„Do poważnego kryzysu lepiej się przygotować zanim on nastąpi” GRYPA PTASIA

Wysoce zjadliwa grypa ptaków choroba ta znajduje się: na liście A chorób Międzynarodowego Biura ds. Epizootii (OIE); w wykazie chorób podlegających obowiązkowi zwalczania w Polsce w wykazie chorób podlegających obowiązkowi notyfikacji do Komisji Europejskiej w wykazie zoonoz i czynników zoonotycznych podlegających obowiązkowi rejestracji.

WYSTĘPOWANIE NA ŚWIECIE Od 1997 roku wybuchy epidemii ptasiej grypy wśród drobiu miały miejsce m. in. w Wietnamie, Kambodży, Chinach, Indonezji, Japonii, Laosie, Malezji, Korei Płn. i Płd., Pakistanie, Tajlandii, Kanadzie, USA, Nigerii, Egipcie, Republice Południowej Afryki, Holandii, Belgii, Niemczech, Włoszech, Kazachstanie, Rosji, Rumunii, Turcji, Iraku, Anglii, Szwecji, Chorwacji, Grecji, Bułgarii, Słowenii (na granicy z Austrią), Azerbejdżanie, Austrii, Francji, na Ukrainie, Cyprze, Węgrzech, Słowacji, Szwajcarii i w Polsce. Do chwili obecnej choroba wystąpiła w 60 krajach Azji, Afryki, Ameryki Płn. i Europy. 21.10.2005 10.37

Występowanie HPAI na świecie – od 2003 r. do 12 marca 2007 r Występowanie HPAI na świecie – od 2003 r. do 12 marca 2007 r. (wg danych WHO) Występowanie HPAI u drobiu Występowanie HPAI u ptaków dzikich

Występowanie HPAI na świecie – od 1 stycznia do 12 marca 2007 r Występowanie HPAI na świecie – od 1 stycznia do 12 marca 2007 r. (wg danych WHO) Występowanie HPAI u drobiu Występowanie HPAI u ptaków dzikich

ZAGROŻENIE w POLSCE Na teren Polski z terenów Azji (zza Uralu) przylatują głównie różne gatunki dzikich kaczek i gęsi oraz żerująca mewa. Wymienione ptaki lecą etapowo (częste odpoczynki na lądzie), różnie, z reguły nie w linii prostej (trasa przelotu mew jest nie określona, przypadkowa, uzależniona od lokalizacji żerowisk – wysypiska śmieci, składy różnych odpadów pokarmowych). Okres przemieszczania (przelotu) ptaków nie jest związany ściśle z kalendarzem lecz z wystąpieniem zmian temperatur w okresie jesiennym (październik) i wiosennym (marzec).

PTAKÓW MIGRUJĄCYCH -skala zagrożenia SZLAKI WĘDRÓWEK PTAKÓW MIGRUJĄCYCH -skala zagrożenia Według generalnej klasyfikacji systemu wędrówek ptaków , Polska znajduje się w obrębie dwóch wielkich szlaków przelotu – wschodnioatlantyckiego i śródziemnomorsko – czarnomorskiego, które swym zasięgiem obejmują całą Europę, znaczną część Afryki oraz znaczną część Arktyki północno – amerykańskiej. Wędrówka wiosenna rozpoczyna się – zależnie od surowości i śnieżności zimy – od marca do połowy maja, obejmując swym zasięgiem cały kraj.

Wg informacji PAN największe skupiska ptaków dzikich w województwie: zbiornik w Myczkowcach, jezioro Starzawa i doliny rzek San i Wisłok (kaczki, łabędzie nieme i krzykliwe, czapla siwa, mewa żerująca). Główne miejsca koncentracji ptaków wodno – błotnych podczas ich wędrówek przez terytorium RP

Wysoce zjadliwa grypa ptaków Wysoce zjadliwa grypa ptaków to niezwykle zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa drobiu, która może powodować śmiertelność do 100%. Chorobę wywołują niektóre szczepy podtypów H5 i H7 wirusa influenzy typu A (opisano 24 podtypy wirusa, dla człowieka najbardziej patogenny, powodujący ciężki przebieg kliniczny oraz przypadki śmiertelności jest podtyp H5N1). Na zakażenie wirusami influenzy ptaków podatne są prawie wszystkie gatunki ptaków zarówno domowych (drób) jak i dzikich wolno żyjących, jednak stopień wrażliwości poszczególnych gatunków jest zróżnicowany. Wysoce zjadliwa grypa ptaków najczęściej występuje i powoduje największe straty u kur i indyków. Często stwierdzane u ptaków wolno żyjących zakażenia wirusami zasadniczo przebiegają bezobjawowo. Jednak ptaki te, zwłaszcza migrujące ptaki wodne są długotrwałymi nosicielami wirusa i stanowią potencjalne źródło zakażenia dla drobiu.

