Pracownia Języków Obcych IBE Agata Gajewska-Dyszkiewicz LEKCJA JĘZYKA ANGIELSKIEGO Z PERSPEKTYWY GIMNAZJALISTÓW Bydgoszcz, 18.02.2013 Pracownia Języków Obcych IBE Agata Gajewska-Dyszkiewicz

Użycie języka docelowego Formy pracy Materiały dydaktyczne Wnioski PLAN PREZENTACJI Badania umiejętności językowych gimnazjalistów realizowanych przez PJO IBE – ESLC i BUNJO Nastawienie do lekcji Przebieg lekcji Użycie języka docelowego Formy pracy Materiały dydaktyczne Wnioski Jeżeli czas pozwoli postaram się powiedzieć o …

międzynarodowe (14 krajów) poprzeczne BADANIA UMIEJĘTNOŚCI JĘZYKOWYCH GIMNAZJALISTÓW PROWADZONE PRZEZ PJO IBE ESLC BUNJO międzynarodowe (14 krajów) poprzeczne próba reprezentatywna - 146 szkół, n=3324 uczniowie klas III język angielski i niemiecki testy językowe & kwestionariusze krajowe podłużne próba 120 szkół, n= 4716 (ankiety), n=480 (wywiady) uczniowie klas I język angielski testy językowe, kwestionariusze, wywiady, obserwacje, kwerendy Prezentowane informacje pochodzić będą z trzech żródeł

WYNIKI I INTERPRETACJA Cechy badania Interpretacja wywiady informacje kontekstowe oparte na deklaracjach analizy korelacyjne brak reprezentatywności krytyczne podejście do deklaracji wnioskowanie o wpływie tylko przy mocnych przesłankach

Większość uczniów I klasy gimnazjum NASTAWIENIE Większość uczniów I klasy gimnazjum Wynosi ze szkoły podstawowej pozytywne nastawienie do nauki języków i lekcji języków Lubi uczyć się języka angielskiego w gimnazjum Lubi i docenia swojego nauczyciela Lubi i czuje się komfortowo w swojej grupie 57. Nauka języka obcego jest przydatna. 85,38% 5,69% 9. Każdy może się nauczyć języka obcego. 83,04% 7,36% 51. Uczenie się j. obcego jest ważne. 82,53% 6,25% 58. Gdy człowiek zna języki obce lepiej zarabia. 80,40% 6,41% 56. Moje plany na przyszłość wymagają dobrej znajomości języków obcych. 63,93% 14,22% 21,85% 59. Myślę, że języki obce są ważnymi przedmiotami w szkole. 75,76% 7,83% 16,41% 6. Nauka języka obcego różni się od nauki innych przedmiotów szkolnych. 63,28% 14,60% 22,12% 53. Nauka języka obcego jest łatwa. 42,47% 22,08% 35,45%

DOBRE NASTAWIENIE I DOŚWIADCZENIA Z SP Lubiłem\am lekcje języka obcego w szkole podstawowej (SP). 65,19% 16,93% Nauka języka obcego w SP była dla mnie łatwa. 64,39% 12,57% Lubiłem\am nauczyciela, który mnie uczył j. obcego w SP. 67,09% 18,81% Miałem\am dobry oceny z j. obcego w SP. 68,28% 11,71% 57. Nauka języka obcego jest przydatna. 85,38% 5,69% 9. Każdy może się nauczyć języka obcego. 83,04% 7,36% 51. Uczenie się j. obcego jest ważne. 82,53% 6,25% 58. Gdy człowiek zna języki obce lepiej zarabia. 80,40% 6,41% 56. Moje plany na przyszłość wymagają dobrej znajomości języków obcych. 63,93% 14,22% 21,85% 59. Myślę, że języki obce są ważnymi przedmiotami w szkole. 75,76% 7,83% 16,41% 6. Nauka języka obcego różni się od nauki innych przedmiotów szkolnych. 63,28% 14,60% 22,12% 53. Nauka języka obcego jest łatwa. 42,47% 22,08% 35,45%

POZYTYWNE ODNIESIENIE DO NAUCZYCIELA Mój nauczyciel języka angielskiego w szkole jest zaangażowany w prowadzenie lekcji i lubi angielski. 82,22%; 6,61% Mój nauczyciel języka angielskiego w szkole jest przyjazny i pomocny. 77,63%; 9,46% Mój nauczyciel języka angielskiego w szkole jest sprawiedliwy wobec wszystkich uczniów. 77,59%; 10,59%

POZYTYWNE ODNIESIENIE DO NAUCZYCIELA (dane z wywiadów, liczebności) Liczebności uczniów wskazujących określone przyczyny zadowolenia z nauki języka angielskiego

