Losy zawodowe absolwentów podkarpackich szkół ponadgimnazjalnych - wybrane elementy

I tura badań

Wykres 1. Badani ze względu typ szkoły (rozkłady w % i liczebnościach).

Płeć Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Kobieta 33,0 44,9 63,6 73,7 65,4 53,1 Mężczyzna 67,0 55,1 36,4 26,3 34,6 46,9 100,0 N=937 N=1575 N=979 N=874 N=266 N=4631

Typ miejscowości zamieszkania Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem wieś 62,5 68,5 50,8 55,7 40,8 59,5 miasto do 50 tys. m. 25,3 18,1 26,7 26,3 31,3 23,7 miasta 50 tys. m. lub więcej 12,2 13,4 22,5 18,0 27,9 16,8 100,0 N=929 N=1557 N=977 N=871 N=265 N=4599

Sposób zamieszkiwania w trakcie nauki Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem razem z rodzicami 88,9 93,7 96,6 55,0 37,5 82,8 u dalszej rodziny 2,1 1,2 ,5 ,9 3,7 1,3 w internacie/bursie 3,1 2,7 7,7 16,7 4,3 wynajmuję pokój 1,5 ,3 15,5 25,3 4,9 wynajmuję mieszkanie 2,0 ,2 15,1 13,8 4,5 inna sytuacja 2,3 1,0 ,8 5,8 3,0 2,2 100,0 N=937 N=1565 N=982 N=869 N=269 N=4622

Wykształcenie ojca Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem podstawowe lub niższe 20,3 14,6 6,0 13,9 10,2 13,4 zasadnicze zawodowe 43,1 46,3 34,0 42,6 32,6 41,4 średnie 29,5 32,5 36,6 33,5 40,5 wyższe 7,1 6,5 23,4 10,0 16,7 11,6 100,0 N=842 N=1478 N=966 N=846 N=264 N=4396

Wykształcenie matki Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem podstawowe lub niższe 19,7 12,9 4,1 12,6 5,6 11,8 zasadnicze zawodowe 34,0 34,8 20,4 28,8 17,3 29,3 średnie 36,6 43,4 45,8 43,8 57,1 43,5 wyższe 9,7 8,9 29,7 14,8 19,9 15,4 100,0 N=865 N=1502 N=972 N=857 N=266 N=4462

Specyficzna „nadwyżka” ojców i matek z wykształceniem wyższym wśród uczniów liceów w stosunku do osób studiujących wynikać może z faktu, iż znaczna część osób, których rodzice posiadają wykształcenie wyższe decyduje się na rozpoczęcie studiów poza województwem podkarpackim, a co za tym idzie młodzież akademicka pochodząca z rodzin o najwyższym poziomie wykształcenia rodziców nie została uwzględniona w badaniach (ograniczały się one jedynie do szkół zlokalizowanych na terenie województwa podkarpackiego). Potwierdzenie takiego wniosku stanowić będzie dowód, iż „edukacyjna emigracja” młodzieży dotyczy przede wszystkim osób dysponujących najwyższy poziom kapitału kulturowego, o ile oczywiście przyjmiemy wyższe wykształcenie rodziców za pośredni jego wskaźnik.

Poziom życia rodziny Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem niski 31,2 35,8 22,3 37,6 36,8 32,4 przeciętny 36,9 36,7 36,5 36,0 34,9 wysoki 31,9 27,6 41,2 26,4 28,3 100,0 N=894 N=1502 N=972 N=851 N=269 N=4488

Kończona szkoła jako szkoła „wymarzona”

Czy szkoła (uczelnia), w której Pan(i) aktualnie uczy się (studiuje) to szkoła (uczelnia), w której zawsze chciał Pan(i) uczyć się (studiować) („wymarzona”)? Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Nie 44,2 40,6 19,3 65,1 47,1 41,9 Tak 55,8 59,4 80,7 34,9 52,9 58,1 100,0 N=994 N=1638 N=1001 N=911 N=276 N=4820

Czy składał Pan(i) podanie o przyjęcie do tej szkoły / na tę uczelnię? Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Nie 36,2 45,6 44,6 48,0 46,4 44,2 Tak 63,8 54,4 55,4 52,0 53,6 55,8 100,0 N=425 N=621 N=186 N=579 N=125 N=1936

Analiza pytania otwartego dotyczącego powodów nie starania się o dostanie do „wymarzonej” szkoły (uczelni) wskazuje, iż dominują trzy typy odpowiedzi: po pierwsze, akcentujące zbyt słabe wyniki w nauce, w praktyce uniemożliwiające – w opinii badanych – złożenie podania do tego typu szkoły (uczelni); po drugie, wskazujące na role czynników finansowych; po trzecie, związane z dużą odległością od miejsca zamieszkania. Zauważyć wypada, iż motyw związany z „odległością” z jednej strony powiązany jest z problemami natury finansowej, z drugiej zaś z wynika z emocjonalnego związku z najbliższym otoczeniem (rodziną oraz kręgiem przyjacielskim).

