Jak działa giełda W 04 Szkoła giełdowa
Nowy system notowań Z parkietu zniknęły „czerwone szelki”. Od 17 listopada 2000 roku obrót na GPW odbywa się za pomocą systemu informatycznego o nazwie WARSET co oznacza (WARsaw Stock Exchange Traiding System). WARSET zastąpił brokerów (broker to podmiot świadczący jakieś usługi działający na cudzy rachunek).
18 najważniejszy wydarzeń GPW 1991-04-16 Pierwsza sesja GPW 1994-01-25 Debiut Banku Śląskiego 1995-1997 Poznańska WIRR-ówka 1996-07-08 Wprowadzenie notowań ciągłych akcji 1997-05-21 Liczba rachunków inwestycyjnych przekracza 1 milion 1997-06-12 Pierwsze notowanie akcji funduszy NFI 1998-01-16 Uruchomienie rynku instrumentów pochodnych 2000-11-17 Uruchomienie systemu WARSET 2003-02-22 Debiut opcji na indeks WIG20 2003-10-14 Debiut pierwsze spółki zagranicznej na GPW 2006-07 Zmiana na stanowisku prezesa GPW 2007-05-13 Największa oferta publiczna w historii GPW 2007-08-30 Rozpoczęcie funkcjonowania NewConnect 2007-10-12 PW kupuje pakiet rumuńskiej giełdy 2008-01 Elektrim schodzi z parkietu 2008-10-15 Przyszedł okres gigantycznych strat (indeksy straciły 25%)
Zakup lub sprzedaż Inwestor, który chce kupić lub sprzedać jakieś instrumenty finansowe, musi złożyć zlecenie. Złożone trafiają do tak zwanego arkusza zleceń. Przykład poniżej:
Co zawierają poszczególne kolumny? chcą sprzedać akcje Cena po jakiej inwestorzy Liczba oferentów sprzedać inwestor Ile akcji chce chcą kupić akcje kupić inwestor Ilość Wolumen Kupno Sprzedaż 4 1700 58,25 58,35 2300 8 5 4280 58,00 58,40 1873 3 2 1354 57,65 58,45 950 9 sprzedać inwestor Ile akcji chce
Rodzaje zleceń na GPW
Klasyfikacja zleceń Podstawowym kryterium klasyfikującym jest cena, która pozwala wyróżnić dwie grupy: z limitem ceny, bez limitu ceny, które dzielimy na podtypy: po każdej cenie (PKC), po cenie rynkowej (PCR), po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO).
z limitem ceny Najczęściej stosowane na GPW. Stosowane gdy wiemy po jakiej cenie chcemy dane akcje kupić lub sprzedać. Zlecenie zostaje zrealizowane gdy napotka po drugiej stronie ofertę przeciwną. Przykład:
Przykład: Karnet notowań 1 Ilość Wolumen Kupno Sprzedaż 4 1700 58,25 58,35 2300 8 5 4280 58,00 58,40 1873 3 2 1354 57,65 58,45 950 9 Nowy Inwestor postanowił kupić 300 szt. akcji po cenie 58,25. Karnet notowań 2 Ilość Wolumen Kupno Sprzedaż 5 2000 58,25 58,35 2300 8 4280 58,00 58,40 1873 3 2 1354 57,65 58,45 950 9 Zmiana
Wnioski z przykładu Prawdopodobnie nie dojdzie do zakupu. Inwestor musiałby czekać, aż ktoś zdecyduje się na sprzedaż po oferowanej cenie. Na giełdzie działają dwa priorytety: priorytet ceny, priorytet czasu.
Priorytet ceny Oznacza, że: kupna z wyższym kursem realizowane są przed mi kupna z niższym kursem, sprzedaży z niższym kursem realizowane są przed mi sprzedaży z wyższym kursem
Priorytet czasu Priorytet czasu oznacza że, w przypadku gdy dwa złożone mają taki sam kurs, jako pierwsze jest realizowane to zlecenie, które zostało złożone wcześniej. Jednym ze sposobów w walce o zakup akcji jest złożenie po cenie minimalnie wyższej niż najlepsza oferta kupna.
Rodzaje zleceń na GPW W tabeli zaznaczono podstawowe typy zleceń, które będą omówione.
Zlecenie „po każdej cenie” Ten typ zlecenia (PKC) stosowany jest przede wszystkim, gdy zależy nam na natychmiastowej realizacji – bez względu na cenę. W tym zleceniu nie ustala się limitu ceny. Realizacja realizowana jest do zdobycia wymaganej przez nas ilości akcji.
Zlecenie „po cenie rynkowej” Zlecenie PCR jest bardo podobne w działaniu do zlecenia PKC. Różnica polega na tym, że zlecenie jest realizowane po najlepszej cenie kupna. Jeżeli w ofercie jest mniejsza liczba akcji po najlepszej cenie, zlecenie zostanie wykonane do tej ilości, a różnica zostanie zanotowana jako oczekująca oferta kupna.
Przykład Na giełdzie jest następująca oferta: Klient składa zlecenie zakupu 3000 akcji PCR. Realizacja: Pozostałe 700 szt. (3000 – 2300) zapisano jako zlecenie kupna po 58,35
Zlecenia „po cenie rynkowej na otwarcie” Zlecenie PCRO „po cenie rynkowej na otwarcie” działa w sposób identyczny jak PKC z jedną uwagą – kursem transakcji nie jest najlepsza oferta strony przeciwnej. Istnieją trzy możliwości: kurs otwarcia, kurs zamknięcia, kurs ustalony na fixingu notowań jednolitych.
