Opakowania w systemach logistycznych

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Łańcuch wymiarowy opakowań Główne kierunki rozwoju opakowań Aspekty ekologiczne opakowań

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Produkcja opakowań na świecie USA – 250 kg/mieszkańca rocznie Japonia – 150 kg/mieszkańca rocznie Kraje wysoko rozwinięte – 120 kg/mieszk.rocznie Polska – 50 kg/mieszkańca rocznie Kraje rozwijające się – 5 – 8 kg/mieszk.rocznie Nakłady na opakowania USA – 380 $/m.rocznie Niemcy – 300 $/m.rocznie Francja – 240 $/m.rocznie W. Brytania – 200 $/m.rocznie

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Koszt opakowania a wartość towaru: Tekstylia – 1% Papier i towary drukowane – 3% Sprzęt elektroniczny – 8% Art. żywnościowe – 12% Kosmetyki i środki farmaceutyczne – 60% Upominki często powyżej 100%

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Z punktu widzenia logistyki ważne są funkcje, dzięki którym opakowania ułatwiają procesy przepływu materiałów i towarów albo je wręcz warunkują.

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Rolą opakowania jest : Identyfikacja produktu i informowanie Usprawnianie manipulacji i dystrybucji Ochrona produktu Usprawniać obsługę klienta

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Rodzaje opakowań Opakowania jednostkowe Opakowania zbiorcze Opakowania transportowe Zintegrowane jednostki ładunkowe

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Funkcja ochronna opakowania jest istotna ze względu na szkodliwe oddziaływanie wielu czynników środowiska na produkt. Opakowanie powinno chronić i zabezpieczać dostawę przed narażeniami mechanicznymi, klimatycznymi, biotycznymi w sensie jakościowym oraz przed ubytkami w sensie ilościowym.

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Funkcje magazynowe sprowadzają się do ułatwiania procesów składowania, przemieszczania i kompletowania. Podstawowe znaczenie ma tu przestrzeganie modularnych wymiarów opakowań, czyli „szeregu wymiarowego opakowań”.

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Funkcje kompletacyjne wiążą się ze sporządzaniem zestawów asortymentowych w poszczególnych partiach dostawy, przy założeniu maksymalnego wykorzystania ładowności środka transportowego i dostarczenia odbiorcy niezbędnego kompletu do dalszej sprzedaży.

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Funkcja informacyjna zawiera wiele danych przekazywanych konsumentom oraz osobom zajmującym się logistycznym łańcuchem przepływu (dystrybucji) towarów.

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Funkcje marketingowe są spełniane przez ułatwianie sprzedaży produktu lub przynajmniej zapewnienie informacji klientowi o produkcie. W marketingu opakowanie spełnia istotne funkcje z punktu widzenia: Sprzedaży samoobsługowej; Kształtowania obrazu firmy; Wprowadzania innowacji.

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje opakowań Funkcje ekologiczne wymuszone są koniecznością przechodzenia na opakowania ekologiczne zarówno przez przemysł, handel oraz konsumentów. Z ekologicznego punktu widzenia opakowania powinny: Pochłaniać jak najmniej surowców i energii; Charakteryzować się możliwie małą masą; Optymalnie wykorzystywać przestrzeń; Nadawać się do wykorzystania w pierwotnym stanie; Być przydatne w recyclingu.

Opakowania w systemach logistycznych Łańcuch wymiarowy opakowań Podstawowymi elementami łańcucha są wymiary: Powierzchni magazynowych; Ramp, dróg dojazdowych, wrót, dźwigów, itp.; Urządzeń magazynowych; Urządzeń transportu wewnętrznego i bliskiego; Przestrzeni ładunkowej środków transportu; Palet ładunkowych; Opakowań zbiorczych i jednostkowych; Zespołów maszyn pakujących.

Opakowania w systemach logistycznych Łańcuch wymiarowy opakowań Duża różnorodność wymiarów opakowań powoduje wiele trudności, z których najważniejsze to: Małoseryjna produkcja opakowań zwiększająca pracochłonność i koszty wytwarzania; Konieczność utrzymania w zakładach produkcyjnych dużych zapasów magazynowych opakowań o różnych rozmiarach; Utrudnienie organizacji zwrotu opakowań wielokrotnego użytku; Nieefektywne wykorzystanie powierzchni magazynów i środków transportowych, itp.

Opakowania w systemach logistycznych Łańcuch wymiarowy opakowań System szwajcarski definiuje wymiar zewnętrzny opakowań; bazą jest moduł podstawowy 400x600 mm. System norweski definiuje wymiar wewnętrzny opakowań – obowiązuje w Polsce. Podstawą łańcucha wymiarowego jest europaleta 800x1200 mm.System ten został ujęty w normie PN-89/O-79021 Opakowania. System wymiarowy.