Czy został(a) Pan(i) przyjęty(a)? Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Nie 14,5 20,8 35,0 67,9 76,1 37,2 Tak 85,5 79,2 65,0 32,1 23,9 62,8 100,0 N=262 N=331 N=103 N=293 N=67 N=1056

Na podstawie powyższych analiz zauważyć można, że kończący studia licencjackie relatywnie często studiują na uczelniach, które nie są uczelniami „wymarzonymi”, jednocześnie rzadko starają się o przyjęcie na te uczelnie oraz – nawet jeżeli podejmują takie starania – to, rzadko zostają na nie przyjęci.

Zestawiając odpowiedzi udzielane przez uczniów szkół średnich (zwłaszcza liceów, po których najwięcej osób kontynuuje naukę na studiach) z odpowiedziami studentów (zwłaszcza studiów I stopnia) można, na tym etapie analizy, postawić hipotezę, że aspiracje edukacyjne młodzieży na Podkarpaciu generalnie zaspakajane są do poziomu szkoły średniej. Powyżej tego poziomu, młodzież ucząca się na Podkarpaciu nie studiuje na „wymarzonych” uczelniach, co sugeruje, iż takie uczelnie zlokalizowane są poza województwem a tym samym, że poziom uczelni regionalnych nie zaspakaja aspiracji studentów.

Zarysowany układ motywów (przede wszystkim waga czynnika ekonomicznego) jest z jednej strony barierą na ścieżce edukacyjnej młodego pokolenia, z drugiej strony jest jednak szansą, którą wykorzystać powinny uczelnie położone na terenie województwa (przede wszystkim uczelnie „z aspiracjami”). Okazuje się bowiem, że wśród podkarpackiej młodzieży występuje pewna (znaczna) grupa młodych ludzi posiadająca ponadregionalne ambicje, której – po prostu - nie stać na wyjazd do lepszych uczelni ulokowanych poza Podkarpaciem. Wydaje się, iż młodzież ta powinna stać się przedmiotem specjalnego zainteresowania uczelni regionalnych, zainteresowania przejawiającego się np. w tworzeniu specjalnych ścieżek kształcenia, tak by nie marnować tkwiącego w niej potencjału. Wydaje się, że tylko w ten sposób w praktyce ograniczyć można skutki zjawiska, które określiliśmy jako „drenaż edukacyjny”.

Studiowany kierunek, jako kierunek „wymarzony”

Osoby kończące studia zarówno I jak i II stopnia, które zadeklarowały wcześniej, że kierunek przez nich studiowany nie jest kierunkiem wymarzonym poproszono o podanie nazwy kierunku, który chciałby studiować. Pomijając braki danych (13,9%) na pierwszym planie znalazły się: pedagogika (11,1%), prawo (9,3%), psychologia (9,1%), medycyna (6,3%), filologia angielska (4,3%), fizjoterapia (4,0%), architektura (3,5%) oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna (3,0%). Wskazane powyżej kierunki wybrała ponad połowa respondentów (50,6%).

Osobom, które nie wskazały, że studiują na „wymarzonym” kierunku postawiono pytanie o to, czy składały podanie o przyjęcie na taki kierunek. Ponad połowa (50,8%) nie składała podania o przyjęcie na takie studia. Ponad dwie piąte zadeklarowało podjęcie takich działań (42,7%), a 6,5% nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie.

Badanych, którzy składali podanie o przyjęcie na wymarzony kierunek (lub nie udzielili na pytanie o ten fakt odpowiedzi) zapytano czy dostali się na ten kierunek. Niespełna jedna czwarta spośród nich (23,5%) została na „wymarzony” kierunek przyjęta, zaś niemal dwie trzecie (63,3%) nie. Znaczna część respondentów nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie (13,3%).

Czy uczelnia, na której Pan(i) aktualnie studiuje to uczelnia, na której zawsze chciał Pan(i) studiować („wymarzona”)? Czy kierunek, na którym Pan(i) aktualnie studiuje to kierunek, który zawsze chciał Pan(i) studiować („wymarzony”)? Nie Tak Ogółem 32,0 28,6 60,5 5,9 33,6 39,5 37,9 62,1 100,0 N=444 N=729 N=1173

