Latarnik

Autor Henryk Sienkiewicz pseud. Litwos, urodził się 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej na Podlasiu, a zmarł 5 listopada 1916 r. w Vevey w Szwajcarii.

Gatunek i rodzaj literacki Gatunek-nowela Rodzaj-epika Czas wydarzeń-XIXw.

Bohaterowie Skawiński - latarnik, żołnierz, tułacz. Mr Izaak Falconbridge - konsul Stanów Zjednoczonych w Panamie, przyjmuje do pracy Skawińskiego, podziwia jego waleczność, odwagę, upór w pokonywaniu przeciwności losu. Johns - strażnik portowy, przynosi Skawińskiemu wiadomość o zatonięciu łodzi i utracie posady.

Charakterystyka Skawińskiego Skawiński, mężczyzna siedemdziesięcioletni, objął posadę latarnika w Aspinwall. Pragnął odpoczynku, spokoju. Jego życie było bardzo burzliwe. Brał udział w powstaniu listopadowym, wojnie domowej w Hiszpanii, walczył we Francji, na Węgrzech. Nigdzie nie potrafił zostać na dłużej. W swoim życiu wykonywał wiele zawodów: był kopaczem złota, poszukiwaczem diamentów, kowalem, marynarzem, a nawet właścicielem fabryki cygar. Lubił swoją pracę, sumiennie wykonywał obowiązki latarnika. Nie narzekał na samotność, obserwował niebo i morze. Kontakt z naturą sprawiał, że czuł się szczęśliwy.  Lektura "Pana Tadeusza" sprawiła, że serce zaczęło mu mocniej bić, ożyły wspomnienia. Zapomniał zapalić latarnię, przez co stracił pracę. Musiał wyruszyć na dalszą tułaczkę.

Problematyka "Latarnik" jest utworem o problematyce patriotycznej. Opowiada o miłości do ojczyzny, obowiązku poświęcenia dla niej życia. Patriotyzm ukazany jest tu jako przywiązanie do języka, jako poczucie więzi z narodem. Bohater noweli walczył o wolność na wszystkich kontynentach. Jego los jest symbolem życia wszystkich pielgrzymów, żołnierzy tułaczy, emigrantów.

Okoliczności powstania Utwór powstał w Stanach Zjednoczonych podczas podróży Sienkiewicza po tym kraju. Pisarz wyjechał tam w 1876. Wysyłał do Polski, będącej wtedy pod zaborami, korespondencje drukowane w Gazecie Polskiej. O powstaniu noweli Sienkiewicz poinformował w przypisach: Opowiadanie to osnute jest na wypadku rzeczywistym, o którym pisał w swoim czasie Julian Horain w jednej ze swoich korespondencji z Ameryki. Pierwowzorem postaci latarnika Skawińskiego był Polak o nazwisku Siellawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika było zaniedbanie obowiązków na skutek lektury Murdelion Zygmunta Kaczkowskiego.

Streszczenie W małym miasteczku Aspinwall, niedaleko Panamy, w dziwnych okolicznościach ginie latarnik. Na jego miejsce nie ma wielu chętnych, gdyż praca ta jest trudna i odpowiedzialna. Po jakimś czasie zgłasza się jednak starszy człowiek nazwiskiem Skawiński. Był on Polakiem, który przebywał już 40 lat na emigracji. Jego rodzice zmarli, kiedy on był jeszcze bardzo mały. Już jako młody chłopak walczył w powstaniu listopadowym. Następnie wyjechał i tułał się po całym świecie. Kopał złoto w Australii, poszukiwał diamentów w Afryce, pełnił funkcję strzelca rządowego w Indiach Wschodnich, miał farmę w Kalifornii (zrujnowała ją susza), handlował z brazylijskimi dzikimi plemionami (jego tratwa rozbiła się na Amazonce), prowadził warsztat kowalski w Helenie w Arkanas (stracił go podczas pożaru miasta), był marynarzem, pracował jako harpunnik na statku wielorybniczym, posiadał fabrykę cygar w Hawanie (został okradziony przez wspólnika, gdy zachorował na febrę). W wieku 70 lat postanowił osiąść na stałe i spędzić swoje ostatnie dni jako latarnik. Teraz jego życie jako latarnika upływa spokojnie i monotonnie. Codziennie zapala on swoją latarnię, rozświetlając drogę statkom. Pewnego dnia na łodzi przywożącej mu wodę i żywność Skawiński zauważa paczkę. Znajdują się w niej polskie książki. Wczytując się w ich treść, przypomina sobie ojczyznę. Przed oczyma ukazują mu się piękne krajobrazy - jego ukochana Polska. W wielkim wzruszeniu pada na ziemię. Zauważa go wtedy Johns-strażnik portowy. Zaniepokojony jego zachowaniem budzi go, uświadamia, że zapomniał zapalić latarnię i jeden ze statków rozbił się. W ten sposób Skawiński traci posadę latarnika i rozpoczyna się jego dalsza tułaczka.