Ekohumanistyczne społeczeństwo informacyjne jako warunek życia w Sytuacji Zmian i Ryzyka

Lesław Michnowski Członek Komitetu Prognoz Polska 2000 Plus przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk

Wnioski generalne (z systemowej analizy istoty kryzysu globalnego oraz informacyjnych uwarunkowań trwałego rozwoju [sustainable development] światowej społeczności, przeprowadzonej za pomocą modelu konceptualnego System Życia)

Kryzysu globalnego nie można przezwyciężyć poprzez SOCJAL - DARWINISTYCZNE pomniejszanie: (1) potencjału intelektualnego oraz (2) socjo-różnorodności światowej społeczności.

Czym więcej pracy - i wyższy powszechny standard życia – bez KOMPLEKSOWEJ wiedzy o skutkach pracy, tym szybciej GLOBALNA KATASTROFA.

Podstawowe pojęcia

(1) Ekohumanizm (2) Informacja (3) Sytuacja Zmian i Ryzyka (4) Moralna degradacja (5) Mądrość (6) Trwały rozwój (7) EWOLUCJA INTELEKTUALNA

(1)Ekohumanizm partnerskie współdziałanie DLA DOBRA WSPÓLNEGO – wszystkich ludzi (bogatych i biednych, społeczności wysoko rozwiniętych i w rozwoju opóźnionych), ich następców, oraz środowiska przyrodniczego – POWSZECHNIE wspomagane nauką i wysoką techniką.

(2)Informacja (każdy czynnik, który warunkuje życie i bardziej sprawne działanie systemu życia) jako: (2.1) - informacja realna zawarta w danej formie struktury układu: system życia – środowisko; (2.2) - informacja odwzorowująca przeszłość i przyszłość ww układu; (2.3) - konceptualna miara poziomu rozwoju systemu życia.

Podstawowy aksjomat i = B(n,q)1/s gdzie: i – poziom informacji (N. Wiener) – konceptualna miara poziomu rozwoju (i organizacji, oraz jakości) systemu życia; s – poziom entropii (ekospołecznej - LM), oraz ROZWOJOWYCH REZERW (LM) systemu życia; n – ilość elementów systemu życia; q – jakość elementów systemu życia, oraz B(n,q) – pewna funkcja zależna od rodzaju, oraz ilości i jakości elementów, systemu życia.

Synergia jako istotny środek TWORZENIA informacji (poprzez integrowanie odpowiednio zróżnicowanych elementów).

(3)Sytuacja Zmian i Ryzyka Taki stan uwarunkowań życia, gdy ZMIANY środowiska zachodzą na tyle SZYBKO, iż – dla życia – konieczne jest: (3.1) PRZEWIDYWANIE zmian w uwarunkowaniach życia i (3.2) PODEJMOWANIE DZIAŁAŃ dostosowawczych, obronnych, lub korygujących z odpowiednim WYPRZEDZENIEM (FEEDFORWARD).

Ryzyko (w Sytuacji Zmian i Ryzyka) związane jest z brakiem możliwości pełnego przewidywania skutków ludzkich działań i innych zmian w środowisku (niepełne zdeterminowanie przyszłego przebiegu procesu życia – teoria chaosu).

(4) Moralna degradacja (out-datedness) utrata zdolności podtrzymywania życia społeczności przezfizycznie (formalnie) nie zniszczoną jej formę życia (aksjologia, stosunki społeczne, technika, infrastruktura, itp).

Moralna degradacja nieuchronnym skutkiem zmian środowiska (uwarunkowań życia) głównie w wyniku rozwoju nauki i techniki.

Czym WIĘKSZE TEMPO ZMIAN środowiska, tym WIĘKSZE NATĘŻENIE MORALNEJ DEGRADACJI (form życia, do niedawna poprawnych, lecz już niezgodnych z nowymi uwarunkowaniami życia ludzi i przyrody). Czym WIĘKSZE TEMPO ZMIAN środowiska, tym WIĘKSZE NATĘŻENIE MORALNEJ DEGRADACJI (form życia, do niedawna poprawnych, lecz już niezgodnych z nowymi uwarunkowaniami życia ludzi i przyrody).