Motywy i bariery wyboru szkoły/uczelni

Dobra opinia o tej szkole (uczelni) ,786 -,109 Składowa 1 2 3 4 5 6 Ze względu na wysokie umiejętności absolwentów kończących tę szkołę (uczelnię) ,814 Dobra opinia o tej szkole (uczelni) ,786 -,109 Wysoka wartość uzyskanego dyplomu ,680 -,250 Pozycja w rankingach wybranej szkoły (uczelni) ,678 -,103 ,168 Szkoła (uczelnia) miała dobrą reklamę ,592 ,103 ,190 Możliwość udziału w bogatym życiu kulturalnym szkoły (uczelni) ,531 ,227 ,165 Duże szanse na uzyskanie dobrej pracy po ukończeniu szkoły (uczelni) ,503 ,119 -,327 ,148 Nie miałem wystarczająco dużo pieniędzy, aby pójść do szkoły (na uczelnię), którą uważam za lepszą ,731 ,193 Stać mnie było tylko na dojazd do tej szkoły (uczelni) ,725 ,113 Brakowało mi wsparcia rodziny, aby pójść do innej szkoły (na inną uczelnię) ,712 -,168 Rodzice nie wspierali mnie w moich planach wyboru innej szkoły (uczelni) ,116 ,642 ,136 -,200 Wysokie koszty utrzymania w mieście w którym znajduje się szkoła (uczelnia), do której chciałem pójść ,593 ,166 -,106 ,236 Nikt nie doradził mi wyboru innej szkoły (uczelni) ,428 -,192 Moje świadectwo było zbyt słabe abym mógł wybrać lepsza szkołę (uczelnię) ,799 -,136 ,124 Moje oceny szkolne uniemożliwiły mi wybór lepszej szkoły (uczelni) ,723 -,154 Brakowało mi umiejętności, aby uczyć się (studiować) w innej szkole (na innej uczelni) ,111 ,700 ,123 Było mi wszystko jedno do jakiej szkoły (na jaką uczelnię) pójdę ,523 ,141 -,129 Nie chciało mi sie starać sie o przyjęcie do lepszej szkoły (na lepszą uczelnię) -,132 ,114 ,508 Myślę, że w lepszej szkole (na lepszej uczelni) mógłbym sobie nie poradzić ,293 ,492 Wybrałem(am) tę szkołę (uczelnię) zgodnie z przeświadczeniem „lepsza ta niż żadna” -,151 ,259 ,481 Bliska odległość do szkoły (uczelni) -,177 ,753 Odpowiadała mi lokalizacja szkoły (uczelni) ,721 ,126 Chciałem pozostać blisko rodziny i znajomych ,658 -,201 Żadna inna szkoła (uczelnia) nie była tak blisko mojego miejsca zamieszkania -,148 ,271 ,615 Żadna inna szkoła (uczelnia) zgodna z moimi zainteresowaniami nie była tak blisko ,320 ,419 -,115 Rodzice uczyli się (studiowali) w tej szkole (na tej uczelni) -,134 ,681 ,242 W tej szkole (uczelni) uczyło się lub uczy się moje rodzeństwo ,602 Rodzice chcieli, abym studiował(a) w tej szkole / na tej uczelni ,157 Do tej szkoły (na tę uczelnię) uczęszczali lub uczęszczają moi znajomi -,323 ,223 ,328 ,464 Chciałem studiować w dużej szkole (na dużej uczelni), takiej gdzie uczy się (studiuje) wielu uczniów (studentów) ,224 ,162 ,365 ,202 Możliwość podjęcia pracy w trakcie trwania nauki ,134 ,710 Możliwość otrzymania miejsca w bursie/akademiku -,208 ,411 ,618 Brak opłat za naukę lub niskie czesne ,265 -,138 Łatwy dostęp do informacji o szkole (uczelni) ,345 ,179 ,387 Metoda wyodrębniania czynników - Głównych składowych. Metoda rotacji - Promax z normalizacją Kaisera.

Pierwszą składową określić można jako odpowiadającą motywom związanym z wyborem szkoły (uczelni) charakteryzującej się dobrą opinią, dającej dobre przygotowanie do przyszłej pracy zawodowej. Czynnik ten określić będziemy jako „dobra opinia o szkole/uczelni”. Druga składowa odzwierciedla bariery związane z brakiem wsparcia, zwłaszcza wsparcia o charakterze finansowym. Czynnik trzeci wiąże się z kolei, z barierami wynikającymi ze słabych wyników w nauce. Czynnik czwarty reprezentuje bariery związane ze zbyt dużą odległością od „wymarzonej” uczelni. Czynnik piąty przenosi informacje związane z wpływem osób trzecich. Czynnik szósty związany jest z kierowaniem się w wyborze szkoły/uczelni ułatwieniami finansowo-socjalnymi.

Struktura współczynników Funkcja 1a Funkcja 2a Funkcja 3a Funkcja 4a Motywy socjalno-finansowe ,678* ,317 ,312 -,318 Bariery związane z brakiem wsparcia (zwłaszcza finansowego) ,487* ,124 ,300 -,032 Słabe wyniki w nauce ,438 -,552* ,286 ,350 Dobra opinia o szkole/uczelni -,163 ,394* ,359 -,122 Wpływ osób trzecich -,181 -,354 ,873* -,244 Bariera dużej odległości ,189 ,301 ,608 ,700* Funkcje w środkach ciężkości grupb ZSZ ,242 -,696 ,108 ,017 Technikum ,001 -,081 -,148 -,048 Liceum -1,068 ,233 ,065 ,033 Szkoła wyższa – studia I stopnia ,717 ,477 ,015 ,130 Szkoła wyższa – studia magisterskie ,611 ,660 ,199 -,322 Wartości własne ,365 ,183 ,013 ,010 Korelacje kanoniczne ,517 ,393 ,113 ,100 Procent wariancji 63,9 32,0 2,3 1,8

