POWSTANIE WARSZAWSKIE

Powstanie warszawskie (1 sierpnia – 3 października 1944) – wystąpienie zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armię Krajową w ramach akcji "Burza", połączone z ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyższych struktur Polskiego Państwa Podziemnego.

POCZĄTEK POWSTANIA Dnia 29 lipca do warszawiaków zaapelował przez radio moskiewskie Związek Patriotów Polskich, nawołując ludność Warszawy do powstania przeciw Niemcom. Komunikaty, będące powtórzeniem tej audycji, nadawała także czterokrotnie dnia 30 lipca 1944 roku (w godzinach: 15.00, 20.55, 21.55, i 23.00) moskiewska Radiostacja im. Tadeusza Kościuszki. W obliczu zbliżania się Armii Czerwonej do Warszawy i okolic, jej sukcesów na froncie i pozytywnej oceny jej możliwości dalszej ofensywy, zdecydowano o wybuchu powstania. Wobec sprzyjającej sytuacji na froncie, polscy dowódcy przewidywali, iż powstanie powinno trwać zaledwie kilka dni, zaś w rzeczywistości jego walki trwały 63 dni.   

Zawiszacy – harcerska poczta polowa 1944 W godzinie ‘’W’’ uzbrojonych było do 3500 powstańców na 36500 zmobilizowanych. To zaledwie 10%. Głównym czynnikiem umożliwiającym przetrwanie powstania przez 63 dni była bohaterska postawa żołnierzy konspiracji i mieszkańców Warszawy, wśród których dominowało dążenie do walki z okupantem hitlerowskim, a nie dowództwo, przygotowanie i dobre uzbrojenie. Żołnierze i łączniczki AK

DOWÓDCY POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Gen. Tadeusz Bór Komorowski Gen. Tadeusz Pełczyński Płk. Antoni Chruściel

SIŁY I STRATY POWSTAŃCÓW 1.Siły: 2.Straty: - 47,5 tys. żołnierzy - ok. 10-15,2 tys. zabitych żołnierzy - 25 tys. rannych żołnierzy - 120-200 tys. zabitych cywilów - 17,4 tys. wziętych do niewoli Niemiecki transporter zdobyty przez Powstańców Polscy cywile zamordowani na Woli przez żołnierzy niemieckich

ODZNAKI ODDZIAŁÓW WALCZACYCH PO STRONIE POLSKIEJ: Parasol Armia Krajowa Szare Szeregi

TERENY OPANOWANE PRZEZ POWSTAŃCÓW NA DZIEŃ 4 SIERPNIA 1944 – MAKSYMALNY ZASIĘG TERYTORIALNY POWSTANIA

DOWÓDCY III RZESZY Reiner Stahel Erich von dem Bach-Zelewski Nikolaus von Vormann

SIŁY I STRATY III RZESZY 1.Siły: 2.Straty: -ok. 27 tysięcy żołnierzy - ok. 10 tys. zabitych - ok. 9 tys. rannych - ok. 7 tys. zaginionych - ok. 2 tys. w niewoli - ok. 300 zniszczonych czołgów i dział pancernych, 10 czołgów i samochodów panc. przejętych Ciężki moździerz oblężniczy ("Ziu") ostrzeliwujący Stare Miasto z parku na Woli

PRZEBIEG POWSTANIA WARSZAWSKIEGO W dniu wybuchu powstania warszawskiego SS-Reichsführer Heinrich Himmler, powołując się na dyspozycję Hitlera, wydał rozkaz zniszczenia miasta i wyniszczenia ludności cywilnej Warszawy. Rozkaz ten, według zeznań Ericha von dem Bacha w Norymberdze w 1946, brzmiał następująco: 1. Ujętych powstańców należy zabijać bez względu na to, czy walczą zgodnie z Konwencją Haską, czy też ją naruszają. 2. Niewalcząca część ludności, kobiety i dzieci, ma być również zabijana. 3. Całe miasto ma być zrównane z ziemią, to jest domy, ulice, urządzenia w tym mieście i wszystko, co się w nim znajduje. Efektem rozkazu była eksterminacja mieszkańców warszawskiej Woli, jak również masowe mordy w innych dzielnicach Warszawy – zwłaszcza na Ochocie, Mokotowie i Śródmieściu – do których dochodziło w szczególności w pierwszych dniach sierpnia 1944 roku.

BIULETYN INFORMACYJNY Z 2 SIERPNIA 1944 Biuletyn Informacyjny - to konspiracyjne czasopismo, ukazujące się jako tygodnik (podczas powstania warszawskiego - dziennik), w Warszawie podczas okupacji niemieckiej w latach 1939-1945. Łącznie ukazało się 317 numerów "Biuletynu Informacyjnego". Aleksander Kamiński był autorem większości artykułów wstępnych w Biuletynie Informacyjnym.

