Literatura i materiały źródłowe SEMINARIUM 5. Literatura i materiały źródłowe spis, cytacja Prowadzący: dr hab. inż. Wanda Wilczyńska-Michalik, prof. UP Autor: Wanda Wilczyńska-Michalik Instytut Geografii Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Kontakt: wmichali@up.krakow.pl tel: 012 6626261

Literatura czy bibliografia? Sprawa bibliografii (od gr. biblion 'książka' + gr. grapho 'piszę') nie sprowadza się do różnicy pomiędzy określeniami literatura i bibliografia. W edytorstwie wyróżnia się dwa podstawowe typy zestawień bibliograficznych – bibliografię załącznikową (przedmiotową) oraz bibliografię podmiotową. Literatura to wszystkie dzieła artystyczne tj. literatura piękna oraz teksty użytkowe, tj. literatura stosowana zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym.

Literatura czy bibliografia? „Bibliografia załącznikowa” opatrywana jest w publikacjach nagłówkiem: Bibliografia, Piśmiennictwo lub Literatura przedmiotu i stanowi wykaz dokumentów (książek, artykułów, gazet, czasopism, publikacji elektronicznych itp.) cytowanych lub powoływanych przez autora danej pracy. Czasami zamieszcza się w niej również dzieła związane tematycznie z tekstem danej publikacji. Bibliografia załącznikowa może też zawierać dzieła osoby, której publikacja dotyczy. Na podstawie: http://poradnia.pwn.pl/

Literatura czy bibliografia? „Bibliografia podmiotowa” opatrywana jest w publikacjach nagłówkiem: Literatura źródłowa, Teksty źródłowe, Materiały źródłowe lub Źródła i jest wykazem tekstów źródłowych, które stanowiły przedmiot analizy (np. analizy danych) bądź źródło przykładów (cytatów) w danej publikacji (pracy dyplomowej). Są to np. roczniki statystyczne, raporty o stanie środowiska, materiały udostępnione przez różne instytucje itp. Na podstawie: http://poradnia.pwn.pl/

Jak w świetle faktów przedstawionych na poprzednich slajdach zatytułować rozdział obejmujący zarówno spis książek, artykułów, notatek z gazet, wiadomości z publikacji elektronicznych itp., jak i teksty źródłowe, które zostały zacytowane lub powoływane przez autora pracy (licencjackiej, magisterskiej)? Należy pamiętać, że „bibliografia” powinna zawierać szczegóły dotyczące wszystkich publikacji uwzględnionych (i koniecznie zacytowanych) w tekście

Spis ten obejmuje następujące elementy: Bibliografia (lub literatura stosowana) (pozycje książkowe, monograficzne, artykuły w czasopismach itp.) Literatura źródłowa (roczniki statystyczne, dane GUS, Raporty o stanie Środowiska, Plany Zagospodarowania Przestrzennego, Programy Gospodarki Odpadami, Polityka Energetyczna i in., pozycje książkowe, broszury, materiały informacyjne itp. opublikowane) Materiały źródłowe - materiały niepublikowane, np. „plan oczyszczalni ścieków” udostępniony przez urząd gminy, „technologia rekultywacji gleby czy hałdy” (udostępniony przez zakład przemysłowy lub górniczy realizujący przedsięwzięcie) 4. Informacje ze źródeł internetowych (zasoby internetowe)

Propozycja 1. Spis tworzymy oddzielnie dla każdego z 4 elementów: Bibliografia Literatura źródłowa Materiały źródłowe Zasoby internetowe Pamiętając, że są one nienumerowane a tylko element „Bibliografia” umieszczamy od nowej strony, pozostałe podtytuły wyróżniamy odpowiednią czcionką w ciągu dalszym

Bibliografia i materiały źródłowe lub ewentualnie Propozycja 2. Łączymy – elementy 1,2,3 i kolejno, alfabetycznie zestawiamy pozycje w rozdziale zatytułowanym: Bibliografia i materiały źródłowe lub ewentualnie Literatura i materiały źródłowe Literatura przedmiotu i materiały źródłowe Pod tym zestawieniem umieszczamy spis „zasobów internetowych” (4) i ewentualnie odrębnie Spis aktów prawnych (5)

Zasoby internetowe w kolejności alfabetycznej, wg schematu: nazwa strony internetowej, adres strony internetowej np. Ministerstwo Środowiska, www.mos.gov.pl/ Uniwersytet Pedagogiczny, www.up.krakow.pl/

Dobrze skonstruowany spis wykorzystanej literatury i innych materiałów informacyjnych oraz ich prawidłowe cytowanie w tekście pracy dyplomowej pozwalają na odnalezienie przez czytelnika wszelkich danych niezbędnych do odszukania cytowanego źródła (np. w bibliotece, księgarni itp.) Przy ocenie pracy dyplomowej uwzględnia się następujący element: „dobór literatury, jej przegląd, wykorzystanie i jej cytowanie w pracy” (według skali 3-stopniowej)

Spis pozycji winien być ponumerowany i sporządzony wg alfabetycznego układu nazwisk autorów ,   wg schematu: Nazwisko i pierwsza(e) litera(y) imienia (on); Rok wydania; Tytuł, Wydawca, Miejsce wydania. Dotyczy to zwartych publikacji w całości publikacji. Jeżeli chodzi o wykorzystane tylko części opracowań (w tym także artykuły) należy podać strony.