GŁÓWNE OBJAWY Główne objawy kliniczne u drobiu: Wysoka śmiertelność, sięgająca do 100% stad; depresja; gwałtowny spadek/utrata produkcji jaj, miękkie skorupy jaj; objawy nerwowe; zasinienie i obrzęk grzebienia i dzwonków; silne łzawienie, obrzęk zatok podoczodołowych, kichanie; duszność; biegunka.

GŁÓWNE OBJAWY cd. Objawy choroby u dzikiego ptactwa to przede wszystkim nietypowe zachowanie: ptaki są osowiałe i osłabione wykazują niechęć do lotu brak płochliwości przed człowiekiem objawy wynikające z wyniszczenia organizmu

ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA naturalny rezerwuar – dzikie ptaki wodne migrujące, mogą przenosić cząsteczki wirusa na duże odległości duża ilość wirusa jest zawarta w kale – 1 g jest w stanie zakazić 1 mln ptaków zakażony Żywy drób i ptaki przemieszczane przez człowieka

DROGI ZAKAŻENIA wirus wydalany jest z układu oddechowego lub z kałem kontakt bezpośredni z chorymi lub zakażonymi bezobjawowo ptakami możliwość zakażenia między gatunkami kontakt pośredni: kurz lub zanieczyszczony sprzęt możliwość przeniesienia wirusa poprzez wektory, którymi mogą być gryzonie, insekty, koty, psy

Czy ptasia grypa zagraża człowiekowi ? Pierwsze udokumentowane przypadki zakażenia ludzi wirusem grypy ptasiej typu H5N1 miały miejsce w Hong-Kongu w 1997 roku, zachorowało wówczas 18 osób, z których 6 zmarło. Stwierdzono, że przyczyną wystąpienia choroby u ludzi był bliski kontakt z żywym, zakażonym drobiem. Szybka likwidacja ok. 1,5 mln sztuk drobiu zapobiegła rozprzestrzenianiu się choroby. Do tej pory na świecie na ptasią grypę zachorowało 291 osób, zmarły 172 osoby.

Szczepienia przeciw grypie zmniejszają możliwość zachorowania Zwykła grypa u ludzi Uwaga: Co roku na grypę choruje 10 – 40 mln osób; a umiera od kilku do kilkudziesięciu tysięcy. W czasie pandemii (zachorowania na dużych obszarach, nawet na całym świecie) wirus grypy zabija setki tysięcy ludzi. Szczepienia przeciw grypie zmniejszają możliwość zachorowania

Podstawy prawne zwalczania ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt choroba podlegająca obowiązkowi zwalczania – zał. nr 2 poz. 14. rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 września 2004 r. w sprawie zwalczania wysoce zjadliwej grypy ptaków d. pomoru ptaków -szczegółowe zasady zwalczania. dyrektywa Rady 2005/94/WE z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie wspólnotowych środków zwalczania grypy ptaków i uchylająca dyrektywę 92/40/EWG.

Procedura postępowania przy zwalczaniu grypy ptaków PODEJRZENIE CHOROBY zgłoszenie podejrzenia rejestracja zgłoszenia, kontrola zwierząt w gospodarstwie, przesłanie próbek do badań laboratoryjnych

Procedura postępowania przy zwalczaniu grypy ptaków STWIERDZENIE CHOROBY potwierdzenie podejrzenia – stwierdzenie choroby: wyznaczenie ogniska choroby i jego rejestracja, notyfikacja ogniska choroby do Komisji Europejskiej, likwidacja zwierząt wrażliwych w ognisku, zniszczenie lub zagospodarowanie zwłok zwierzęcych oraz produktów, pasz, rzeczy i odpadów pochodzących z ogniska (utylizacja lub zakopanie, spalenie), oczyszczanie i odkażanie , odszukanie i zniszczenie produktów, pasz, rzeczy i odpadów, które opuściły gospodarstwo w okresie inkubacji choroby, dalsza blokada gospodarstwa do czasu wygaszenia ogniska.

Procedura postępowania przy zwalczaniu grypy ptaków DZIAŁANIA W OBSZARACH ZAPOWIETRZONYM I ZAGROŻONYM kontrola przemieszczania ludzi i pojazdów perlustracja gospodarstw blokada ruchu zwierząt gatunków możliwych oraz produktów pochodzenia zwierzęcego i innych wektorów choroby.

