„Rota” - w stulecie pieśni „Rota” w dziejach narodu i państwa polskiego Opracowała Jolanta Stefańska

Przed odzyskaniem niepodległości Uroczystości grunwaldzkie sprawiły, że "Rota" urosła do rangi symbolu jednoczącego uczucia narodowe. Doniosłą rolę w upowszechnianiu pieśni odegrały chóry, które śpiewały "Rotę" pod pomnikiem Jagiełły w Krakowie. Włączając ją do swojego repertuaru propagowały w środowiskach lokalnych, śpiewając podczas różnych uroczystości patriotycznych, m.in.: w 1910 r. w Rzeszowie na rocznicę grunwaldzką, w Cieszynie na wieczorze kościuszkowskim, w Poznaniu na setną rocznicę śmierci Kościuszki.

Przed odzyskaniem niepodległości W tym czasie "Rota" zyskała sobie wielką popularność w środowisku harcerskim i sokolim. Od momentu jej pierwszego - zamkniętego wykonania na wieczornicy z okazji 47. rocznicy wybuchu powstania styczniowego, była stale wykonywana na zebraniach druhów. Podobnie dla skautingu (harcerstwa) "Rota" stała się pieśnią programową i hymnem. Po pierwszej wojnie światowej jako swój hymn przyjęła „Rotę” Polonia zagraniczna. Okolicznościowe pocztówki z okresu I wojny światowej

I wojna światowa i walka o granice Polacy walczący w I wojnie światowej u boku armii austriackiej śpiewali "Rotę" z przeróbkami - motywy antyniemieckie zmieniano na antyrosyjskie. Z kolei władze wykorzystały "Rotę" propagandowo drukując pocztówki ze słowami i melodią pieśni. Pojawiły się liczne parafrazy i trawestacje pieśni. Należy do nich tzw. "Rota unitów", która zainspirowała w r. 1927 ks. A. Piotrowskiego do napisania nowych słów "Nie rzucim Chryste świątyń Twych.."- "Roty katolików" . Parafrazy "Roty" dotyczyły np. działalności legionów, walk o Wielkopolskę i Śląsk i pojawiały się regularnie do wybuchu II wojny światowej. Przysięga powstańców wielkopolskich i śląskich

Walka o granice "Rota" przeżywała okres największej popularności od 1918 r.  W okresie walk o granice stała się pieśnią powstańców śląskich i wielkopolskich. Patriotyczna wymowa "Roty" jednoczyła Polaków zarówno w sytuacji zagrożenia, jak też podczas manifestacji patriotycznych i uroczystości państwowych. Plakat K. Mackiewicza z okresu wojny polsko-bolszewickiej Zaślubiny Polski z Bałtykiem, Puck 10.02.1920 r.

Niepodległość i druga wojna światowa Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości była najpoważniejszym kontrkandydatem "Mazurka Dąbrowskiego" i miała duże szanse stać się hymnem narodowym Polski. Miała jednak sporo przeciwników, którzy uznali trzecią zwrotkę za obraźliwą dla Polaków oraz zarzucali pieśni, że występuje jedynie w obronie przed jednym sąsiadem, nie obejmując spraw całego narodu. Po ostatecznym wyborze nadal krytykowano pieśń, uznając np. jej melodię za smętną, ponurą i nieoryginalną. II wojna światowa przywróciła pieśni jej patriotyczne znaczenie. Praktycznie każdy, kto wstępował do ruchu oporu, składał przysięgę z odwołaniem się do "Roty"; była obecna na polach bitew.

Komuniści polscy w II wojnie światowej Komuniści polscy w ZSRR w swej propagandzie wykorzystali „Rotę” - żołnierze I Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki śpiewali tę pieśń dwa razy dziennie, a dzień przysięgi wyznaczono na 15 lipca 1943 r. Melodia „Roty” popłynęła z radiostacji lubelskiej podczas nadawania Manifestu lipcowego. „Rotę” odśpiewano również przy ponownych zaślubinach z Bałtykiem. Przysięga żołnierzy I DP im. T. Kościuszki

„Rota” po II wojnie światowej Po zakończeniu wojny interesowano się historią "Roty": szukano rękopisu i pierwodruku, spisywano trawestacje i przeróbki. Wkrótce jednak przestano ją śpiewać - "Rota" oraz "Boże coś Polskę" nie była publikowana w śpiewnikach. Sytuacja zmieniła się w 1956 r. - dzięki odwilży przywrócono pieśń społeczeństwu. Po październiku 1956 r. radiostacja poznańska (a później telewizja) zaczęła sygnalizować swe audycje początkiem melodii "Roty" (tak jak od 1926 r.). Mieszkańcy Gdańska w 1959 r. wybrali sobie "Rotę" jako hejnał  corillionów wieży Ratusza (do 2003 r.). Corilliony i ratusz Głównego Miasta w Gdańsku

„Rota” w niepodległej Polsce Nowe pokolenia nie znały jednak tej pieśni - nie odśpiewano "Roty na uroczystościach ponownego odsłonięcia pomnika Grunwaldzkiego w 1976 r. "Rota" powróciła do społeczeństwa w 1980 r., jej popularność rosła w czasie stanu wojennego -odpowiednio zmieniona w drugiej zwrotce strofę "Krzyżacka zawierucha" zamieniano na: "Sowiecka zawierucha". Kongres Jedności PSL uchwalił w maju 1990 r., że „Rota” będzie hymnem stronnictwa.

Bibliografia/netografia Title Gmitruk Janusz, Mazurek Jerzy, Rota, wyd. II poprawione i uzupełnione, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2008 Fotografie (poza podanymi powyżej) widokówka ruchu skautowskiego     http://kkraj.pttk.pl/bk-nks/p_rota.jpg                                                     http://kkraj.pttk.pl/bk-nks/p_treb2.jpg zaślubiny z morzem, Puck 1920     http://www.wrotapomorza.pl/pl/wizytowka/historia/zaslubinyzmorzem Powstańcy śląscy http://history.blox.pl/resource/33_20051215_201357_3.jpg Powstańcy wielkopolscy http://www.mzp.pl/kalendarium.php?lang=pl&kategoria=147 plakat K. Mackiewicza 1920     http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje43/jp01.jpg dzwony (carilliony) w Gdańsku   http://www.mhmg.pl/artykuly/45/img/dzwony-carillon.jpg ratusz Głównego Miasta w Gdańsku     http://lh3.ggpht.com/_yBZXEMgeZaA/SLxIelIAwiI/AAAAAAAAC9w/Jc3-XMCGVG0/DSC_1432.JPG przysięga Kościuszkowców http://www.wspolnota-polska.org.pl/img/hist/pb1701.jpg Prezentacja http://www.templateswise.com/detail/link-132.html