Struktura współczynników Funkcja 1a Dobra opinia o szkole/uczelni ,652 Bariery związane z brakiem wsparcia (zwłaszcza finansowego) -,553 Słabe wyniki w nauce -,441 Wpływ osób trzecich ,310 Motywy socjalno-finansowe -,122 Bariera dużej odległościc -,064 Funkcje w środkach ciężkości grupb Szkoła nie będąca „wymarzoną” -,362 Szkoła „wymarzona” ,261 Wartości własne ,095 Korelacje kanoniczne ,294 Procent wariancji 100

Plany po ukończeniu nauki

Czy po ukończeniu obecnej szkoły planuje Pan/i kontynuować naukę? Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Zdecydowanie tak 19,7 22,4 84,8 52,7 15,2 40,0 Raczej tak 39,0 44,3 13,8 34,7 25,7 34,0 Raczej nie 30,9 26,9 1,0 10,0 38,0 19,9 Zdecydowanie nie 10,3 6,4 ,4 2,5 21,0 6,1 100,0 N=1005 N=1634 N=993 N=910 N=276 N=4818 Niechęci do dalszej edukacji sprzyjają: nauka w szkołach zasadniczych lub technikach, niska samoocena jako ucznia/studenta, niski poziom wykształcenia matki i ojca, niski deklarowany poziom życia rodziny, pochodzenie z rodzin wielodzietnych oraz bycie mężczyzną. CATREG

Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Jeżeli nie, to jakie plany zamierza Pan(i) zrealizować po zakończeniu studiów? (proszę wskazać jeden z niżej podanych scenariuszy) Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Podjąć pracę najemną w Polsce 46,0 51,1 28,6 41,4 75,5 51,4 Podjąć pracę najemną za granicą 29,7 23,6 14,3 18,0 12,9 23,7 Podjąć pracę na własny rachunek w Polsce 10,8 9,6 7,1 9,0 4,9 9,3 Podjąć pracę na własny rachunek za granicą 6,1 6,6 21,4 5,4 2,5 6,0 Zarejestrować się jako bezrobotny(a) 5,9 4,5 3,1 5,7 Inny scenariusz 1,4 2,4 21,6 1,2 3,8 100,0 N=424 N=542 N=14 N=111 N=163 N=1254 χ2(20, N=1254) = 173,460, p<0,01; Cp=0,349

Czy wie Pan(i) na jakiej uczelni / w jakiej szkole chciał(a)by Pan(i) kontynuować naukę? Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Tak 44,7 35,9 64,8 53,1 36,2 49,2 Nie 55,3 64,1 35,2 46,9 63,8 50,8 100,0 N=555 N=1057 N=965 N=761 N=105 N=3443 χ2(4, N=3443) = 185,104, p<0,01; Cp=0,226

Respondentów potrafiących określić, w jakiej szkole lub na jakiej uczelni zamierzają kontynuować naukę poproszono o wskazanie dokładnej nazwy tej placówki. Uczniowie kończący zasadnicze szkoły zawodowe najczęściej wskazywali lokalne Centra Kształcenia Ustawicznego. W przypadku uczniów techników zdecydowanie najwięcej wskazań uzyskała Politechnika Rzeszowska. Na drugim planie znalazły się Uniwersytet Rzeszowski, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie oraz Akademia Górniczo Hutnicza w Krakowie. Z kolei wśród uczniów liceów największą popularnością cieszą się trzy uczelnie: Uniwersytet Rzeszowski, Akademia Górniczo Hutnicza w Krakowie oraz Politechnika Rzeszowska. Na drugim planie znalazły się takie uczelnie, jak Politechnika Krakowska, Uniwersytet Jagielloński oraz Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. W przypadku studentów kończących studia licencjackie największa liczbę wskazań uzyskał Uniwersytet Rzeszowski, wyraźnie mniej Politechnika Rzeszowska oraz Uniwersytet Jagielloński. Wśród studentów kończących studia magisterskie prym wiedzie Uniwersytet Rzeszowski oraz – na drugim planie – Politechnika Rzeszowska.

Miejsce planowanej nauki Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem na Podkarpaciu 99,1 71,1 37,9 74,2 83,3 63,4 poza Podkarpaciem ,9 28,9 62,1 25,8 16,7 36,6 100,0 N=224 N=356 N=614 N=391 N=36 N=1621 χ2(4, N=1621) = 329,285, p<0,01; Cp=0,411

