CUKRZYCA – CHOROBA XXI WIEKU

Cukrzyca ( diabetes mellitus ) jest przewlekłą chorobą metaboliczną , powstająca w następstwie utraty zdolności do wykorzystywania energii przyjmowanej w postaci pokarmu lub magazynowanej w postaci tłuszczu.

OBJAWY CUKRZYCY

Cukrzyca jest trudna do zdiagnozowania głównie dlatego, że na początku jej przebiegu nie boli. Pierwszym objawem może być jedynie pragnienie, senność lub częstsza potrzeba oddawania moczu. Chory nie odczuwa, że jego komórki w związku z brakiem insuliny nie mogą przyjąć glukozy, która uszkadza narządy wewnętrzne, układ nerwowy, naczynia krwionośne. Kluczem do skutecznej walki z cukrzycą i zahamowania jej postępu jest wczesne rozpoznanie oraz prawidłowe leczenie. Większość diabetyków szuka pomocy lekarskiej dopiero wówczas, gdy choroba już znacznie im dokucza i ogranicza normalne funkcjonowanie.

Cukrzyca może skrócić długość życia nawet o 10 lat Cukrzyca może skrócić długość życia nawet o 10 lat. Jest poważną, zagrażającą życiu chorobą, która przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, ale jej następstwa są bardzo poważne.

Są dwa zasadnicze typy cukrzycy:

Typ 1 – Cukrzyca typu 1 ujawnia się najczęściej u ludzi młodych i dzieci. Ten rodzaj cukrzycy wywołany jest zniszczeniem komórek beta trzustki, odpowiedzialnych za produkcję i wydzielanie insuliny. Szacuje się, że ten typ choroby dotyka około 15-20 % osób z cukrzycą. Jedynym możliwym leczeniem tej odmiany choroby jest podawanie insuliny, łączone z właściwym odżywianiem i aktywnym trybem życia (odpowiednia aktywność fizyczna).

Typ 2 – Cukrzyca typu 2 jest chorobą podstępną. Przez wiele lat może nie wywoływać żadnych objawów, które skłaniałyby do wizyty u lekarza. Ponieważ podwyższony poziom cukru najczęściej nie powoduje poważniejszych dolegliwości, nieświadomy pacjent zwykle lekceważy objawy choroby, a leczenie rozpoczyna dopiero wtedy, gdy jest już zdecydowanie za późno, czyli kiedy rozwiną się groźne powikłania – jak choćby zawał. Kiedy pacjent z zawałem trafia do szpitala często nie zdaje sobie sprawy, że może to być wynik nierozpoznanej i nieleczonej cukrzycy. Cukrzyca tego typu jest częstsza – 9 na 10 osób chorych zapada na cukrzycę typu 2. Chorują na nią zwykle dorośli ludzie. Cukrzyca typu 2 sprzyja zła dieta, brak aktywności fizycznej, stres i nałogi. Przyczyną cukrzycy typu 2 nie jest zachwianie gospodarki insulinowej ( jak w typie1 ) lecz jej nieprawidłowe działanie na tkanki ( tzw. Insulinooporność ). Cóż z tego, że insulina na sygnał, jakim jest hiperglikemia, jest wydzielana do krwi, jeśli tkanki nie są w stanie spożywać glukozy, bo uodporniły się na ten hormon. Utrzymuję się zatem podwyższone stężenie glukozy we krwi uszkadza naczynia krwionośne, skutkiem czego często są zaburzenia układu sercowo-naczyniowego.

W obu przypadkach nieprawidłowość dotyczy działania insuliny – hormonu, który reaguję metabolizm glukozy. W sytuacji prawidłowej, gdy poziom cukru we krwi podniesie się ( na przykład po posiłku), trzustka uwalnia do krwiobiegu insulinę, w efekcie czego glukoza przemieszcza się do tkanek i poziom cukru spada. W taki sposób do komórek dostarczane jest swego rodzaju „paliwo” potrzebne do wszystkich wewnątrzkomórkowych procesów.

WYSTĘPUJĄ TEŻ 2 DODTAKOWE TYPY CUKRZYCY

Cukrzyca ciężarnych rozpoznawana jest w czasie ciąży i występuje do momentu urodzenia dziecka. Ten rodzaj choroby wiąże się z obecnością łożyska, które ma zdolności aktywacji insuliny. Zaawansowana cukrzyca upośledza wymianę metaboliczną między matką a płodem, powodując ryzyko zatrucia ciążowego, wielowodzia i nadmiernej masy ciała.

Cukrzyca wtórna to najbardziej zróżnicowana grupa cukrzyc, które jednak łącznie stanowią jedynie ok. 2-3 % wszystkich postaci cukrzycy w Europie i Ameryce Północnej. Charakterystyczne dla tej postaci są inne współistniejące z cukrzycą zespoły chorobowe.