W Sytuacji Zmian i Ryzyka FEEDFORWARD niezbędnym warunkiem eliminowania negatywnych skutków moralnej degradacji. (konieczność sukcesywnego wzrostu potencjału: - intelektualnego, - nauki i - techniki) W Sytuacji Zmian i Ryzyka FEEDFORWARD niezbędnym warunkiem eliminowania negatywnych skutków moralnej degradacji. (konieczność sukcesywnego wzrostu potencjału: - intelektualnego, - nauki i - techniki)

(5) MĄDROŚĆ zdolność: (5.1) - OBSERWOWANIA zdarzeń zachodzących w układzie: podmiot życia społeczno-gospodarczego – środowisko (społeczno-przyrodnicze); podmiot życia społeczno-gospodarczego – środowisko (społeczno-przyrodnicze); (5.2) - ROZPOZNAWANIA procesów, których te zdarzenia dotyczą; (5.3) - PRZEWIDYWANIA przyszłego biegu tych procesów; (5.4) - ich POPRAWNEGO WARTOŚCIOWANIA, (5.5) - WSPOMAGANIA procesów pozytywnych i PRZECIWSTAWIANIA się procesom negatywnym.

Rozwój (społeczności) ta część procesu życia, podczas której postępuje zwiększanie jakości - w tym (1) trwałości i (2) sprawności funkcjonowania, oraz (3) jakości życia jednostek – danej społeczności.

Wzrostowi jakości życia towarzyszy wzrost długości wewnętrznie i zewnętrznie konstruktywnego okresu życia członków danej społeczności.

(6) Trwały rozwój (sustainable development) rozwój nie zakłócany (6.1) ekospołecznie kosztownymi zapaściami, oraz (6.2) budową na gruzach nowej krótkotrwałej formy życia.

Monitorowanie kompleksowe monitorowanie przebiegu procesu życia światowej społeczności i środowiska przyrodniczego uzupełnione danymi dotyczącymi: (1) jakości procesu życia (rozwój albo regres), (2) jego dynamiki (przyspieszenie, spowolnienie).

Trójfilarowość trwałego rozwoju (WSSD, Johannesburg 02) zintegrowanie (1) rozwoju społecznego z (2) rozwojem gospodarczym oraz (3) ochroną środowiska, jako istotny warunek osiągnięcia zdolności trwałego rozwoju światowej społeczności.

Warunek rozwoju (systemów życia) sż – system życia kp – konstrukcja pomnażająca kr -- konstrukcja regeneracyjna ki – KONSTRUKCJA INNOWACYJNA df – destrukcja fizyczna dm – DESTRUKCJA MORALNA Rozwój (wzrost jakości sż), gdy: kp + kr + ki > df + dm; Regres, gdy: kp + kr + ki < df + dm; Nadwyżka tworzenia nad niszczeniem (lub nierozsądnym wyzbywaniem się)

(7) EWOLUCJA INTELEKTUALNA POWSZECHNA ekohumanistycznie wartościowana WSTĘPNA WYPRZEDZAJĄCA (FEEDFORWARD) SELEKCJA zamierzeń zmian w PRZESTRZENI WIRTUALNEJ (metodami symulacji komputerowej)

Podstawowe tezy

Główna przyczyna GLOBALNEGO KRYZYSU brak umiejętności przezwyciężania negatywnych skutków MORALNEJ DEGRADACJI Główna przyczyna GLOBALNEGO KRYZYSU brak umiejętności przezwyciężania negatywnych skutków MORALNEJ DEGRADACJI

Dla eliminowania negatywnych skutków moralnej degradacji niezbędne: (1) coraz to większy potencjał intelektualny oraz (2) coraz to więcej ekospołecznie użytecznej pracy poznawczej i innowacyjnej.

STRUKTURALNE BEZROBOCIE nie jest nieuchronne. Jest ono skutkiem: (1) krótkowzroczności oraz (2) FAŁSZYWEJ świadomości informatycznej ELIT.

Nie można zbudować super- komputera, który przewyższy potencjałem intelektualnym (w tym intuicji i sumienia) mądrego człowieka wspomagającego się tym super- komputerem.

Nie ma bezwzględnych GRANIC WZROSTU i trwałego ROZWOJU (LUDZKIEJ społeczności) kierowanego powszechną MĄDROŚCIĄ.

Podstawowe kolejne (względne) granice wzrostu: 1 – BEZWŁADNOŚCIOWA – konieczność antycypatywności (feedforward); 2 – ŚRODOWISKOWA (AKSJOLOGICZNA) – konieczność aksjologii ekohumanistycznej; 3 – KATASTROFICZNA – konieczność symbiozy.

Rozwojowe przekraczanie granic wzrostu uwarunkowane zwiększaniem: (1) – dalekowzroczności; (2) – elastyczności; (3) – rezerwotwórczości, oraz (4) – obszaru opiekuńczej troski o kondycję środowiska. A także - PODZIAŁEM efektów społecznego procesu pracy według EKOSPOŁECZNEJ jej UŻYTECZNOŚCI.

