Sole Np.: siarczany (VI) , chlorki , siarczki, azotany (V), węglany, fosforany (V), siarczany (IV).

Co to są sole? Sole – są to związki chemiczne zbudowane z kationów metali lub kationu amonu NH4+ oraz anionów reszt kwasowych. Ogólny wzór soli ma postać: MnmRnm

Ustalenie wzorów soli Wzór sumaryczny soli w najprostszy sposób można ustalić z jej wzoru ogólnego. Należy zastosować regułę: liczba M . wartościowość M(n) = liczba R . wartościowość R(m), czyli : m(M) . n(M) = n(R) . m(R)

Podział soli Rodzaj kwasu Nazwa kwasu Nazwa soli Wartościowość Reszty kwasowej Kwasy beztlenowe Chlorowodorowy, siarkowodorowy Chlorek, siarczek I II tlenowe Siarkowy(VI), Siarkowy(IV), Azotowy(V), Węglowy, Fosforowy(V) Siarczan(VI), Siarczan(IV), Azotan(V), Węglan, Fosforan(V) III

Sole Sole często tworzą bezbarwne kryształy, np.. Sole sodu, potasu, wapnia. Znane są również sole barwne, np. sole miedzi ( zielone lub niebieskie), niklu ( zielone ), czy żelaza ( żółte, brązowe lub zielone ) .

Rozpuszczalność soli Analizując tabelę rozpuszczalności, można stwierdzić, że istnieją sole bardzo dobrze (łatwo) rozpuszczalne w wodzie, ale są też sole trudno rozpuszczalne lub nawet nierozpuszczalne.

Dysocjacja jonowa Mmn R n m  m Mn+ + n R m- Jeżeli sól rozpuszcza się w wodzie to ulega dysocjacji jonowej, czyli rozpadowi pod wpływem cząsteczek wody na jony: dodatnie – kationy i ujemne – aniony. Kationami są dodatnie jony metalu ( lub grupy amonowej ), Aniony to ujemne jony reszt kwasowych. Mmn R n m  m Mn+ + n R m-

Dysocjacja jonowa soli Chlorek wapnia dysocjuje na kationy wapnia i aniony chlorkowe: CaCl2  Ca2+ + 2 Cl – Siarczek sodu dysocjuje na kationy sodu i aniony siarczkowe: Na2S  2Na+ + S 2-

Dysocjacja jonowa soli Siarczan(VI) żelaza(III) dysocjuje na kationyżelaza(III) i aniony siarczanowe(VI) : Fe2(SO4)3  2 Fe 3+ + 3 SO42- Azotan (V) glinu dysocjuje na kationy glinu i aniony azotanowe(V): Al (NO3)3  Al3+ + 3 NO3 -

Dysocjacja jonowa soli Węglan potasu dysocjuje na kationy potasu i aniony węglanowe: K2CO3  2 K + + CO 3 2- Fosforan(V) sodu dysocjuje na kationy sodu i aniony fosforanowe(V): Na3PO4  3 Na + + PO4 3-

Reakcje zobojętniania Reakcje chemiczne przebiegają łatwo wówczas, gdy reagują ze sobą substancje o przeciwnych charakterach chemicznych, np. aktywny metal z niemetalem, kwas z zasadą.

Zapis ogólny reakcji zobojętniania. Zapis ogólny przebiegu reakcji chemicznej: Kwas + zasada  sól + woda czyli: H+ + OH  H2O

Reakcja zobojętniania Rekcja kwasu z zasadą nosi nazwę reakcji zobojętniania lub neutralizacji, ponieważ w wyniku reakcji kwasu ( odczyn kwasowy ) z zasadą ( odczyn zasadowy ) powstaje obojętna cząsteczka wody.

Reakcje metali z kwasami Jest to drugi sposób otrzymywania soli, który przestawia się zapisem cząsteczkowym. Zapis ogólny przedstawiamy: metal + kwas  sól + wodór

Szereg aktywności metali Wszystkie metale możemy ułożyć w szereg według wzrastającej aktywności chemicznej. Aktywność chemiczną metali określa się na podstawie możliwości wypierania wodoru z roztworu kwasu przez dany metal.