Cytowanie wybranych pozycji w tekście pracy i w bibliografii Przypadki szczegółowe: Praca, z której czerpiemy informacje to praca zbiorowa (pod redakcją ….) Zarówno w bibliografii jak i w tekście pracy cytujemy ją wg tytułu, np. w tekście pracy: Doskonały materiał do dyskusji na forum międzynarodowym na temat zmian klimatycznych w miastach Europy Środkowej stanowi monografia Klimat Krakowa w XX wieku (2007). w bibliografii Klimat Krakowa w XX wieku, 2007, Matuszko D. (red.), Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1 – 251

Cytowanie wybranych pozycji w tekście pracy i w bibliografii W monografii Klimat Krakowa w XX wieku (2007) zawarte są artykuły różnych autorów. Jeśli wykorzystujemy w pracy informacje z wybranego artykułu wówczas zarówno w tekście pracy jak i w bibliografii pracę tę umieszczamy według nazwiska (nazwisk) autora (autorów) w tekście pracy: W Krakowie w XX w. średnia roczna wartość temperatury powietrza wynosiła 8,70C (Piotrowicz, 2007). lub: Według Piotrowicz (2007) w Krakowie w XX w. średnia roczna wartość temperatury powietrza wynosiła 8,70C w bibliografii: Piotrowicz K., 2007, Temperatura powietrza [w:] Klimat Krakowa w XX wieku, Matuszko D. (red.), Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 99 - 112

Cytowanie wybranych pozycji w tekście pracy i w bibliografii Jeśli w tekście pracy, np. w „Przeglądzie literatury”, przedstawiamy na dany temat informacje z prac wielu autorów, wówczas w nawiasie umieszczamy nazwiska autorów i rok wydania pozycji w kolejności chronologicznej. np.. „pierwsza seria pomiarów temperatury powietrza w Krakowie została opublikowana i opracowana przez Steczkowskiego (1839). Analizą temperatury powietrza zajmowali się także: Dove (1849), Weisse (1853), Wierzbicki (1871; 1875)”.

Cytowanie wybranych pozycji w tekście pracy i w bibliografii Jeśli cytujemy dwie lub więcej prac danego autora opublikowanych w tym samym roku, wówczas do roku dopisujemy litery –a, b, c ….. Największy wkład w poznanie warunków termicznych Krakowa wniosły prace: Milaty (1955), Morawskiej-Horawskiej (1991a,b; 1992) itd. Jeśli autorami pracy, którą cytujemy jest dwóch autorów, wówczas w nawiasie wpisujemy oba nazwiska a po przecinku rok wydania pozycji np.. w tekście pracy „Lewińska i Wypych (2007) opisali sytuację klimatyczną Krakowa”. Sytuacja klimatyczna Krakowa jest niekorzystna (Lewińska i Wypych, 2007).

Cytowanie wybranych pozycji w tekście pracy i w bibliografii „Charakteryzując położenie geograficzne obszaru Nadleśnictwa Dębica przedstawiono regionalizację przyrodniczo-leśną według Tramplera i innych (1990), którzy zaklasyfikowali teren badań do dwóch krain przyrodniczo-leśnych”.

Cytowanie wybranych pozycji w tekście pracy i w bibliografii „Na podstawie regionalizacji fizyczno-geograficznej według Kondrackiego (1998) Nadleśnictwo Dębica położone jest w obrębie dwóch podprowincji: Zewnętrzne Karpaty Zachodnie oraz Północne Podkarpacie”. W bibliografii: Kondracki J., 1998, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 305-309

Cytowanie wybranych pozycji w tekście pracy i w bibliografii „Jak podaje Raport o stanie środowiska w województwie podkarpackim (2006) wody podziemne na omawianym terenie są znacznie mniej zdegradowane jakościowo od wód powierzchniowych. W obrębie badanego obszaru występują zbiorniki wód podziemnych różnego wieku: przedczawrtorzędowe (trzeciorzędowe i kredowe) oraz czwartorzędowe (Program Ochrony…,1995)”. W bibliografii: Raport o stanie środowiska w województwie podkarpackim, 2006, Rzeszów, 1- 25 Uwaga! Powyższa pozycja może być zestawiona w spisie „Bibliografia”, gdyż jest ona drukowana. Należy do tzw. literatury źródłowej Materiały źródłowe Program ochrony przyrody Nadleśnictwa Dębica na lata 2000 – 2015, 1995, 2005 (aktualizacja), materiały Nadleśnictwa Dębica, 1-82 Uwaga! Materiały źródłowe, pozycje niedrukowane powinny być zestawione w spisie „Materiały źródłowe”