Procedura postępowania przy zwalczaniu grypy ptaków WYGASZENIE OGNISKA zniesienie restrykcji ponowne zasiedlenie.

Ważne podmioty współdziałające: Policja Państwowa Straż Pożarna Państwowa Inspekcja Sanitarna Inspekcja Ochrony Środowiska Właściwe miejscowo władze samorządowe oraz inne podmioty

Krajowy program monitorowania zakażeń wirusami grypy ptaków u drobiu i ptaków dzikich w 2006 r. Badania obejmują monitoring czynny (próbki pobierane od żywych lub upolowanych ptaków nie wykazujących objawów klinicznych chorób) i monitoring bierny (próbki pobrane od ptaków padłych).

Tymczasowy wykaz gatunków dzikich ptaków stanowiących zwiększone ryzyko w związku z grypą ptaków.

Niektóre gatunki dzikich ptaków z grupy ryzyka Łabędź niemy Kaczka krzyżówka Batalion Gęś białoczelna Czapla siwa Czajka Mewa pospolita

Niektóre gatunki dzikich ptaków drapieżnych z grupy ryzyka (niewymienionych w decyzji) Orzeł przedni Sowa Pustułka Jastrząb Myszołów

Zalecenia Głównego Inspektora Sanitarnego Spożywaj mięso drobiowe, przetwory drobiarskie i jaja poddane odpowiedniej obróbce cieplnej w temperaturze minimum 70 0 C. Myj dokładnie z użyciem detergentu wszystkie przedmioty, które miały kontakt z surowym drobiem (deski, noże, talerze); pamiętaj, że zamrożenie mięsa nie niszczy wirusa ptasiej grypy. Nie dotykaj, bez odpowiedniego zabezpieczenia, martwych lub sprawiających wrażenie chorych ptaków dzikich ani ubitego drobiu; przede wszystkim dopilnuj, aby nie robiły tego dzieci. Zadbaj o to, aby dzieci unikały miejsc bytowania dzikiego ptactwa, ferm drobiu oraz innych miejsc jego przetrzymywania.

Zalecenia Głównego Inspektora Sanitarnego cd. Myj ręce po każdorazowym zetknięciu z ptactwem, zarówno dzikim, jak i hodowlanym; dopilnuj, aby robiły to także dzieci. Pamiętaj , aby surowe mięso drobiowe nie miało styczności z innymi produktami żywnościowymi. Przypominamy o przestrzeganiu zakazu przywozu z zagranicy żywego lub martwego ptactwa, drobiu i wyrobów drobiarskich, jaj, nieprzetworzonych piór i ich części, pierza, puchu oraz trofeów myśliwskich. Bezwzględnie przestrzegaj zaleceń wydawanych przez przedstawicieli inspekcji weterynaryjnej i państwowej inspekcji sanitarnej.

Zalecenia Głównego Lekarza Weterynarii – parki i ogrody. Osoby, które znajdą padłego ptaka winny unikać dotykania zwłok , lecz zgłaszają ten fakt służbom, które zajmują się zbieraniem padłych ptaków. W przypadku kontaktu ze zwłokami, nie należy dotykać rękoma twarzy i jak najszybciej dokładnie umyć ręce wodą z mydłem. Dzieci nie powinny karmić ptaków ani bawić się z nimi, należy dopilnować, aby myły dokładnie ręce po powrocie do domu. W parkach i ogrodach powinny być systematycznie zbierane wszystkie padłe ptaki. Osoby pracujące w służbach zajmujących się zbieraniem martwych ptaków powinny przejść przeszkolenie a także używać odpowiednich ubrań oraz rękawiczek w trakcie zbierania martwych ptaków. Wszystkie padłe łabędzie i kaczki powinny zostać przebadane w kierunku obecności wirusa grypy ptaków, w przypadku gołębi badania powinny być przeprowadzone jedynie w przypadku upadków grupowych.

P O D S U M O W A N I E - zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia Zaleca się unikania kontaktu z ptakami niezależnie od tego, czy są one chore, czy nie. Osoby, które muszą pracować z ptakami, powinny nosić maski i kombinezony chroniące przed pyłem unoszącym się ze ściółki, a także dbać o higienę. Drób z zarażonych stad musi być niszczony i nie może być przeznaczony do spożycia przez ludzi ani przez zwierzęta nawet po przetworzeniu. Uznano, że drób i jaja ze zdrowych stad znajdujących się jednak na terenach objętych epidemią po przetworzeniu nie zagrażają zdrowiu ludzkiemu.

Wojewódzki Inspektorat Weterynarii Dziękujemy za uwagę Wojewódzki Inspektorat Weterynarii