POZYTYWNE ODNIESIENIE DO GRUPY (dane z wywiadów, liczebności) 45. Lubię grupę, w której uczę się języka angielskiego. 74,92% 9,70% 15,38% Podręcznik, z którego uczymy się języka angielskiego w szkole jest dla mnie na odpowiednim poziomie. 68,51% 12,34% 19,15% W tym roku szkolnym poziom grupy, w której uczę się angielskiego jest dla mnie odpowiedni . 68,19% 11,87% 19,94% Tempo lekcji języka angielskiego w szkole jest dla mnie odpowiednie. 67,68% 12,68% 19,64% Grupa, w której uczę się języka angielskiego dobrze współpracuje. 61,44% 14,47% 24,09%

POZYTYWNE ODNIESIENIE DO GRUPY Lubię grupę, w której uczę się języka angielskiego. 74,92% 9,70% Grupa, w której uczę się języka angielskiego dobrze współpracuje. 61,44% 14,47% 45. Lubię grupę, w której uczę się języka angielskiego. 74,92% 9,70% 15,38% 23. Podręcznik, z którego uczymy się języka angielskiego w szkole jest dla mnie na odpowiednim poziomie. 68,51% 12,34% 19,15% 20. W tym roku szkolnym poziom grupy, w której uczę się angielskiego jest dla mnie odpowiedni . 68,19% 11,87% 19,94% 22. Tempo lekcji języka angielskiego w szkole jest dla mnie odpowiednie. 67,68% 12,68% 19,64% 46. Grupa, w której uczę się języka angielskiego dobrze współpracuje. 61,44% 14,47% 24,09%

POWODY ZŁEGO SAMOPOCZUCIA W GRUPIE 45. Lubię grupę, w której uczę się języka angielskiego. 74,92% 9,70% 15,38% 23. Podręcznik, z którego uczymy się języka angielskiego w szkole jest dla mnie na odpowiednim poziomie. 68,51% 12,34% 19,15% 20. W tym roku szkolnym poziom grupy, w której uczę się angielskiego jest dla mnie odpowiedni . 68,19% 11,87% 19,94% 22. Tempo lekcji języka angielskiego w szkole jest dla mnie odpowiednie. 67,68% 12,68% 19,64% 46. Grupa, w której uczę się języka angielskiego dobrze współpracuje. 61,44% 14,47% 24,09%

DOPASOWANIE POZIOMU GRUPY Podręcznik, z którego uczymy się języka angielskiego w szkole jest dla mnie na odpowiednim poziomie. 68,51% 12,34% W tym roku szkolnym poziom grupy, w której uczę się angielskiego jest dla mnie odpowiedni . 68,19% 11,87% Tempo lekcji języka angielskiego w szkole jest dla mnie odpowiednie. 67,68% 12,68% ok.. 19,64% UCZNIOW ZGADZA SIĘ CZESCIOWO

ELEMENTY TYPOWEJ LEKCJI JĘZYKA ANGIELSKIEGO Dla większości uczniów klasy I gimnazjum lekcja polega na wykonywaniu ćwiczeń Poszczególne umiejętności językowe są nauczane w sposób zrównoważony Najwięcej trudności przysparza uczniom nauka gramatyki

PRZEBIEG TYPOWEJ LEKCJI Typowa lekcja języka angielskiego polega przede wszystkim na wykonywaniu ćwiczeń – głównie z książek, ale też z płyty lub przez Internet. Pozostałe typowe elementy lekcji to czytanie, w tym czytanie na ocenę, omawianie słownictwa, realizacja/ omówienie tematu lekcji oraz praca z podręcznikiem, omawianie gramatyki, tłumaczenie tekstu na polski. Rysunek 72 jest ilustracją liczebności uczniów wskazujących określone elementy typowej lekcji z języka angielskiego.

ZRÓWNOWAŻONY NACISK NA NAUKĘ POSZCZEGÓLNYCH UMIEJĘTNOSĆI JĘZYKOWYCH

TRUDNOŚCI W NAUCE POSZCZEGOLNYCH UMIEJĘTNOŚCI I ŚRODKÓW JĘZYKOWYCH

UŻYCIE JĘZYKA DOCELOWEGO NA LEKCJI Ok. połowa uczniów I klasy gimnazjum twierdzi, że ich nauczyciele mówią na lekcji przeważnie po angielsku Istnieje różnica w komunikacji nauczyciel-klasa i nauczyciel-uczeń Co czwarty uczeń klasy III praktycznie nie używa języka angielskiego do komunikacji z innymi uczniami Istnieje związek między intensywnością komunikacji w języku angielskim nauczycieli i uczniów

UŻYCIE JĘZYKA DOCELOWEGO NA LEKCJI PRZEZ NAUCZYCIELA Nauczyciele prowadza zajęcia z języka angielskiego mniej więcej równie często tylko po polsku jak tylko po angielsku. Mniejsza część uczniów deklarowała, że ich nauczyciele prowadzą lekcje zarówno po polsku jak i po angielsku, mniej więcej pół na pół.