B Błąd standardowy Wald df Istotność Exp(B) Płeć (grupa odniesienia: kobiety) ,326 ,139 5,536 1 ,019 1,385 Typ miejscowości zamieszkania (grupa odniesienia: wieś) 11,793 2 ,003 Miasto do 50 tys. mieszk. ,433 ,155 7,781 ,005 1,541 Miasto 50 tys. mieszk. I więcej ,456 ,162 7,901 1,578 Wykształcenie ojca (grupa odniesienia: podstawowe lub niższe) 5,506 3 ,138 Zasadnicze zawodowe ,069 ,251 ,075 ,785 1,071 Średnie -,043 ,260 ,028 ,868 ,958 Wyższe ,428 ,302 2,018 1,535 Wykształcenie matki (grupa odniesienia: podstawowe lub niższe) 2,324 ,508 ,126 ,173 ,678 1,134 ,209 ,294 ,503 ,478 1,232 ,409 ,325 1,587 ,208 1,505 Poziom życia rodziny (grupa odniesienia: niski 2,659 ,265 przeciętny -,051 ,098 ,754 ,950 wysoki ,186 ,169 1,205 ,272 1,204 Samoocena jako ucznia/studenta (grupa odniesienia: poniżej dobrej) 8,623 ,013 Dobra ,052 ,176 ,087 ,768 1,053 Powyżej dobrej ,204 5,511 1,613 Typ szkoły (grupa odniesienia: ZSZ) 151,038 4 ,000 Technika 4,194 1,013 17,152 66,273 Licea Ogólnokształcące 5,470 1,011 29,298 237,534 Szkoły wyższe I stopnia 3,911 1,014 14,871 49,962 Szkoły wyższe II stopnia 3,049 1,123 7,373 ,007 21,087 Stała -5,842 1,051 30,917

Chęć kontynuowania nauki poza województwem podkarpackim częściej deklarują: mężczyźni niż kobiety, ankietowani pochodzący z miast (bez względu na ich wielkość) niż badani ze wsi, badani wystawiający sobie, jako uczniom/studentom ocenę powyżej dobrej, niż respondenci oceniający się na ocenę dobrą czy – przede wszystkim – poniżej przeciętnej, badani kończący inne typy szkół niż szkoły zasadnicze zawodowe.

Ankietowanych kończących naukę w szkołach średnich i wyższych a jednocześnie deklarujących, iż wiedzą na jakim kierunku chcieliby kontynuować naukę poproszono o jego wskazanie. Wśród uczniów kończących technika największą popularnością cieszyły się: kosmetologia (7,7% wskazań), mechanika i budowa maszyn (7,5%), informatyka (6,6%) oraz ekonomia (4,9%). Cztery powyższe kierunki preferowało ponad jedna czwarta ogółu respondentów (26,6%).

Wśród osób kończących licea najczęściej wskazywanymi kierunkami były: pedagogika (6,3%), budownictwo (5,0%), ekonomia (4,8%) oraz prawo (4,6%). Kierunki te uzyskały 20,7% ogółu wskazań.

Z kolei wśród respondentów kończących studia I stopnia największą popularnością cieszyło się: pielęgniarstwo / położnictwo (16,2%) oraz fizjoterapia (7,8%). Na drugim planie znalazły się: zarządzanie (6,7%), socjologia (również 6,7%), ekonomia (6,2%) oraz filologia angielska (5,5%). Kierunki te preferowała niemal połowa respondentów (49,1%).

W przypadku osób kończących studia wyższe magisterskie zdecydowanie największą popularnością cieszy się: historia (15,9% wskazań). Na drugim planie znalazły się takie kierunki jak: filologia angielska (9,5%), zarządzanie (6,3%), ekonomia (6,3%), rachunkowość (6,3%), pedagogika (4,8%) oraz biologia (4,8%). Kierunki te wskazało 54,0% badanych

Motywy wyboru szkoły wyższej przez uczniów szkół średnich

Brakowało mi umiejętności, aby studiować na innym kierunku ,722 Składowa 1 (m. negatywne) 2 (s. zawodowy) 3 (w. o. trzecich) 4 (wł. zaint) Brakowało mi umiejętności, aby studiować na innym kierunku ,722 Myślę, że na lepszym kierunku mógłbym sobie nie poradzić ,716 -,104 Duża liczba wolnych miejsc ,703 ,121 Brak wolnych miejsc na innym kierunku ,696 Brak ciekawszych kierunków na uczelni ,629 -,180 Wybrałem(am) ten kierunek zgodnie z przeświadczeniem „lepszy ten niż żaden” ,557 -,170 ,167 -,215 Łatwość ukończenia kierunku (niewygórowane wymagania) ,548 ,161 Brak egzaminów wstępnych ,511 ,226 -,131 Moje oceny szkolne uniemożliwiły mi wybór lepszego kierunku ,479 Łatwość uzyskania pracy w wyuczonym zawodzie ,862 Przewidywanie wysokich zarobków ,784 ,103 Tradycja rodzinna -,105 ,819 Preferencje rodziców (opiekunów) ,764 Namowa kolegów ,677 -,190 Porada psychologa, pedagoga szkolnego, doradcy zawodowego ,260 ,114 ,392 ,195 Własne zainteresowania -,108 ,790 Interesujący program studiów ,129 ,782 Metoda wyodrębniania czynników - Głównych składowych. Metoda rotacji - Oblimin z normalizacją Kaisera.

