polsce i w UE Polska: Strategia Rozwoju Transportu na lata 2007-2013 – cele (m.in.): - Budowa i utrzymanie bezpiecznej infrastruktury drogowej. - Zmniejszenie ciężkości i konsekwencji wypadków drogowych. UE: „Polityka transportowa UE do roku 2010 – Czas na decyzję”. Komisja Europejska promuje koncepcję „forgiving roads” czyli dróg „wybaczających” kierowcom ich błędy.

Priorytety w Polsce Jednym z priorytetów wyznaczonych przez Strategię Rozwoju Transportu jest kształtowanie dróg i ich otoczenia jak dróg „wybaczających” błędy kierowców. - Drzewa blisko krawędzi czy brak barier ochronnych przyczyniają do dużej ciężkości wypadków drogowych. - W 2004 roku 50% ofiar śmiertelnych wypadków, których przyczyną była nadmierna prędkość (ponad 800 ofiar), wystąpiło na skutek najechania na drzewo, słup lub inny obiekt drogowy. Działania: - Zabezpieczanie lub usuwanie niebezpiecznych obiektów w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni. - Kształtowanie bezpiecznego pasa drogowego.

Unia Europejska 30% ofiar śmiertelnych w UE jest wynikiem wypadku, w którym brał udział tylko jeden pojazd.* 27% wypadków drogowych w UE następuje na skutek uderzenia w nieosłonięty obiekt znajdujący się na poboczu, taki jak drzewo, oznakowanie drogi lub słup, jednocześnie uderzenia w bariery bezpieczeństwa stanowią tylko 24% wszystkich zderzeń.* *RISER – Roadside Infrastructure for Safer European Roads

Unia Europejska Wyzwaniem dla inżynierów jest projektowanie dróg z założeniem, że kierowca nie jest doskonały, jest podatny na ograniczenia fizyczne i psychiczne, których skutkiem może być wypadek. Odpowiedź stanowi projektowanie dróg wg koncepcji „self-explaining roads”, czyli dróg przyjaznych poprzez zapewnienie czytelnej geometrii i oznakowania oraz koncepcji „forgiving roads”, czyli dróg wybaczających kierowcom ich błędy.

Bezpieczne drogi w Europie – projektowanie otoczenia dróg* Koncepcja strefy bezpieczeństwa (safety zone) przyjęta przez 7 krajów: obszar przylegający do drogi, pozbawiany przeszkód (obstacle-free zone). Definicja strefy bezpieczeństwa *RISER – Roadside Infrastructure for Safer European Roads

Bezpieczne drogi w Europie – projektowanie otoczenia dróg* Wielkość strefy bezpieczeństwa wyznaczana jest w zależności od typu drogi, maksymalnej dozwolonej prędkości, stopnia nachylenia zbocza czy natężenia ruchu. W zależności od kraju waha się od min. 3 do 16m. Mierzenie strefy bezpieczeństwa – od oznakowania poziomego drogi do najbliższej przeszkody.

Zagrożenia w otoczeniu dróg* Lasy oraz drzewa rosnące blisko siebie stanowią główne zagrożenie w Wielkiej Brytanii, Francji, Szwecji, Finlandii i Hiszpanii. Problemy utożsamiane z lasami przy drogach zależą od gęstości zalesienia, która wpływa na rodzaj wymaganych środków bezpieczeństwa. Wszystkie kraje współpracujące w ramach RISER zgadzają się, że drzewa stanowią szczególne zagrożenie, gdy są za duże lub rosą za blisko jezdni. *RISER – Roadside Infrastructure for Safer European Roads

Zagrożenia w otoczeniu dróg* Drzewa stanowią szczególne zagrożenie jeśli: - obwód pnia drzewa >0,07m Ø (Niemcy), >0.08m (Holandia), >0.10m (Finlandia, Szwecja and Francja) oraz >0.50m (Wielka Brytania) - drewno po wyciętych drzewach zalega na poboczach przy jezdni (Francja) - pniaki wystają ponad ziemię na wysokość co najmniej 0.2 m Z kolei krzewy i żywopłoty nie są uznawane za zagrożenie w większości krajów (z wyjątkiem Holandii) *RISER – Roadside Infrastructure for Safer European Roads

Projektowanie nowych dróg* W UE przy budowie nowych dróg zakłada się, że zostaną usunięte wszystkie przeszkody ze stref bezpieczeństwa (wyznaczonych przez krajowe standardy). Analiza terenu przed rozpoczęciem budowy powinna doprowadzić do zidentyfikowania przeszkód i ich usunięcia. W przypadku, gdy niemożliwe jest usunięcie przeszkód, powinny one zostać osłonięte przez elementy systemu bezpieczeństwa (bariery). *RISER – Roadside Infrastructure for Safer European Roads

Wytyczne wobec zagrożeń przy istniejących drogach w UE* Definiowanie działań wobec zagrożeń, które znajdują się w otoczeniu istniejących już dróg zależy od wielu czynników. Parametry najczęściej brane pod uwagę: - Natężenie ruchu, typ pojazdów, dystans pomiędzy przeszkodą a jezdnią oraz usytuowanie na zakręcie lub na prostej drodze. *RISER – Roadside Infrastructure for Safer European Roads

Ponowne projektowanie istniejących dróg* Metody postępowania wobec zagrożeń przy istniejących drogach: Usunięcie przeszkody (wszystkie kraje) Przeprojektowanie przeszkody tak, aby mogła być bezpiecznie omijana (Finlandia, Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Holandia, Szwecja) Przeniesienie przeszkody (wszystkie kraje) Zmniejszenie ciężkości skutków zderzenia z przeszkodą poprzez zastosowanie odpowiednich elementów oddzielających (Finlandia, Wielka Brytania, Holandia i Szwecja) Osłonięcie jezdni od przeszkody poprzez elementy systemu bezpieczeństwa (wszystkie kraje) Oznaczenie przeszkody (Finlandia, Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Holandia i Hiszpania) *RISER – Roadside Infrastructure for Safer European Roads

Ponowne projektowanie istniejących dróg* PRZED PO Usunięcie przeszkody (metoda 1) Przeniesienie przeszkody (metoda 3) *RISER – Roadside Infrastructure for Safer European Roads

Ponowne projektowanie istniejących dróg* PRZED PO Osłonięcie przeszkody (metoda 5) *RISER – Roadside Infrastructure for Safer European Roads

Dziękuję za uwagę! Kontakt: Fundacja „Kierowca Bezpieczny” tel. (22) 869 01 46 do 48 fax (22) 869 01 56 e-mail: biuro@holowczyc.pl www.kierowcabezpieczny.pl