Opakowania w systemach logistycznych Łańcuch wymiarowy opakowań Zalecenie normalizacyjne dotyczące koordynacji wymiarowej ustala: Dla opakowań – wymiary palety 800x1200, pomniejszone o 5%, tj. wymiary 760x1140 mm. Dla środków transportowych i pomieszczeń magazynowych – wymiary palety 800x1200 mm. Powiększone o luz manipulacyjny, tj. do 900x1300 mm (minimum 870x1270 mm).

Opakowania w systemach logistycznych Łańcuch wymiarowy opakowań

Opakowania w systemach logistycznych Łańcuch wymiarowy opakowań

Opakowania w systemach logistycznych Zintegrowane jednostki ładunkowe

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje informacyjne Opakowanie powinno posiadać: Znaki zasadnicze Znaki informacyjne Znaki niebezpieczeństwa Znaki manipulacyjne

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje informacyjne Znaki zasadnicze – umożliwiają identyfikację wyrobu i wytwórcy (nazwa handlowa, użytkowa lub chemiczna wyrobu, zastosowanie wyrobu, pełna lub skrócona nazwa zakładu wytwórcy, ewentualnie znak firmowy).

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje informacyjne Znaki informacyjne – informujące o niektórych cechach wyrobu, jak np. jakość (symbole znaków jakości Q lub 1) oraz gatunek (poziom jakości) wyrobu, znak bezpieczeństwa B, skład wyrobu, ilość, data produkcji, termin przydatności do spożycia.

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje informacyjne Znaki niebezpieczeństwa – wskazujące niebezpieczeństwo dla ludzi i otoczenia cechy wyrobu (np. materiały ciekłe zapalne, materiały trujące, materiały szkodliwe dla zdrowia, materiał promieniotwórczy), w celu zastosowania specjalnych środków przechowywania, przemieszczania i użytkowania.

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje informacyjne Znaki manipulacyjne – wskazujące na konieczność zastosowania określonego sposobu obchodzenia się z opakowaniem z zawartością w czasie manipulacji związanych z przechowywaniem i użytkowaniem (chronić przed ciepłem, chronić przed wilgocią, przestrzegać temperatur, tu otwierać, itp. ).

Opakowania w systemach logistycznych Funkcje informacyjne

Opakowania w systemach logistycznych Główne kierunki rozwoju opakowań Podstawową zasadą projektowania opakowań jednostkowych jest właściwy dobór materiału opakowaniowego, prawidłowej formy konstrukcyjnej oraz odpowiedniego wzornictwa.

Opakowania w systemach logistycznych Główne kierunki rozwoju opakowań Projektowanie opakowań transportowych polega na wyborze rodzaju opakowania i rodzaju materiału na to opakowanie oraz ustaleniu kształtu, rozmiarów i konstrukcji opakowania.

Opakowania w systemach logistycznych Główne kierunki rozwoju opakowań Przy projektowaniu opakowań transportowych należy analizować: Właściwości przewidzianych do pakowania wyrobów (masa, wymiary, konsystencja, rozmieszczenie otworów, płaszczyzn, itp. ); Wzajemne oddziaływanie opakowania na zapakowany wyrób oraz wyrób na opakowanie; Odporność wyrobów na uszkodzenia powstające w transporcie; Wartość pakowanego wyrobu, itp.

Opakowania w systemach logistycznych Główne kierunki rozwoju opakowań Właściwie zaprojektowane opakowanie powinno zapewniać: Wytrzymałość konstrukcji gwarantującą odpowiednią ochronę zapakowanych wyrobów w czasie składowania, transportu i przeładunków; Odpowiednie zamocowanie zawartości wewnątrz opakowania; Odpowiednie dla danego wyrobu i klimatu zabezpieczenie przed działaniem czynników atmosferycznych; Konstrukcję wygodną technologicznie; Estetyczny wygląd;

Opakowania w systemach logistycznych Główne kierunki rozwoju opakowań Tworzywa opakowaniowe: a) drzewo i tworzywa drzewne b) materiały roślinne niedrzewne (wiklina, maty) c) metale i folie metalowe d) wyroby papiernicze ( papiery, tektury, celofan-folia celulozowa) e) surowce włókiennicze (juta, len, konopie, włókna syntetyczne) f) ceramika g) tworzywo sztuczne i folie z tworzyw sztucznych: PE – polietylen, PE-LD - polietylen niskociśnieniowy PE-HD - polietylen wysoko ciśnieniowy PP - polipropylen (odmiana orientowana OPP) PS – polistyren, PS-E - polistyren spieniony (styropian) PW – poliwęglany; PCW (PVC) - polichlorek winylu PETF - poliestry PA - poliamid h) materiały opakowaniowe - wielowarstwowe (kompozyty, tworzywa kompleksowe).

