EFEKTYWNA WSPÓŁPRACA RODZICÓW Z NAUCZYCIELAMI Opracowała: Iwona Rakuś Monika Mielnik-Deryło

Współpraca Współpraca rodziców i nauczycieli to regularny ich kontakt oraz wymiana informacji, które zwiększają możliwości rozwoju dzieci oraz pomagają w budowaniu i podtrzymywaniu motywacji do nauki. Niektórzy rodzice nie dążą do kontaktu, bo nie widzą takiej potrzeby, inni zaś widzą potrzebę, ale nie wiedzą jak nauczyciel zareaguje na propozycję spotkania. Czasami rodzice obawiają się usłyszeć coś nieprzyjemnego na temat swojego dziecka i unikają spotkania z nauczycielem. To, jak owocna będzie współpraca rodziców z nauczycielami, zależy zarówno od rodziców jak i od nauczycieli. Dbając o odpowiedni dobór form i technik współdziałania z nauczycielami, można sprawić, iż relacje z nimi będą układać się dobrze.  

Prawne uwarunkowania relacji nauczycieli i rodziców Najwyższym prawem w Rzeczypospolitej Polskiej jest Konstytucja uchwalona w 1997 roku. Wśród ustanowionych w tym dokumencie norm można odnaleźć takie, które w istotny sposób determinują swobodę interpretacji relacji rodzina - szkoła. Oto one: • artykuł 48, punkt l - „Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. (...)" • artykuł 53, punkt 3 - „Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. (...)" • artykuł 70, punkt 3 - „Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. (...)"

Prawo rodziców do oddziaływania na to, co w szkole dzieje się z ich dziećmi gwarantują (już od wielu lat) ratyfikowane przez Polskę międzynarodowe dokumenty, np.: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948 roku Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 roku Deklaracja Praw Dziecka ONZ z 1959 roku Uchwała Parlamentu Europejskiego o Wolności Wychowania we Wspólnocie Europejskiej z 1984 roku Konwencja o Prawach Dziecka ONZ z 1991 roku

Zapewniają one polskim rodzicom: prawo do określania wychowania i rodzaju nauczania małoletnich dzieci prawo do wyboru szkoły dla dziecka prawo do wychowywania dzieci zgodnie z ich, czyli rodziców przekonaniami religijnymi

„KARTA PRAW I OBOWIĄZKÓW RODZICÓW”

PRAWA RODZICÓW Rodzice mają prawo do uznania ich prymatu jako pierwszych nauczycieli swoich dzieci. Rodzice mają prawo do pełnego dostępu do formalnego systemu edukacji dla swoich dzieci, z uwzględnieniem ich potrzeb, możliwości i osiągnięć. Rodzice mają prawo do domagania się od formalnego systemu edukacji tego, aby ich dzieci osiągnęły określoną wiedzę duchową i kulturową.  

OBOWIĄZKI RODZICÓW Rodzice mają obowiązek zaangażowania się, jako partnerzy, w nauczanie dzieci w szkole. Rodzice mają obowiązek przekazywania szkołom wszelkich informacji dotyczących możliwości osiągnięcia wspólnych celów edukacyjnych. Rodzice mają obowiązek dokonania świadomego wyboru drogi edukacyjnej, jaką ich dzieci powinny zmierzać.

Formy współdziałania nauczycieli i rodziców

SPOTKANIA ZBIOROWE SPOTKANIA ROBOCZE - informowanie na temat osiągnięć szkolnych uczniów; zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły i Planem Wychowawczym oraz metodami jego realizacji; informowanie rodziców o sprawach wychowawczych klasy, systemie oceniania. (WYWIADÓWKI) SPOTKANIA TOWARZYSKIE - okolicznościowe z okazji uroczystości oraz imprez klasowych i szkolnych. SPOTKANIA Z EKSPERTAMI np. pedagogiem, psychologiem. Są to spotkania dotyczące trudności wychowawczych i dydaktycznych, poświęcone pedagogizacji rodziców.