Struktura współczynników Funkcja 1a Motywy negatywne ,912 Wpływ osób trzecich ,571 Własne zainteresowania -,328 Sukces zawodowyc ,106 Funkcje w środkach ciężkości grupb Technikum ,255 Liceum -,204 Wartości własne 0,052 Korelacje kanoniczne 0,223

Motywy wyboru szkoły wyższej przez uczniów szkół wyższych - retrospektywa

Duża liczba wolnych miejsc ,712 Brak egzaminów wstępnych ,705 ,205 Składowa 1 (m. negat) 2 (wł. zaint) 3 (wpł. o. trz.) Duża liczba wolnych miejsc ,712 Brak egzaminów wstępnych ,705 ,205 ,265 Wybrałem(am) ten kierunek zgodnie z przeświadczeniem „lepszy ten niż żaden” ,658 -,295 Brak ciekawszych kierunków na uczelni ,642 -,131 Łatwość ukończenia kierunku (niewygórowane wymagania) ,594 -,134 Brak wolnych miejsc na innym kierunku ,515 -,190 Moje oceny szkolne uniemożliwiły mi wybór lepszego kierunku ,512 ,105 -,147 Myślę, że na lepszym kierunku mógłbym sobie nie poradzić ,479 -,338 Brakowało mi umiejętności, aby studiować na innym kierunku ,457 -,357 Łatwość uzyskania pracy w wyuczonym zawodzie ,182 ,702 ,230 Interesujący program studiów ,632 -,140 Przewidywanie wysokich zarobków ,172 ,631 -,105 Własne zainteresowania -,362 ,625 -,113 Preferencje rodziców (opiekunów) -,771 Tradycja rodzinna -,767 Porada psychologa, pedagoga szkolnego, doradcy zawodowego ,181 -,662 Namowa kolegów ,253 -,555 Metoda wyodrębniania czynników - Głównych składowych. Metoda rotacji - Oblimin z normalizacją Kaisera.

Struktura współczynników Funkcja 1a Sukces zawodowy i własne zainteresowania - S -,637 Motywy negatywne - S ,544 Niski wpływ osób trzecich - S ,326 Funkcje w środkach ciężkości grupb Szkoła wyższa – studia I stopnia ,080 Szkoła wyższa – studia magisterskie -,261 Wartości własne 0,021 Korelacje kanoniczne 0,143

Oczekiwania wobec pierwszej pracy

% z odpowiedzi w kolumnie Czego oczekujesz wobec pierwszej pracy? Liczebność % z odpowiedzi w kolumnie Możliwości awansu 1119 22,9% Niczego, po prostu muszę mieć pracę 98 2,0% Dobrych warunków pracy 2903 59,3% Wysokiego wynagrodzenia 2629 53,7% Dogodnego położenia względem miejsca zamieszkania 823 16,8% Stabilizacji zawodowej 975 19,9% Satysfakcji zawodowej 1516 31,0% Zgodności z posiadanymi kwalifikacjami 504 10,3% Dobrej atmosfery, pozytywnych stosunków międzyludzkich 1977 40,4% Uznania przełożonych 376 7,7% Brak odpowiedzi 203 4,1%

Czego oczekujesz wobec pierwszej pracy? Plany po ukończeniu szkoły / uczelni uczyć się pracować coś innego ogółem Możliwości awansu 8,6 8,1 10,1 8,5 Niczego, po prostu muszę mieć pracę ,5 1,5 1,8 ,8 Dobrych warunków pracy 21,6 23,6 23,1 22,1 Wysokiego wynagrodzenia 20,1 20,4 17,3 Dogodnego położenia względem miejsca zamieszkania 5,6 8,2 8,7 6,3 Stabilizacji zawodowej 7,7 6,6 8,3 7,4 Satysfakcji zawodowej 12,4 8,8 9,4 11,6 Zgodności z posiadanymi kwalifikacjami 3,9 3,6 2,9 Dobrej atmosfery, pozytywnych st. między. 15,8 13,2 11,2 15,1 Uznania przełożonych 2,6 3,7 4,3 Brak odpowiedzi 1,1 2,3 1,4 Ogółem 100,0 N=3568 N=1134 N=120 N=4822

Nie Tak Brak danych Ogółem nisko płatną 71,9 21,3 6,8 100,0 wymagającą uciążliwych dojazdów 64,5 29,0 6,5 o niekorzystnym rozkładzie czasu pracy 61,5 31,6 6,9 w trudnych warunkach bhp (np. hałas, zapylenie) 69,8 23,4 wymagającą pełnej dyspozycyjności 39,0 54,2 wymagającą rezygnacji z planów rodzinnych w ciągu najbliższych kilku lat (np. urodzenie i/lub wychowywanie dzieci) 65,3 27,5 7,2 wymagającą zdobycia dodatkowych kwalifikacji na własny koszt 42,7 50,9 6,4