Opakowania w systemach logistycznych Główne kierunki rozwoju opakowań Przykładowe wymagania a własności materiału opakowaniowego: Przepuszczalność tłuszczu Przepuszczalność tlenu Przepuszczalność wilgoci i gazów Przepuszczalność drobnoustrojów Odporność na promieniowanie UV Odporność na temperatury ujemne i dodatnie, np. do 130oC.

Opakowania w systemach logistycznych Główne kierunki rozwoju opakowań Charakterystyka folii z tworzyw sztucznych jako materiałów opakowaniowych - najwyższą wydajność opakowaniową (ilość m2 z l kg) przy jednakowej grubości posiada folia poliestrowa oraz OPP; -najwyższą wytrzymałość mechaniczną (z wyjątkiem odporności na rozdzieranie) posiadają folie poliestrowe, folia z polichlorku winylu (PCWD) oraz folia poliamidowa (PA); - najmniejszą sztywność wykazują folie poliolefinowe (PE-LD, OPP), - najniższą przenikalną pary wodnej wykazują folie (w kolejności): PCWD, OPP, PE-LD, PA, PCWD; - przez folie PE i PCW przenikają zapachy; - najniższą odporność na działanie tłuszczów wykazuje folia PE-LD; - najbardziej odporne na wysokie temperatury są folie: PA, poliestrowe, OPP;

Opakowania w systemach logistycznych Problemy ekologiczne

Opakowania w systemach logistycznych Problemy ekologiczne Rodzaj Ilość (kg/osobę rocznie Odsetki ogółu odpadów Papier Szkło Metale Tekstylia Tworzywa sztuczne Odpady nieorganiczne Odpady organiczne 35 18 5 87 95 14% 7 % 2 % 35% 38%

Opakowania w systemach logistycznych Aspekty ekologiczne opakowań Logistyczny łańcuch opakowań w swej końcowej fazie zawiera zarówno usuwanie odpadów opakowaniowych, jak i ich utylizację. Chodzi przede wszystkim o selektywną zbiórkę opakowań, ich segregacje, przeznaczenie do recyclingu, spalania, kompostowania oraz przekazywanie na wysypiska nie zagospodarowanych opakowań.

Opakowania w systemach logistycznych Aspekty ekologiczne opakowań Ekobilans opakowania powinien obejmować pełną jego drogę życia zwaną często LCA (Life Cycle Analysis), począwszy od pozyskania surowca przez produkcję, aż do dystrybucji, konsumpcji i usunięcia pozostałości, łącznie z kasacją. Elementy składające się na procesy, produkty, czynności i ich warianty przy opracowaniu bilansów ekologicznych nazywa się często umownie modułami.

Opakowania w systemach logistycznych Aspekty ekologiczne opakowań uzdatniona woda energia materiały pomocnicze Z PROCESU POPRZEDZAJACEGO surowce energia woda półfabrykaty Ze środowiska naturalnego osady, pyły ścieki emisje energetyczne Do środowiska natoralnego MODUŁ DO PROCESU NASTĘPNEGO produkty energia pozostałości ścieki, gazy do ponownego wykorzystania

Opakowania w systemach logistycznych Aspekty ekologiczne opakowań Pozyskiwanie surowców Wytwarzanie materiału opakowań Pakowanie Dystrybucja/ /handel Użytkowanie/ /zużycie Odpady bezużyteczne Składowanie na wysypiskach Sortowanie Spalanie Ponowne sortowanie użyteczne

Opakowania w systemach logistycznych Aspekty ekologiczne opakowań Modularna budowa drogi życia wskazuje dwie istotne zalety mające znaczenie przy opracowywaniu ekobilansów: 1. Czyni bilans ekologiczny przejrzystym, staje się powtarzalna i umożliwia rozpoznawanie, w których modułach występują największe wpływy na środowisko; 2. Umożliwia wymianę modułów przy zmianach w drodze życia (np. zmiana procesu produkcji).

Opakowania w systemach logistycznych Problemy ekologiczne Dylematy wyboru opakowania na przykładzie mleka. Stosowanie butelek 1-litrowych w zamian za kartony 1-litrowe powoduje: Większe zużycie energii cieplnej Mniejsze zużycie energii elektrycznej Większe zużycie czystej wody Większy odrzut w postaci surowców wtórnych Mniejszy odrzut w postaci odpadów nieużytkowych Większą ilość ścieków Większe zanieczyszczenie wód i powietrza

Opakowania w systemach logistycznych Problemy ekologiczne Rozkład kosztów w porównywanych opakowaniach Koszt Opakowanie kartonowe Opakowanie szklane Opakowania 37 9 Napełniania 18 32 Dystrybucji 25 40 Koszty ogólne 20 19

Systemy automatycznej identyfikacji w logistyce Kolejny wykład Systemy automatycznej identyfikacji w logistyce