Zlecenie „wykonaj lub anuluj” WuA - ten rodzaj zlecenia jest stosowany gdy inwestor nie życzy sobie, aby jego zlecenie było inwestowane w częściach lub kilku transakcjach. Taka oferta musi być wykonana jednorazowo – w przeciwnym razie wygasa.
Inne dodatkowe warunki przy składaniu zleceń Limit aktywacji (limAkt) – stosowane przez graczy wykorzystujących analizę techniczną, zabezpiecza przed spadkami i wychodzeniem z rynku, gdy ceny osiągną satysfakcjonujący poziom. Minimalna wielkość wolumenu wykonania (Wmin) – stosowany gdy inwestor pragnie kupić lub sprzedać określona ilość akcji, jednak nie satysfakcjonuje go realizacja transakcji w częściach.
Inne dodatkowe warunki przy składaniu zleceń cd. Ujawniona wielkość wolumenu (WUJ) – stosowany przez dużych inwestorów, którzy zamierzają kupić „spore ilości” akcji. Duże zlecenie może mieć istotny wpływ na kształtowanie się cen (cena w górę). W księgach gracze widzą tylko cześć zlecenia. Czasami WUJ nazywane jest „górą lodową”, której widać tylko czubek.
Jak długo trwa zlecenie?
Różne rozwiązania Zlecenie z określoną datą ważności - ten typ oferty ważny jest tak długo, jak życzy sobie inwestor. W chwili składania sam gracz określa datę, do której oferta ma obowiązywać. Zlecenie ważne do końca sesji – stosowane, gdy inwestor chce złożyć zlecenie na jednej konkretnej sesji w dniu bieżącym. Niewykonana część ofert wygasa z końcem notowań.
Różne rozwiązania cd. Zlecenie ważne bez określonego terminu ważności – jest to oferta, która ma zostać tak długo, aż nie zostanie wykonana. Niezrealizowane zlecenie tego typu wygasa z końcem roku kalendarzowego. Zlecenie ważne do pierwszego wykonania – zlecenie wygasa w momencie zawarcia pierwszej transakcji z nim związanej. Zagrożenie – jeżeli zlecenie zostanie zrealizowane częściowo, w bardo małej ilości, prowizja może być od niego policzona na poziomie minimalnego progu kwotowego.
Rozliczenie transakcji Wprowadzenie zlecenia – od momentu „wstukania” do w aplecie internetowym i wciśnięcia przycisku ENTER do chwili pojawienia się go na arkuszu zleceń – zajmuje zwykle nie więcej niż 3 sekundy. Kupione akcje pojawiają się na rachunku natychmiast po przeprowadzeniu transakcji. Jeżeli sprzedamy akcje, to gotówką nie pojawi się natychmiast. Najpierw na rachunku pojawią się należności. Dopiero po 3 dniach , gdy Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych dokona koniecznych czynności, zamienia się one w gotówkę.
Należności i gotówka Jeżeli chcemy wypłacić gotówkę gdy na naszym rachunku są należności – to takie żądanie nie jest możliwe do spełnienia. W większości biur maklerskich można płacić należnościami za zakupione akcje . Ta forma zapłaty nie może być użyta, gdy inwestor chce kupić instrumenty pochodne.
Systemy notowań na GPW
Systemy notowań na GPW System notowań jednolitych – obejmuje spółki mniej płynne. System notowań ciągłych – obejmuje bardziej płynne spółki. Decyzję o przypisaniu danego papieru do jednego z systemów podejmuje Zarząd Giełdy.
Przebieg notowań w systemie jednolitym Fixing – ustalanie kursu
Przebieg notowań ciągłych
Notowania ciągłe Źródło: http://bossa.pl/index.jsp?layout=2&page=0&news_cat_id=766
Indeksy giełdowe
Co mierzą indeksy Indeks to pewna miara statystyczna, która reprezentuje ta zwany koszyk, czyli pewna ilość spółek. Indeksy są tak budowane, by odzwierciedlały ruchy na giełdzie. Gracze stosują indeksy jako pewien barometr rynku lub też jego fragmentu.
Indeksy GPW WIG WIG-PL WIG-MEDIA WIG20 WIG-BANKI WIG-PALIWA mWIG40 WIG-BUDOW WIG-SPOŻYW sWIG80 WIG-CHEMIA WIG-TELKOM NCIndex WIG-DEWEL NIF WIG-ENERG WIG-INFO
WIG Najstarszy indeks giełdowy GPW w Warszawie. WIG obejmuje ponad 300 spółek. WIG jest indeksem typu dochodowego. GPW oblicza WIG od 16-04-1991 r. Wartość bazowa (początkowa) WIG został ustalona 16 kwietnia 1991 r. i wynosiła 1000 punktów. Oznacza to, że każdy kto kupił akcje pierwszego dnia istnienia GPW i przetrzymał je do końca 2009 r. , zwiększył wartość swojego majątku 40-krotnie (tj. ok. 23,3% stopy rocznie).
http://www.money.pl/gielda/indeksy_gpw/wig/ WIG
Inne ważne indeksy WIG20 – najbardziej prestiżowy indeks GPW zbudowany na bazie dwudziestu największych i najbardziej płynnych spółek notowanych na warszawskiej giełdzie. mWIG40B – (to dawniejszy midWIG) opera się na 40 spółkach średniej wielkości. WIGPL – indeks spółek polskich. Indeksy branżowe – np. WIG-BANKI, WIG-BUDOWNICTWO.