Gimnastyka Mózgu czyli Metoda Dennisona Kinezjologia Edukacyjna Gimnastyka Mózgu czyli Metoda Dennisona

Kinezjologia edukacyjna to kierunek, który przedstawia możliwości wykorzystania naturalnego ruchu fizycznego, niezbędnego do organizowania pracy mózgu i ciała w celu zdobywania nowych doświadczeń (szeroko rozumianego uczenia się) i twórczej samorealizacji jednostki

Metoda Kinezjologii Edukacyjnej, zwana „Gimnastyką Mózgu” stworzona została przez dr Paula E. Dennisona, który badał wzajemne zależności między rozwojem fizycznym, opanowaniem języka a osiągnięciami szkolnymi dziecka

W Polsce stosowana od 10 lat. Jest kierunkiem zatwierdzonym przez Międzynarodową Fundację Kinezjologii Edukacyjnej (USA), Międzynarodowy College Kinezjologii (Szwajcaria) i inne uczelnie w 80 krajach jako metoda wspierająca proces uczenia się, rozwój i zdrowie. W Polsce stosowana od 10 lat.

Metoda Dennisona oparta jest na trzech założeniach: Nauka jest naturalną, przyjemną sferą działalności kontynuowaną prze całe życie. W naszym ciele ukryte są blokady, które utrudniają nam naukę, uniemożliwiają także łagodne przejście przez stresy. Wszyscy, w pewnej mierze, mamy trudności w uczeniu się, lecz do tej pory nie czyniliśmy żadnych starań, aby je usunąć (te blokady mogą trwać przez całe życie, jeśli nie podejmiemy się zmiany tego stanu rzeczy). Właściwie rozpoznane blokady mogą zostać usunięte, pod warunkiem prawidłowo prowadzonego treningu.

Główne cele kinezjologii edukacyjnej wspomaganie nauczania i uczenia się dzieci, które mają trudności w nauce; usunięcie blokad w mózgu i ciele, które są przyczyną trudności w nauce czytania i pisania – dysleksji rozwojowej; ożywienie i aktywizacja naturalnych mechanizmów pracy mózgu poprzez naturalny, fizyczny ruch ciała; wykształcenie motywacji osiągania celów i pozytywnego przyjmowania siebie; odkrycie czynników zaburzających rozwój jednostki i pomoc w uruchamianiu mechanizmów samoregulacji; wzmacnianie uczniów w dążeniu do zdobywania wiedzy i rozwijania umiejętności; usprawnianie zdolności widzenia, słyszenia, zapamiętywania, czytania i pisania; usprawnianie zdolności koncentracji, umiejętności jasnego wmyśli w mowie i piśmie.

Ćwiczenia Gimnastyki Mózgu obejmują: ruchy umożliwiające przekraczanie linii środka, stymulację dużej i małej motoryki, jedność myśli i ruchu, doskonalenie i integrację połączeń lewej i prawej półkuli mózgu, całościowy odbiór materiału na poziomie analizy i uogólnień, ćwiczenia rozciągające mięśnie ciała, likwidację negatywnych wpływów odruchów zbędnych i obronnych, ćwiczenia energetyzujące ciało, zapewniające niezbędną prędkość i intensywność przebiegu procesów nerwowych pomiędzy komórkami i grupami komórek nerwowych mózgu, ćwiczenia pogłębiające, sprzyjające zwiększonemu i pozytywnemu nastawieniu lub wpływające na emocjonalno-limbiczny układ mózgu, współdziałający z ośrodkami percepcji własnego „ja”, stabilizację i rytmizację procesów nerwowych organizmu

wymiaru lateralności (lewa i prawa półkula mózgu) Dennison odkrył, że funkcje mózgu ludzkiego są trójwymiarowe tak, że stanowią całość. Proces kształcenia może być miły i przystępny, pod warunkiem , że zostanie poprowadzony wielowymiarowo. Za pomocą ruchu i dotyku można stymulować poszczególne części, ośrodki i obszary mózgowia oraz tworzyć nowe połączenia między nimi, celem uzyskania poprawy stanu i działania trzech wymiarów inteligencji: wymiaru lateralności (lewa i prawa półkula mózgu) wymiaru koncentracji (pień mózgu i płat czołowy, fokus) wymiaru stabilności (system limbiczny)

Dla każdego z tych wymiarów są specjalne ćwiczenia i tzw. równoważenia. Dennison szczególną uwagę poświęca wymiarowi lateralności (współpracy obu półkul mózgowych), ponieważ brak integracji w tym wymiarze jest powodem ok. 80% przypadków trudności w uczeniu się. Dzieci niezintegrowane lateralnie, ucząc się nie używają obu półkul mózgu równocześnie. Brak równowagi między pracą obu półkul mózgowych prowadzi do powstawania różnego rodzaju zakłóceń. Dziecko może mieć problemy np. z nauką czytania i pisania, z koncentracją uwagi, wyrażaniem własnych emocji.