UŻYCIE JĘZYKA DOCELOWEGO NA LEKCJI (rozkład procentowy) Zawsze Zazwyczaj Czasami Bardzo rzadko Nigdy Nauczyciel mówi do całej klasy 14 42 30 10 4 Uczniowie zabierają głos przed całą klasą 18 27 25 19 Nauczyciel mówi do jednego lub dwóch uczniów 8 37 Uczniowie mówią do nauczyciela 6 21 35 23 15 Uczniowie pracują w grupach lub rozmawiają ze sobą 3 24 32 31 Na lekcjach angielskiego niemal jednej czwartej gimnazjalistów uczniowie praktycznie nie używają nauczanego języka. Ponadto, co dziesiąty uczeń uczęszcza na lekcje, na których nauczyciel w zasadzie nie używa angielskiego. Grupa gimnazjalistów, która wybrała odpowiedź nigdy lub bardzo rzadko we wszystkich pozycjach pytania o częstotliwość używania przez uczniów angielskiego na lekcjach (tj. gdy uczniowie mówią do nauczyciela, gdy pracują w grupach i rozmawiają ze sobą oraz gdy zabierają głos przed całą klasą) stanowiła 24% badanych Tylko na lekcji blisko co czwartego gimnazjalisty ma miejsce w miarę regularna komunikacja w nauczanym języku we wszystkich kierunkach interakcji: uczeń-nauczyciel, nauczyciel-uczeń, nauczyciel-uczniowie, uczeń-uczeń, uczeń-uczniowie. Dokładnie 24% uczniów wskazało dla wszystkich pozycji dwóch omawianych pytań odpowiedź inną niż nigdy lub bardzo rzadko, czyli określając częstotliwość wypowiedzi po angielsku uczniów i nauczyciela wybrało na odpowiedzi czasami, zazwyczaj i zawsze

ZWIĄZEK MIEDZY UŻYWANIEM JĘZYKA DOCELOWEGO PRZEZ NAUCZYCIELI I UCZNIÓW (regresja porządkowa, ilorazy szans, p<0,05) Nigdy Bardzo rzadko Zazwyczaj Zawsze Uczniowie mówią do nauczyciela 0,15 0,44 2,11 10,37 Uczniowie zabierają głos przed całą klasą 0,32 0,66 2,33 7,33 Uczniowie pracują w grupach i rozmawiają ze sobą 0,61 1,58 4,05 Iloraz szans jest miarą pokazującą, ile razy większa jest szansa zajścia zjawiska w jednej grupie w porównaniu z drugą grupą. Szansa natomiast jest stosunkiem prawdopodobieństwa zajścia zdarzenia, do jego nie zajścia (p/1-p).

FORMY PRACY Dominujące formy interakcji to interakcja nauczyciel-klasa, wypowiedź pojedynczego ucznia 60% gimnazjalistów twierdzi, że wypowiada się przed klasą rzadko lub nigdy 47% gimnazjalistów twierdzi, że ma rzadko lub nigdy ma szansę pracować w grupie 47% jest nauczanie frontalne, które wiąże się z dominującą rolą nauczyciela w klasie. Dziewięciu na dziesięciu badanych gimnazjalistów deklaruje, że nauczyciel mówi do całej klasy prawie zawsze lub zazwyczaj. Niemal równie często uczniowie pracują indywidualnie. Stosunkowo często wykorzystywanymi formami pracy są również: wypowiedź pojedynczego ucznia przed całą klasą oraz rozmowa nauczyciela z jednym lub dwoma uczniami, choć tu zaobserwować można już znacznie większe zróżnicowanie odpowiedzi uczniów. Najpopularniejsze formy pracy zakładają zatem: brak interakcji (praca indywidualna), interakcję uczeń/nauczyciel – klasa lub nauczyciel – uczeń. W oczach gimnazjalistów najrzadziej stosowane są natomiast formy pracy wykorzystujące grupowe uczenie się, a więc pozwalające uczniom na bezpośrednią komunikację między sobą. Aż 60% polskich gimnazjalistów stwierdziło, że na lekcjach grupa uczniów wypowiada się przed całą klasą bardzo rzadko lub nigdy, a niemal co drugi uczeń (47%) zadeklarował, że ma szansę pracować w grupie bardzo rzadko lub nigdy.

Prawie zawsze Zazwycza j Czasami Bardzo rzadko Nigdy Nauczyciel mówi do całej klasy 71 19 6 2 Uczniowie pracują pojedynczo 39 44 11 4 Pojedynczy uczeń wypowiada się przed całą klasą 13 23 29 22 12 Nauczyciel rozmawia z jednym lub dwoma uczniami 21 41 7 Grupa uczniów wypowiada się przed całą klasą 3 9 28 35 25 Uczniowie pracują w grupach 33 14

PORZĄDANE ZMIANY W PRZEBIEGU LEKCJI

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ a.gajewska@ibe.edu.pl