POWSTANIE ZAKOŃCZYŁO SIĘ KLĘSKĄ POLAKÓW Kapitulacja. Warszawa – Plac Politechniki, 5 października 1944

POMNIK MAŁEGO POWSTAŃCA Pomnik upamiętnia najmłodszych uczestników Powstania Warszawskiego w 1944 roku. Został zaprojektowany przez Jerzego Jarnuszkiewicza w roku 1946, jeszcze w okresie studiów autora. Przez wiele lat był znany głównie z licznych miniaturowych kopii, przypominających w wielu rodzinach o dniach Powstania. Władze zezwoliły na realizację pomnika dopiero w latach osiemdziesiątych. Odsłonięcia pomnika dokonano 1 października 1983.

SZARE SZEREGI Organizacja harcerzy prowadziła akcję "M", usiłując oddziaływać na całą młodzież niezorganizowaną. Wydawała wiele pism, w tym pisma Głównej Kwatery: "Źródło", później "Dęby", "Drogowskaz", "Pismo Młodych", "Brzask", wydawała liczne broszury i książki, m.in. "O powołaniu naszego pokolenia", "Wielka gra", "Przodownik" i "Kamienie na szaniec". Wyszkoliła ok. 300 instruktorów. Oddział specjalny – III Kompania Wydzielona (nazwy: "Agat" – "Pegaz" – "Parasol"). Zadaniem oddziału było likwidowanie szczególnie szkodliwych hitlerowców – głównie funkcjonariuszy SS lub innych wysokich oficerów niemieckich. Organizacja harcerzy poniosła bardzo duże straty, m.in. 20 lutego 1944 zginął w obozie Gross-Rosen twórca i pierwszy Naczelnik Florian Marciniak (aresztowany 6 maja 1943), w powstaniu warszawskim poległ zastępca Naczelnika E. Stasiecki. Szare Szeregi zostały rozwiązane 17 stycznia 1945. Młodzież Szarych Szeregów dzieli się na: -Zawisza – 12-14 lat -Bojowe Szkoły (BS) – 15-17 lat -Grupy Szturmowe (GS) – powyżej 18 lat

CMENTARZ WOJSKOWY NA POWĄZKACH Został założony w 1912, służył do grzebania zmarłych żołnierzy carskiego garnizonu wojskowego. Jeszcze podczas zaborów oraz I wojny światowej miejsce spoczynku znaleźli tu żołnierze rosyjscy, niemieccy, węgierscy, chorwaccy, czescy, słowaccy oraz polscy. W 1921 cmentarz uzyskał rangę Cmentarza Wojskowego. Spoczęli w nim uczestnicy powstań: listopadowego, styczniowego, wielkopolskiego, powstań śląskich, bohaterowie wojny polsko-bolszewickiej i walk o granice RP, następnie żołnierze polegli we wrześniu 1939 r. oraz powstańcy warszawscy.

MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Muzeum w Warszawie poświęcone powstaniu warszawskiemu. Otwarto je w przeddzień 60. rocznicy wybuchu powstania, 31 lipca 2004. Muzeum prowadzi działalność naukowo-badawczą poświęconą dziejom powstania warszawskiego 1944 r. oraz historii i dorobkowi Polskiego Państwa Podziemnego. Gromadzi zbiory związane z tymi zagadnieniami.

Muzeum Powstania Warszawskiego jest miejscem pamięci, które uwzględnia los każdego uczestnika powstańczych zmagań. W okalającym budynek Muzeum Parku Wolności zasadniczym elementem jest 156-metrowy Mur Pamięci. Znajdują się na nim wyryte, na rzędach szarych, granitowych płyt, nazwiska tysięcy powstańców, którzy polegli w walkach w sierpniu i wrześniu 1944 r. Dotychczas jest tam ponad 9 tysięcy nazwisk, ich lista jest stale uzupełniana. Na murze figuruje imię, nazwisko, pseudonim i stopień wojskowy powstańca. Nazwiska ułożone są w tzw. systemie holenderskim - w numerowanych kolumnach, w układzie alfabetycznym.

W centralnej części Muru Pamięci zawieszono ważący 230 kg dzwon "Monter", poświęcony gen. bryg. Antoniemu Chruścielowi - dowódcy sił Powstania Warszawskiego, trzykrotnemu kawalerowi orderu Virtuti Militari i Krzyża Walecznych, zmarłemu 30 listopada 1960 r. w Waszyngtonie. Dzwon na awersie ma podobiznę generała, a na rewersie - znak Polski Walczącej, Krzyż AK i Krzyż Powstańczy. Dzwon "Monter" został ufundowany przez Prezydenta i Radę Warszawy. W czasie uroczystości otwarcia Muzeum, 31 lipca 2004 r. jego odsłonięcia dokonał prezydent Warszawy Lech Kaczyński, który po raz pierwszy uderzył w dzwon. Dźwięk dzwonu będzie rozbrzmiewał co roku, w czasie kolejnych rocznic wybuchu Powstania Warszawskiego.

DZIĘKUJEMY ZA OBEJRZENIE NASZEJ PREZENTACJI Autorzy: Tworkowski Karol Topczewski Emil Charyton Paweł Prześniak Przemysław Klinicki Kacper