Jaka jest dolna granica miesięcznej pensji netto (do ręki), za którą zgodziłby się Pani/Pan podjąć pracę po studiach? A jaką kwotę wynagrodzenia po studiach uznałby Pan(i) za optymalną, tj. taką która umożliwiłaby godne życie? N Ważne 4388 4389 Braki danych 509 508 Średnia 1582,33318 2219,38870 Mediana 1500 2000 Dominanta Odchylenie standardowe 698,497390 1294,078753 Minimum 500 Maksimum 5000 10000 Percentyle 25 1100 50 75 2500

Struktura współczynników Funkcja 1a Funkcja 2a Jaka jest dolna granica miesięcznej pensji netto (do ręki), za którą zgodziłby się Pani/Pan podjąć pracę po studiach? -,306 ,952* A jaką kwotę wynagrodzenia po studiach uznałby Pan(i) za optymalną, tj. taką która umożliwiłaby godne życie? ,704 ,710* Funkcje w środkach ciężkości grupb ZSZ -,193 ,072 Technikum -,095 -,042 Liceum ,026 -,021 Szkoła wyższa – studia I stopnia ,183 ,018 Szkoła wyższa – studia magisterskie ,468 ,028 Wartości własne 0,030 0,002 Korelacje kanoniczne 0,171 0,042 Procent wariancji 94,3 5,7

Wyniki wskazują, że osoby uczące się w zasadniczych szkołach zawodowych oraz technikach wskazują relatywnie wysoką płacę minimalną i relatywnie niską płacę optymalną. Odwrotną strategię określania swoich planów zarobkowych przyjęli studenci, zwłaszcza studiów magisterskich. Deklarują oni relatywnie niską płacę minimalną oraz wysoką płacę optymalną. Świadczyć to może o tym, iż osoby kończące studia (przede wszystkim magisterskie) gotowe są podjąć pracę na gorszych warunkach finansowych, oczekując jednocześnie, iż z czasem płaca ta znacznie wzrośnie. Z kolei uczniowie ZSZ nie oczekują zbyt wielkiego wzrostu płac wraz z rozwojem kariery zawodowej.

Prawdopodobieństwo otrzymania jakiejkolwiek stałej pracy po ukończeniu szkoły Prawdopodobieństwo otrzymania pracy za płacę optymalną po ukończeniu szkoły N Ważne 4402 4416 Braki danych 495 481 Średnia 55,4834 40,8494 Mediana 50,0000 40,0000 Dominanta 50,00 Odchylenie standardowe 28,41582 28,10582 Minimum ,00 Maksimum 100,00 Percentyle 25 20,0000 50 75 80,0000 52,7500

Struktura współczynników Funkcja 1a Funkcja 2a Jakie jest – według Pana(i) - prawdopodobieństwo, że w okresie pół roku po ukończeniu studiów otrzymałby Pan(i) jakąkolwiek stałą pracę, gdyby takiej Pan(i) poszukiwał(a)? -,459 ,888* Jak Pan(i) sądzi, gdyby poszukiwał(a) Pan(i) pracy, jakie jest prawdopodobieństwo, że w okresie pół roku po ukończeniu studiów otrzymałby Pan(i) pracę z pensją, optymalną? ,617 ,787* Funkcje w środkach ciężkości grupb ZSZ ,421 ,175 Technikum ,061 -,072 Liceum -,015 -,177 Szkoła wyższa – studia I stopnia -,323 ,082 Szkoła wyższa – studia magisterskie -,551 ,234 Wartości własne ,073 ,019 Korelacje kanoniczne 0,262 0,137 Procent wariancji 79,4 20,6

II tura badań

Chęć powtórnego udziału badaniu zadeklarowało 49,6% respondentów (2430 osób). W II turze faktycznie wzięło udział 23,7% respondentów, którzy zostali przebadani na pierwszym etapie panelu, tj. 1159 osób.

Udział w poszczególnych etapach panelu brak zgody na udział w II turze zgoda ale brak udziału w II turze udział w II turze Ogółem Płeć χ2(2, N=4631) = 19,807, p<0,01; Cp=0,065 Kobieta 52,5 49,3 58,3 53,1 Mężczyzna 47,5 50,7 41,7 46,9 N=2245 N=1245 N=1141 N=4631 Typ miejscowości zamieszkania χ2(4, N=4599) = 8,490, p=0,08 wieś 60,6 58,0 58,9 59,5 miasta do 50 tys. m. 23,9 22,7 24,3 23,7 miasta powyżej 50 tys. m. 15,5 19,3 16,8 N=2224 N=1236 N=1139 N=4599 Wykształcenie ojca χ2(6, N=4396) = 9,795, p=0,13 podstawowe lub niższe 14,6 12,6 11,9 13,4 zasadnicze zawodowe 41,1 40,6 43,1 41,4 średnie 33,7 33,9 32,7 33,5 wyższe 10,6 12,8 12,3 11,6 N=2096 N=1202 N=1098 N=4396 Wykształcenie matki χ2(6, N=4462) = 12,351, p=0,06 13,0 12,0 9,4 11,8 29,4 28,7 29,8 29,3 43,5 42,8 44,4 14,2 16,5 15,4 N=2126 N=1218 N=1118 N=4462 Poziom życia rodziny χ2(4, N=4488) = 2,703, p=0,61; niski 31,9 32,1 33,6 32,4 przeciętny 37,4 35,5 35,7 36,5 wysoki 30,7 32,5 31,2 N=2135 N=1229 N=1124 N=4488 Samoocena jako ucznia/studenta χ2(4, N=4395) = 63,731, p<0,01; Cp=0,120 poniżej dobrej 34,2 39,1 25,3 33,3 dobra 46,2 46,5 51,3 47,6 powyżej dobrej 19,6 14,4 23,4 19,1 N=2067 N=1208 N=1120 N=4395 Typ szkoły χ2(8, N=4897) = 283,832, p<0,01; Cp=0,234 ZSZ 26,7 20,6 9,6 21,1 Technikum 37,7 Liceum 14,1 24,6 30,0 Szkoła wyższa - I stopień 11,5 22,6 18,7 Szkoła wyższa - magisterskie 5,0 5,5 7,1 5,6 N=2467 N=1274 N=1156 N=4897