Cukrzycę charakteryzuję całkowity lub względny niedobór insuliny-hormonu, dzięki któremu glukoza znajdująca się we krwi, trafia do poszczególnych komórek, gdzie służy jako źródło energii, podtrzymujące procesy życiowe. Celem leczenia cukrzycy jest więc uzyskanie wartości glukozy we krwi jak najbardziej zbliżonych do wartości prawidłowych, tak by nie dopuścić do rozwoju powikłań i w konsekwencji - do uszkodzenia wielu narządów. Czynniki, wpływające na rozwój tej przewlekłej choroby, to przede wszystkim uwarunkowania genetyczne, otyłość, nie odpowiednie odżywania się i siedzący tryb życia.

POWIKŁANIA CHOROBY :

- Utrata wzroku - Cukrzyca jest główną przyczyna nowo rozpoznanych przypadków utraty wzroku u osób dorosłych w wieku od 20 do 74 lat. - Niewydolność nerek – Cukrzyca stanowi główną przyczynę schyłkowej niewydolności nerek (wiążę się z nią 44 procent nowo rozpoznanych przypadków) - Amputacje – U około 60 – 70 procent pacjentów chorujących na cukrzycę występują uszkodzenia układu nerwowego o różnym stopniu nasilenia, które mogą doprowadzić do poważnych uszkodzeń kończyn. - Choroby układu krążenia – Choroby serca lub naczyń są przyczyną 75 % zgonów pacjentów chorujących na cukrzycę.

- Zaburzenia wzwodu – Cukrzyca stanowi główną przyczynę zaburzeń wzwodu u mężczyzn. - Depresja – Depresja kliniczna występuję u 25 – 33 % pacjentów chorujących na cukrzycę. - Udar – Ryzyko udaru jest 2-4 razy wyższe wśród pacjentów chorujących na cukrzycę. - Zgon – Ryzyko zgonu pacjentów chorujących na cukrzycę jest około 2 krotnie wyższa niż w przypadku pacjentów bez cukrzycy.

ROZPOZNANIE CUKRZYCY

Rozpoznanie cukrzycy typu 1 zwykle jest łatwe, występują bardzo nasilone objawy takie jak : silne pragnienie, częste oddawanie zwiększonych ilości moczu, gwałtowna utrata masy ciała które mogą prowadzić do rozwoju śpiączki . W badaniach laboratoryjnych występuje znacznie podwyższony poziom cukru we krwi oraz obecność cukru w moczu.

Rozpoznanie cukrzycy typu 2 jest znacznie trudniejsze, objawy mogą być trudno uchwytne i długo nie budzą podejrzeń chorego ( szacuje się, że prawie połowa chorych na cukrzycę typu 2 nie jest świadoma swojej choroby ). Typowe objawy są następujące: utrata wagi, zmęczenie, częste oddawanie moczu, wzmożone pragnienie, infekcje skórne ( grzybice, czyraki ), uczucie suchości w jamie ustnej, świąd sromu czy zaburzenia widzenia. Należy zaznaczyć, że u pewnej grupy chorych nie występują żadne objawy choroby pomimo utrzymujących się wysokich wartości poziomu cukru.

Cukrzycę można rozpoznać jeżeli: W przypadkowym badaniu poziom cukru przekracza 200 mg%. Przypadkowy oznacza o dowolnej porze dnia, bez względu na czas jaki upłynął od ostatniego posiłku. Stężenie glukozy na czczo ( tj. co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku ) przekracza 125 mg% ( rozpoznanie należy potwierdzić jeszcze jednym pomiarem glukozy na czczo ). Poziom cukru jest wyższy od 200 mg% po 2 godzinach od obciążenia 75gramami glukozy rozpuszczonymi w 300ml wody ( doustny test obciążenia glukozą - OGTT ).

CZYNNIKI RYZYKA WYSTĄPIENIA CUKRZYCY

Zarówno cukrzyca typu 1, jak i cukrzyca typu 2 ma podłoże genetyczne Zarówno cukrzyca typu 1, jak i cukrzyca typu 2 ma podłoże genetyczne. Oznacza to, że ryzyko wystąpienia cukrzycy jest znacznie wyższe u tych osób, które są blisko spokrewnione z chorymi na cukrzycę. Szansa zachorowania na cukrzycę wzrasta z wiekiem, dlatego też osoby po 45 roku życia powinny przynajmniej jeden raz do roku kontrolować poziom cukru. Cukrzyca występuje znacznie częściej u ludzi otyłych, prowadzących siedzący tryb życia, obciążonych nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami lipidowymi. Cukrzyca występuje znacznie częściej u osób u których w przeszłości występowały zaburzenia tolerancji glukozy, a także u kobiet z cukrzycą ciężarnych w wywiadzie. Osoby te powinny mieć regularnie kontrolowany poziom cukru.

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA CUKRZYCY

Częstość występowania cukrzycy wynosi około 2 - 5% ogólnej populacji Częstość występowania cukrzycy wynosi około 2 - 5% ogólnej populacji. W roku 1994 ilość wszystkich chorych na cukrzycę na świecie wynosiła 110.4 miliona osób, w roku 2000 wzrośnie do 175.4 miliona, szacuje się , że w roku 2010 chorować będzie 239.3 miliona osób.

Prezentację wykonała : Grażyna Boryszewska klasa 1 U