Konsekwencje zaistnienia Sytuacji Zmian i Ryzyka dla życia globalnego ekosystemu – SCTŚ, systemu (systemów) otwartego ze zdolnością homeostazy:

W Sytuacji Zmian i Ryzyka niezbędna WYSOKA SPRAWNOŚĆ INFORMACYJNA wymusza KOOPERACJĘ - dla dobra wspólnego – zamiast (egoistycznie motywowanej) ŚMIERCIONOŚNEJ RYWALIZACJI

W miejsce wysoce ekospołecznie kosztownego, - w Sytuacji Zmian i Ryzyka – moralnie zdegradowanego, darwinizmu społecznego konieczność mechanizmów EWOLUCJI INTELEKTUALNEJ

Dla trwałego rozwoju INFORMACYJNE SPOŁECZEŃSTWO (1) - powszechnej mądrości; (2) - wysokiej kultury informacyjnej (m.in. wiedza o rozwojowej synergii); (3) - informacyjnie sprawne; (4) - dostępu do wiedzy o skutkach ludzkich działań i innych zmian w uwarunkowaniach życia ludzi i przyrody; (5) - EWOLUCJI INTELEKTUALNEJ..

Dla uniknięcia globalnej katastrofy – pilnie podjąć budowę POWSZECHNIE DOSTĘPNEGO światowego systemu: kompleksowego monitorowania, dalekosiężnego przewidywania, oraz wymiernego wartościowania skutków polityki, pracy i innych zmian w uwarunkowaniach życia ludzi i przyrody.

Proponowany światowy system informacyjny jest niezbędny m.in. dla: (1) - realizacji trójfilarowej wizji sustainable development - trwałego rozwoju światowej społeczności; (2) – ukształtowania sprawiedliwej globalizacji (Inclusive Globalization, fair globalization); (3) – stworzenia gospodarki opartej na kompleksowym rachunku korzyści i kosztów gospodarowania (ujmującym społeczne i przyrodnicze składniki tego rachunku – internalizing externalities), preferującej ekospołecznie użyteczną aktywność gospodarczą; (4) – opanowania zdolności kształtowania trwałego wzrostu gospodarczego (sustained economic growth); (5) – rozsprzęgnięcia (decoupling) wzrostu gospodarczego od wzrostu zużywania deficytowych zasobów oraz degradacji środowiska; (6) – sprzęgnięcia (coupling) wzrostu gospodarczego z rozwojem społecznym, w tym powszechnym podnoszeniem jakości życia. Proponowany światowy system informacyjny jest niezbędny m.in. dla: (1) - realizacji trójfilarowej wizji sustainable development - trwałego rozwoju światowej społeczności; (2) – ukształtowania sprawiedliwej globalizacji (Inclusive Globalization, fair globalization); (3) – stworzenia gospodarki opartej na kompleksowym rachunku korzyści i kosztów gospodarowania (ujmującym społeczne i przyrodnicze składniki tego rachunku – internalizing externalities), preferującej ekospołecznie użyteczną aktywność gospodarczą; (4) – opanowania zdolności kształtowania trwałego wzrostu gospodarczego (sustained economic growth); (5) – rozsprzęgnięcia (decoupling) wzrostu gospodarczego od wzrostu zużywania deficytowych zasobów oraz degradacji środowiska; (6) – sprzęgnięcia (coupling) wzrostu gospodarczego z rozwojem społecznym, w tym powszechnym podnoszeniem jakości życia.

ITU – Golden Book 2006 Apel Warszawski - O ekorozwój Pierwszy Światowy Kongres Uniwersalizmu1993. Holistic Approach to Development "Dialogue and Humanism". 1994, nr 2-3. Polska Inicjatywa Na Rzecz Trwałego Rozwoju Świata, wystąpienie do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w roku Apel Klubu Twórców Ekorozwoju: O ekohumanizm i budowę informacyjnych podstaw trwałego rozwoju czerwiec 1999.

(…) information is the key to (sustainability - LM) transformation. (…) When its information flows are changed, any system will behave differently. (See: Tools for Transition to Sustainability, in: Meadows and alt, Limits to Growth, the 30 -Years Update)

Czym więcej pracy - i wyższy powszechny standard życia – bez KOMPLEKSOWEJ wiedzy o skutkach pracy, tym szybciej GLOBALNA KATASTROFA (wyczerpanie deficytowych zasobów i zdegradowanie środowiska przyrodniczego).

Kryzysu globalnego nie można przezwyciężyć poprzez SOCJAL - DARWINISTYCZNE pomniejszanie: (1) potencjału intelektualnego oraz (2) socjo-różnorodności światowej społeczności (20-80%, clash of civilizations, wojna o dostęp do deficytowych zasobów).

Społeczeństwo Informacyjne EWOLUCJI INTELEKTUALNEJ to warunek życia w Sytuacji Zmian i Ryzyka

Dziękuję za uwagę Lesław Michnowski