KONTAKTY INDYWIDUALNE KONSULTACJE PEDAGOGICZNE WIZYTY DOMOWE KONTAKTY KORESPONDENCYJNE (listy do rodziców) ROZMOWY TELEFONICZNE

Do form służących wymianie informacji o dziecku zaliczamy: indywidualne rozmowy z rodzicami w ramach cotygodniowego dyżuru nauczycielskiego telefoniczne kontakty w razie choroby dziecka gromadzenie w teczkach i prezentowanie rodzicom wszystkich prac ucznia (wypracowań, sprawdzianów, prac plastycznych) po sprawdzianach wskazanie ewentualnych ćwiczeń dodatkowych wywiadówki dla rodziców każdego ucznia co najmniej 4 razy wciągu roku szkolnego

korespondencja z rodzicami spotkania ogólnoszkolne Drugą grupę stanowią formy służące bieżącej informacji o przebiegu pracy wychowawczo-dydaktycznej. Należą do nich: zebrania klasowe informujące o tym czego i w jaki sposób uczą się dzieci korespondencja z rodzicami spotkania ogólnoszkolne tablica ogłoszeń dla rodziców gazetka szkolna redagowana przez uczniów

Trzecia grupa to formy integrujące zespół klasowy. Zaliczamy do nich: imprezy dla dzieci, rodziców, nauczycieli (wieczór andrzejkowy, spotkanie wigilijne, choinka, Dzień Matki, Dzień Dziecka) wycieczki współorganizowane przez rodziców wyjazdy na tzw. zieloną szkołę

JAK ROZMAWIAĆ Z NAUCZYCIELAMI?

NAJPIERW ROZMOWA Z DZIECKIEM

Oto pytania, jakie warto zadać, by dowiedzieć się o sprawach trudnych czy kłopotliwych: Co najbardziej podoba ci się w szkole? A co ci się nie podoba? O co według ciebie powinnam/powinienem spytać nauczyciela? Co sprawia ci największą trudność? Czy jest coś, co cię niepokoi? Co zmieniłbyś/zmieniłabyś w swojej klasie, gdybyś mógł/mogła?

ROZMOWA Z DRUGIM RODZICEM

Kolejny krok to przedyskutowanie ważnych tematów z drugim rodzicem, ustalenie, kto pójdzie do szkoły na zebranie. Możecie też iść oboje. Zapiszcie na kartce wszystkie zagadnienia, które chcecie poruszyć podczas spotkania z nauczycielem. Niezależnie od tego, z jakim problemem stykamy się w szkole: czy nasze dziecko źle się tam czuje, czy ma kłopoty z nauką, czy z rówieśnikami – naprawianie sytuacji zawsze należy rozpocząć od rozmowy z wychowawcą. Pamiętajmy, że rodzica i nauczyciela łączy wspólny cel – dobro dziecka.

ROZMOWA Z NAUCZYCIELEM

Na spotkanie najlepiej umówić się, gdy obie strony mają czas Na spotkanie najlepiej umówić się, gdy obie strony mają czas. Trudno jest rozmawiać o ważnych sprawach np. w hałasie podczas przerwy. Dobry początek rozmowy z nauczycielem to przedstawienie się. Warto też powiedzieć na wstępie o swoich oczekiwaniach dotyczących tej rozmowy. Kolejnym krokiem w rozmowie może być pytanie o to, jak nauczyciel ocenia wasze dziecko, jak ono funkcjonuje w grupie, podczas wykonywania różnych zadań. W następnej części rozmowy przedstaw to, co cię martwi. Mów o faktach, nie oceniaj i nie szukaj winnych – opisz sytuację tak, jak ją widzisz, i zapytaj nauczyciela co o tym myśli.

Wspólnie zastanówcie się, co można zrobić, jakie rozwiązania są w gestii nauczyciela, a jakie po stronie rodziców. Skontaktuj się z wychowawcą w razie sytuacji problemowej. Po spotkaniu z nauczycielem trzeba porozmawiać z dzieckiem i jak najszybciej zacząć działać, wcielając w życie podjęte ustalenia. Jeżeli mimo rozmów i podjętych działań nie uda się wprowadzić w życie korzystnych dla dziecka zmian, a konflikt narasta, można powiadomić o sprawie dyrektora szkoły.

JAK EFEKTYWNIE WSPÓŁPRACOWAĆ?

Cele współpracy rodziców i nauczycieli: Dążenie do usprawniania pracy nauczycieli i rodziców poszczególnych uczniów; Wzajemne poznanie się i zrozumienie; Uświadomienie rodzicom, że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie realizowanych działań przez szkołę i dom; Umacnianie więzi emocjonalnej między nauczycielami i rodzicami podczas wspólnie wykonywanych zadań; Wymiana opinii i spostrzeżeń pomiędzy nauczycielami i rodzicami, dotycząca rozwoju dziecka; Sugerowanie rodzicom określonych form oddziaływań wychowawczych, za pomocą których mogliby wydatnie pomóc swym dzieciom w nauce i zachowaniu; Ułatwienie nauczycielom zrozumienia stosunku ucznia do swej rodziny oraz jej oczekiwań wobec niego;

WARUNKI EFEKTYWNEJ WSPÓŁPRACY Pytaj, w jaki sposób można się kontaktować z wychowawcą, nauczycielem (ustal dni, godziny, zapisz numery telefonów). Nie opuszczaj zebrań, umawiaj się na spotkania indywidualne, by orientować się w tym, co dzieje się w klasie, jakie osiągnięcia ma twoje dziecko i nad czym trzeba jeszcze popracować. W czasie rozmowy pomijaj sprawy mniej istotne, które nie mają wpływu na rozwój dziecka w szkole, mów zwięźle i rzeczowo, podawaj konkretne przykłady. Szanuj czas nauczyciela i innych rodziców – gdy nie wszystko zostanie dokładnie omówione, można spotkać się w innym terminie.