Jak postrzega siebie dziecko „niezintegrowane” Jak postrzega siebie dziecko „niezintegrowane”? (jednostronna praca ciała i mózgu) NAWET JEŚLI BARDZO SIĘ STARAM, NIGDY NIC MI SIĘ NIE UDAJE.PEWNIE JESTEM BEZNADZIEJNY. JESTEM NIEZDARNY I CZĘSTO SIĘ KALECZĘ, CHOCIAŻ BARDZO STARAM SIĘ UWAŻAĆ. W TOWARZYSTWIE INNYCH DZIECI CZĘSTO CZUJĘ SIĘ ZAGUBIONY, ALE POTRAFIĘ SOBIE RADZIĆ PRZY OSOBIE DOROSŁEJ, KTÓRA MNIE POCHWALI ( LUB ZGANI). CHCĘ BYĆ LEPSZY NIŻ INNE DZIECI (NAJSILNIEJSZY, NAJŁADNIEJSZY, NAJSPRYTNIEJSZY), WSZYSTKO JEDNO W CZYM. NIKT MNIE NIE ROZUMIE, GDY CZYTAM, A CZASEM MÓWIĘ, NAWET JA SAM SIĘ GUBIĘ . JEŚLI CHODZI O PISANIE, ZALEŻY MI TYLKO NA TYM, BY SIĘ SPODOBAŁO NAUCZYCIELOWI.

Jak postrzega siebie dziecko „zintegrowane”? (współpraca obu półkul) WSZYSTKO ROBIĘ NAJLEPIEJ, JAK TYLKO POTRAFIĘ. Z RADOŚCIĄ SPRAWDZAM RÓŻNE SWOJE MOŻLIWOŚCI. NIGDY NIE CHCĘ SIĘ PODDAWĆ.  RUCH SPRAWIA MI RADOŚĆ! Z PRZYJEMNOŚCIĄ WSPINAM SIĘ , BIEGAM, SPRAWDZAM SWOJE FIZYCZNE ZDOLNOŚCI. SAM STAWIAM SOBIE CELE I CZUJĘ SIĘ DOBRZE, GDY JE OSIĄGAM, NIEZALEŻNIE OD TEGO, CO INNI SOBIE POMYŚLĄ. SPRAWIA MI RADOŚĆ POPRAWIANIE WŁASNYCH WYNIKÓW. SZANUJĘ INDYWIDUALNY SPOSÓB UCZENIA SIĘ INNYCH OSÓB. LUBIĘ PISAĆ WŁASNE OPOWIADANIA, A MOJE POMYSŁY I PRZEMYŚLENIA JAK GDYBY SAME SPŁYWAJĄ NA PAPIER. GDY CZYTAM, ZAWSZE WYDAJE MI SIĘ, ŻE WIEM, CO WYDARZY SIĘ DALEJ. KIEDY MÓWIĘ I CHCĘ WYRAZIĆ JAKĄŚ MYŚL, KTÓRA WŁAŚNIE PRZYSZŁA MI DO GŁOWY, SŁOWA NATYCHMIAST POJAWIAJĄ SIĘ W MOJEJ GŁOWIE I UKŁADAJĄ SIĘ W SENSOWNĄ CAŁOŚĆ.

Odbiór świata zależy więc od półkul mózgowych. Możemy postrzegać go bądź jako całość, dzięki prawej półkuli (gestalt), bądź w częściach, dzięki lewej półkuli (analitycznej).

