T43 Montaż – sposoby, dokumentacja technologiczna i organizacja

Montaż – wiadomości wstępne. Montaż polega na łączeniu poszczególnych części w zespoły i końcowym złożeniu zespołów w gotowy wyrób. Zespoły składają się z pewnej liczby części połączonych tak, że pełnią określoną funkcję w pojazdach samochodowych, np. tłok silnika z korbowodem, sworzniem i pierścieniami. Organizacja montażu zależy od wielkości produkcji i wyposażenia technicznego zakładu. Rozróżnia się omówione dalej metody montażu.

Montaż z całkowitą zamiennością Całkowicie zamiennymi nazywamy takie elementy, które można złożyć z dowolnymi, lecz wykonanymi według założonych wymiarów elementa­mi danego podzespołu lub zespołu. Uzyskany w ten sposób zespół powinien wykazać żądane działanie bez jakichkolwiek poprawek, za pomocą np. zmiany położenia elementu zespołu w stosunku do pozostałych w celu wy­równania niedokładności wykonania, za pomocą dobierania części, dopaso­wania itp. W ten sposób, przez uniknięcie wzajemnego dobierania i dopaso­wywania elementów, uzyskuje się znaczne zmniejszenie pracochłonności montażu, zatem zwiększenie jego wydajności. Poza tym wprowadzenie cał­kowitej zamienności przyśpiesza wymianę elementów lub podzespołów uszkodzonych, co zwiększa zdolność użytkową silników. Taka metoda montażu wymaga jednak stosowania dokładnej obróbki, wyposażenia działu mechanicznego w dużą ilość specjalnych przyrządów, uchwytów i narzędzi oraz odpowiedniej organizacji kontroli technicznej.

Stosowanie montażu z całkowitą zamiennością może być ograniczone rów­nież innymi czynnikami, jak na przykład: 1)małym programem produkcyjnym, kiedy wykonywanie specjalnych narzędzi oraz przyrządów do obróbki i kontroli jest nieopłacalne; bardzo dużymi wymiarami elementów o dużych wymaganiach od­nośnie ich dokładności; 2)bardzo małymi wymiarami elementów, kiedy do osiągnięcia pełnej zamienności wymagane jest utrzymanie bardzo małych wartości bez­względnych tolerancji; 3)wymaganiami bardzo dużej dokładności, przekraczającymi możliwości wytwórni; 4)skomplikowanym kształtem elementów, utrudniającym ich obróbkę i pomiary. Z podanych względów metoda montażu z całkowitą zamiennością jest celowa i znajduje najszersze zastosowanie w produkcji wielkoseryjnej i masowej, tj. przede wszystkim przy wytwarzaniu silników samochodo­wych, ciągnikowych, lotniczych i motocyklowych.

Montaż według selekcji Metoda montażu selekcyjnego polega na tym, że po wykonaniu przedmiotów z tolerancjami rozszerzonymi przed właściwym montażem następuje przy ich pomiarze podział na grupy o węższych tolerancjach i dopiero elementy zaliczone do tych samych grup łączy się ze sobą. Jak wiadomo, tolerancja pasowania jest równa sumie tolerancji wałka i otworu. W przypadku tańszych części ogólne koszty zwiększają nakłady na pomiary i oznakowanie. Metodę tę stosuje się często w produkcji, także samochodów, np. przy montażu tłoków silników spalinowych. Montaż wg zasady dopasowywania. Montaż wg zasady dopasowywania polega na dopasowywaniu jednej części składowych za przy pomocy różnych obrabiarek np. piłowanie, skrawanie, wiercenie, rozwiercanie, gwintowanie. Metoda dopasowywania jest stosowana w produkcji jednostkowej i małoseryjnej.

Montaż według zasady regulowania Polega na dodaniu do łańcucha wymiarowego dodatkowego elementu (np. podkładki), umożliwiającego regulację wymiarów. Tą metoda uzyskuje się dużą dokładność wyrobu. Montaż taki stosuje się w produkcji seryjnej. Operacje montażu mogą być prowadzone na dwa sposoby: Stacjonarny, gdy wyrób jest montowany na jednym stanowisku roboczym; Ruchomy (potokowy, przepływowy), gdy montowany wyrób jest przesuwany w czasie montażu z jednego stanowiska na drugie.

Dokumentacja technologiczna montażu