Metale aktywniejsze Metale umieszczone w szeregu aktywności metali powyżej wodoru są od niego aktywniejsze, czyli :

Reakcja chemiczna przebiega bardzo powoli, nawet w gorącej wodzie. Metale Reakcje z wodą Reakcje z parą wodną K Na Ca Reakcja chemiczna przebiega gwałtownie, powstaje produkt o odczynie zasadowym. Eksplozja Mg Al. Zn Fe Reakcja chemiczna przebiega bardzo powoli, nawet w gorącej wodzie. powstaje Wodór i tlenek metalu

Wzajemna aktywność metali. Na postawie szeregu aktywności metali można także określić wzajemną aktywność metali: Metal Reakcja z roztworem kwasu Ca, Mg, Al,Zn, Fe Reakcja chemiczna przebiega gwałtownie , wydziela się wodór. Sn Pb Reakcja chemiczna przebiega powoli , wydziela się wodór. Cu Reakcja chemiczna nie zachodzi

Metale 1. Metale aktywniejsze od wodoru. Wypierają wodór: z zimnej wody, z roztworów kwasów 2. Metale aktywniejsze od wodoru. z gorącej wody ( pary wodnej )

Metale Metale mniej aktywne od wodoru: nie wypierają wodoru z wody i roztworów kwasowych.

Szereg aktywności metali

Reakcje tlenków metali z kwasami. Reakcje tlenków metali z kwasami jest to następny sposób otrzymywania soli. Zapis ogólny przebiegu tych reakcji chemicznych: tlenek metalu + kwas  sól + woda

Reakcje tlenków metali z kwasami. Nie wszystkie metale reagują z kwasami, tworząc sole. Natomiast wszystkie tlenki metali, reagując z kwasami, tworzą sole.

Reakcje wodorotlenków metali z tlenkami niemetali. Sole można otrzymywać także poprzez reakcje wodorotlenków z niektórymi tlenkami niemetali. Zapis przebiegu reakcji chemicznej, to: tlenek kwasowy + zasada  sól + woda ( tlenek niemetalu)

Reakcje strąceniowe Reakcje strąceniowe są to reakcje chemiczne, w których wyniku powstają produkty trudno rozpuszczalne lub praktycznie nierozpuszczalne w wodzie, np. sole.

Reakcje strąceniowe - zapis Ogólny zapis : sól I + zasada  sól II + wodorotlenek ( jeden z produktów musi być trudno rozpuszczalny ) Wzory substancji trudno rozpuszczających się w wodzie lub praktycznie nierozpuszczalnych jak, np. AgCl, zapisuje się cząsteczkowo, gdyż właściwie nie dysocjują one w roztworze wodnym.

Poznajemy zastosowania soli Właściwości fizyczne NaCl: substancja stała o budowie krystalicznej bezbarwny, dobrze rozupucza się w wodzie. Właściwości chemiczne NaCl: sól, słony smak

Właściwości soli i tlen Właściwości fizyczne NaNO3: substancja stała o budowie krystalicznej bezbarwny, higroskopijny, dobrze rozpuszcza się w wodzie. Właściwości chemiczne NaNO3: sól, w temp. 380 o C rozkłada się na NaNO2 i tlen

Właściwości CaCO3 Właściwości fizyczne: substancja stała o budowie krystalicznej, biały , higroskopijny, nierozpuszczalny w wodzie. Właściwości chemiczne: sól, w temp. Około 900 o C rozkłada się na CaO i CO2, w reakcji z kwasami tworzy CO2.

Właściwości CaSO4 Właściwości fizyczne: substancja stała o budowie krystalicznej, biały, higroskopijny, trudno rozpuszcza się w wodzie. Właściwości chemiczne: sól w temp. Wyżej od 1000 o C rozkłada się na CaO i SO3

Prezentacje przygotowali: Samanta Stawska Milena Milcarz Sebastian Krug