Prawa półkula mózgu (gestalt) - artysta to półkula emocjonalna, odpowiedzialna za uczucia, steruje naszym życiem emocjonalnym, nadaje naszym przeżyciom wyraz mimiczny. Postrzega całość, umożliwiając prawdziwe wielowymiarowe uczenie się, ogólny ogląd, (działa na całość do części – ogół), pamięta znajome twarze, odgłosy, ton głosu, pamięć długotrwała. Umożliwia percepcję przestrzeni, preferuje odbiór graficzny (lubi rysunek , prace ręczne). Sprzyja spontaniczności, nie ma poczucia czasu, jest zorientowana na tu i teraz, elastyczna, intuicyjna. Odpowiada za dotyk i smak. Podczas stresu prawa półkula traci zdolność logicznego myślenia, działa zanim pomyśli, czuje się przytłoczona, ma trudności z ekspresją, nie może zapamiętać szczegółów. Człowiek może wówczas sprawiać wrażenie bardzo silnie wzburzonego emocjonalnie, z blokadą kontaktu. Pracując oddzielnie prawa półkula dział na zasadzie odruchu, instynktu, otrzymuje dane od zmysłów ale nie potrafi wykorzystać ich w sposób twórczy.

Lewa półkula mózgowa (logiczna, starająca się) – naukowiec dominująca u osób praworęcznych, to półkula logiczna (odpowiada za myślenie), czynności wyuczone. Jest analityczna (od szczegółu do ogółu - detale), umożliwia postrzeganie poszczególnych elementów, analizę sytuacji życiowych , przypisywanie faktów, percepcję (poczucie ) czasu. Odpowiada za ośrodek mowy, język, zasób słów, ma kontrolę nad słowem, porozumiewaniem się werbalnym. Umożliwia liczenie, jest zorientowana na przyszłość , nastawiona na porządkowanie rzeczywistości , słuchanie. Posiada pamięć krótką. Podczas stresu zwiększa wysiłek i próbuje ze wszystkich sił, bardzo się stara bez rezultatu, bez zrozumienia, bez wyczucia całości, bez radości. Człowiek zachowuje się mechanicznie, bez napięcia, niewrażliwie . Kiedy działa sama jest krytyczna i oceniająca ale nie zapamiętuje tego czego się nauczyła i powtarza wciąż od nowa. Natomiast współpracując z prawą jest ekspresyjna, odpowiada za wyrażanie siebie. Internalizuje nowe wiadomości i włącza je do tożsamości człowieka. Kontroluje działanie lewej połowy ciała, funkcjonowanie lewego oka i ucha; lewa odpowiada za pracę prawej połowy ciała oraz prawe oko i ucho. Gdy jedna półkula jest aktywna druga może współdziałać z nią czyli koordynować ruchy swojej połowy, by były zgodne z półkulą rządząca (włączyć się) lub blokować integrację (wyłączyć się).  

Przekraczanie linii środkowej Współpracę półkul umożliwia łączące je ciało modzelowate (korpus callosum)- skomplikowana wiązka włókien nerwowych, która powinna rozwinąć się w okresie niemowlęctwa, kiedy dziecko pełza i raczkuje. System ten pozwala na synchronizację i integrację informacji, tak by półkule współpracowały ze sobą przez całe życie, porozumiewając się stale za pośrednictwem linii środkowej. Linię tę człowiek musi być w stanie przekraczać aby móc płynnie czytać, pisać, zapamiętywać, słuchać i myśleć jednocześnie. Gdy półkule współpracują ze sobą linia ta jest pomostem, gdy pracują oddzielnie – przeszkodą, czego przyczyną może być homolateralność, czyli jednostronność w całym systemie organizmu lub w koordynacji wzrokowej, słuchowej, ruchowej. Osoba jednostronna ma problemy z koordynacją, a w swoim myśleniu korzysta tylko z jednej półkuli, wyłączając przy tym drugą (hamując do niej dostęp), czyli ma dostęp do niewielkiej części swych zdolności.

Taka osoba musi nauczyć się przekraczać linię środkową, czemu sprzyjają ruchy naprzemienne, wymagające aktywizacji obu półkul zawiadujących przeciwległą połową ciała. Ruchy naprzemienne to naprzemienne chodzenie w miejscu, polegające na dotyku prawym kolanem do lewego łokcia i prawym łokciem do lewego kolana. Naprzemienne, równoczesne odchylanie lewej nogi, prawej ręki oraz lewej ręki i prawej nogi, albo- również naprzemienne - dotykanie prawą ręką lewej stopy i lewą ręką stopy prawej. Poprawiają pisanie, słuchanie, pamięć, czytanie i rozumienie, koordynację ruchową lewej i prawej strony ciała, wzmacniają oddech, powodują wzrost energii. Powinny być wykonywane powoli i stosowane w ciągu dnia możliwie jak najczęściej i w urozmaicony sposób. Jak wskazuje nazwa należy połączyć ruch prawej nogi z ruchem lewej ręki i odwrotnie. Zacząć należy od zwykłego marszu  w miejscu z wymachiwaniem rąk.