WARUNKI EFEKTYWNEJ WSPÓŁPRACY Nie ulegaj emocjom, nie oceniaj, bądź otwarta/y na sugestie, propozycje rozwiązań. Mów dobrze o swoim dziecku, podziel się spostrzeżeniami, np. na temat sposobu, w jaki najlepiej przyswaja wiedzę. Zacznij współpracować. Wywiązuj się ze zobowiązań. Konsekwentnie realizuj ustalenia. Przestrzegaj zasad dobrej komunikacji (kontakt wzrokowy, uważne słuchanie, adekwatna mimika, otwarta postawa ciała itd.).

ROLA RODZINY JAKO NATURALNE I PIERWSZE ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE DZIECKA, MAJĄC SZCZEGÓLNE ZNACZENIE W PIERWSZYCH ETAPACH ŻYCIA POWINNA UDZIELAĆ WSPARCIA SZKOLE I NAUCZYCIELOM W REALIZACJI PROCESU EDUKACJI

Rodzice powinni wiedzieć, że ważne jest: Wyrabianie u dzieci pozytywnej motywacji uczenia się – łagodzić uprzedzenia dotyczące szkoły, mówić o zaletach systemu nauczania, uznawać dziecko takim jakim jest; Zapewnianie dzieciom odpowiednich warunków do odrabiania lekcji – spokój, warunki mieszkaniowe: pokój lub tylko wydzielone miejsce do odrabiania zadań, odpowiednie oświetlenie, krzesło, podręczniki, książki, zeszyty, przybory szkolne, porządek, czas odrabiania lekcji;

Rodzice powinni wiedzieć, że ważne jest: Okazywanie dziecku stałego zainteresowania jego postępami w nauce – pytać o temat lekcji, oceny, o to co ciekawego działo się w szkole, o zadanie domowe, przeglądać odrobione prace domowe (uznanie lub podziw dla wysiłku), systematyczna kontrola prac domowych; Pomoc podczas odrabiania lekcji – gdy jest konieczna szczególnie w klasach 1-3;

Rodzice powinni wiedzieć, że ważne jest: Właściwe reagowanie na otrzymywane oceny niedostateczne – okazywanie zrozumienia, szukanie wspólnie przyczyn niepowodzeń szkolnych; Organizowanie czasu wolnego dzieci; Wspólne przezwyciężanie trudności wychowawczych w szkole, wiedza pedagogiczna i psychologiczna oraz praktyczne jej wykorzystywanie w konkretnych sytuacjach wychowawczych;

Rodzice powinni wiedzieć, że ważne jest: Dawanie dobrego przykładu zachowania się w kontaktach z nauczycielami i całą społecznością; Ułatwienie dzieciom podjęcia decyzji w sprawie dalszego kształcenia, wyboru zawodu; Udział w przygotowaniu imprez, uroczystości i wycieczek szkolnych; Działalność w Radzie Rodziców;

„DZIECIĘCY ŚWIAT – GLOSSA DO RODZICÓW” POROZMAWIAJ ZE MNĄ O TYM, CO MNIE BOLI W SZKOLE. BOJĘ SIĘ SZKOŁY, POMÓŻ MI, PRZYTUL MNIE, NIE JESTEM ZE SZKŁA. INTERESUJ SIĘ MNĄ I MOIMI OSIĄGNIĘCIAMI. NIE DENERWUJ SIĘ, GDY MI COŚ NIE WYCHODZI.

PODSUMOWANIE Współpraca rodziców z nauczycielami jest możliwa, potrzebna, wręcz niezbędna. Zarówno rodzice, jak i nauczyciele mogą na niej zyskać, dając sobie wzajemne wsparcie, gdy pojawiają się problemy związane z funkcjonowaniem dziecka w szkole, ale też wspólnie ciesząc się z jego osiągnięć. Aby współpraca była możliwa, obie strony muszą czuć, że są po tej samej stronie barykady a jeśli coś ich początkowo dzieli, muszą chcieć zbudować most, na którym się spotkają.