Znieczulenia oraz premedykacja

Premedykacja Ma na celu zniesienie lęku, niepokoju i pobudzenia oraz przygotowanie pacjenta do zabiegu stomatologicznego. Opiera się głównie na podaniu leków przeciwlękowych, a także rozmowie z pacjentem (uspokojenie go oraz wytłumaczenie procedury zabiegu) Do premedykacji zalicza się również podanie innych leków np. przeiwwymiotnych

Przykłady srodków do premedykacji Narkotyki np. morfina Nasenne np. midazolam, diazepam Przeciwhistaminowe np. hydroksyzyna

Hydroksyzyna Działanie przeciwlękowe, przeciwwymiotne, przeciehistaminowe, nasenne Stosunkowo bezpieczny lek (stosowany również u dzieci) Nie powoduje uzależnień Nie łączy się go z alkoholem Nie można po nim prowadzić pojazdów mechanicznych

Znieczulenie ogólne 4 składowe: Uśpienie Zniesienie odczuwania bólu Blokada autonomiczna (zmniejszenie reakcji na bodźce uszkadzające) Zmiejszenie napięcia mięśni

Właściwości idealnego środka do znieczulenia ogólnego Dobre właściwości p-bólowe i znieczulające Niewielki wpływ na oddychanie i krążenie Biotransformacja bez szkodliwych metabolitów Mała toksyczność Szybkie występowanie i ustąpowanie działania Dogodne właściwości fizykochemiczne (trwałść, niepalność) Nieszkodliwość dla środowiska

Podział środków znieczulających ogólnie Wziwne anastetyki np. Halotan Izofluran Podtlenek azotu Dożylne anastetyki Pochodne kwasu barbiturowego np. Tiopental Pochodne benzodiazepin np. diazepam, midazolam Inne np. Ketamina, Propofol

Podtlenek azotu Stosunkowo słabo działający anastetyk Silne działanie p-bólowe Szybkie wprowadzanie i wybudzanie ze znieczulenia

Midazolam Dormicum Lek z grupy benzodiazepin Stosowany w premedykacji i wprowadzaniu do znieczulenia („głupi jaś”) Krótkie działanie Może być stosowan u dzieci

Znieczulenia miejscowe Polega na wyłączeniu czucia bólu w określonej części organizmu poprzez odwracalne blokowanie przewodnictwa nerwowego.

Mechanizm działania znieczulenia Wprowadzenie leku w okolicę znieczulanego nerwu. Lek pozostaje niezjonizowany, przenika przez błonę śluzową komórki nerwowej Lek w komórce dysocjuje i blokuje kanały sodowe zależne od potencjału Blokowane jest tym samym depolaryzacja i przewodzenie pobudzenia we włóknie nerwowym

Działanie znieczulenia miejscowego w stanie zapalnym Tkanki zmienione zapalnie charakteryzuje zmniejszenie pH (zakwaszenie środowiska) To z kolei wpływa na przyspieszoną dysocjację leku przed wniknięciem do komórki nerwowej i osłabia lub niweluje jego działanie blokujące przewodnictwo nerwowe

Podział środków znieczulających miejscowo Dzieli się na dwie grupy: Estry Amidy

Pochodne estrów Ogólnie szybciej rozkładane niż pochodne amidów (metabolizowane w osoczu) – krócej działają Odnotowuje się wiecęj uczuleń na tą grupę zniczuleń miejscowych W stomatologii wyparte przez pochodne amidowe Przykłady: prokaina, kokaina

Pochodne amidowe Metabolizowane w wątrobie Średnio i długo-działąjące Bardzo powszechnie stosowane w stomatologii Stwierdza się mniejszą ilość uczuleń niż w przypadkach estrów Ew. reakcje alergiczne pojawiają się częściej na substacje pomocnicze Przykłady: Lidokaina, Mepiwakaina, Artykaina

Lidokaina (lignokaina, ksylokaina) Do wstrzykiwań stosowana w postaci 2% chlowodorku lidokainy Stosowany do znieczuleń powierzchownych (żel 2-5% i spray 10%) Czas działania 30-60 min Wykazuje działanie antyarytmiczne Dawka maksymalna (bez środka obkurczającego) – 200 mg Przeciwwskazania - myasthenia gravis, bradykardia, alergia na lek

Mepiwakaina 3% chlorowodorek mepiwakainy (Mepidont 3%, Scandonest 3%) Działa dłużej niż lignokaina ok 90-150 min Posiada nieznaczne właściwości obkurczające naczynia Dawka maksymalna (bez środka obkurczającego) – 200 mg

Artykaina 4% chlowodorek artkainy z adrenaliną 1:200 000 i 1:100 000 Charakteryzuje się szybkim i długim działaniem 1-4h W porównaniu z innymi lekami dobrze dyfunduje do tkanki kostnej Bardzo dobrze rozprzestrzenia się w tkankach miękkich Niewielka toksyczność Dawka maksymalna – 500mg Np. Citocartin 100 i 200, Ubistesin i Ubistesin forte

Działania niepożądane o.u.n. – bóle głowy, sedacja, niepokój, oczopląs, drgawki, przy zatruciu – śpiączka, depresja oddychania i krążenia Układ krążenia – rozszerzenia naczyń (wyj. kokaina, mepiwakaina) Reakcje alergiczne – szczególnie estrów W wysokich stężeniach – uszkodzenie nerwów obwodowych

Środki obkurczające Dodatek środków obkurczjących naczynia krwinośne do znieczuleń ma na celu: Przedłużenie działania środka znieczulającego Zmniejszenie wchłaniania – toksyczności W przypadku chirurgii, zmniejszenie krwiwienia Najczęściej stosowana adrenalina i noradrenalina Szczególna ostrożność u pacjentów po przebytym zawale, wylewie, chorych i leczonych na nadciśnienie, przyjmujących leki nasercowe (pewność, że nie podaje się leku dożylnie) Bezwględne przeciwwskazanie to nie leczona nadczynność tarczycy

Rodzaje zniczuleń w stomatologii Powierzchowne Nasiękowe Śródwięzadłowe Domiazgowe Przewodowe Ogólne*

Bibliografia Mutschler E., Geisslinger G, Kroemer HK . Farmakologia i toksykologia Mutschlera. MedPharm 2010. Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001. Janiec W.: Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa, 2010 Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I.: Stany zagrożenia życia – postępowanie lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2004. Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, 2011. Kryst L. (red)  Chirurgia Szczkowo twarzowa.  PZWL., Warszawa 2007 Arabska-Przedpełska B., Pawlicka H.: Współczesna endodoncja w praktyce, wydanie I, Bestom Łódź 2011 Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów Stomatologii. PZWL Warszawa 2008. Wydanie III (dodruk) Piątowska D.: Kariologia Współczesna. Postępowanie kliniczne. Med. Tour Press, Warszawa 2009.