Nauka

Czy w okresie od pierwszej tury badań, w których brał(a) Pan(i) udział, podjął(ęła) Pan(i) próbę rozpoczęcia nauki w nowej szkole/? Typ szkoły Technikum Liceum Ogółem Składał(a) Pan(i) podanie o przyjęcie na studia wyższe 52,7 91,3 72,2 Składał(a) Pan(i) podanie o przyjęcie do szkoły pomaturalnej/policealnej 6,4 4,2 5,3 Składał(a) Pan(i) podanie o przyjęcie zarówno na studia wyższe jak i do szkoły pomaturalnej/policealnej 1,2 ,6 ,9 Nie składał(a) Pan(i) podania ani na studia wyższe ani do szkoły pomaturalnej/policealnej 39,6 3,9 21,6 100,0 N=328 N=335 N=663

Osoby kończące studia wyższe (zarówno I jak i II stopnia) zapytano o to, czy w okresie od pierwszej tury badań złożyły podanie o przyjęcia na nowe studia. Na tak postawione pytanie pozytywnie odpowiedziało 50,1% respondentów z tej grupy. Odpowiedź negatywną wskazało z kolei 49,3% badanych. Odpowiedzi na tak sformułowane pytanie nie udzieliło 0,6% spośród nich. Jak można było tego oczekiwać deklaracje związane z kontynuowaniem nauki powiązane są z poziomem kończonych studiów (χ2(1, N=343) = 48,678 p<0,01, Cp = 0,357). Na kontynuowanie nauki zdecydowanie częściej decydują się respondenci kończący studia I stopnia, niż stopnia II (61,1% wobec 16,0%).

Na ile kierunków starał(a) się Pan(i) dostać Na ile kierunków starał(a) się Pan(i) dostać? Na ile kierunków złożył(a) pan(i) podanie o przyjęcie? Typ szkoły Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem jeden 62,1 34,7 87,5 100,0 56,2 dwa 29,9 31,5 11,9 ,0 25,7 trzy 6,2 21,1 11,6 cztery lub więcej 1,7 12,7 ,6 6,5 N=177 N=308 N=160 N=13 N=658

Niemal wszyscy respondenci starający się o przyjęcie na studia (97,4%) zostali na nie przyjęci. Jedynie 2,6% wskazało, że nie dostało się na jeden ze wskazanych przez siebie kierunków.

Osoby kończące licea, technika oraz szkoły wyższe tak I jak i II stopnia deklarujące podjęcie próby kontynuacji nauki poproszono o wskazanie uczelni, na które składali oni podania. Respondenci mogli wskazać więcej niż jedną uczelnię. Największa część respondentów (30,3%) wskazała w tym kontekście na Uniwersytet Rzeszowski oraz Politechnikę Rzeszowską (25,5%). Na drugim planie znalazła się AGH w Krakowie (12,8%), trzeci plan utworzyły z kolei Uniwersytet Jagielloński (6,2%), Politechnika Krakowska (5,7%), WSPiA w Przemyślu (4,9%) Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (4,6%) oraz WSIiZ w Rzeszowie (4,0%). W czołówce znalazły się wiec największe uczelnie z województwa podkarpackiego oraz największe uczelnie z Krakowa.

Ankietowanych poproszono również o wskazanie uczelni, na które zostali przyjęci. Podobnie jak miało to miejsce w przypadku uczelni preferowanych na czele listy znajdują się dwie największe uczelnie województwa podkarpackiego: Uniwersytet Rzeszowski (25,5%) oraz Politechnika Rzeszowska (24,5%). Rzadziej w tym kontekście wskazywano na AGH w Krakowie (9,7%). Na trzecim planie znalazły się z kolei Politechnika Krakowska (5,0%) WSPiA w Przemyślu (4,7%), WSIiZ w Rzeszowie (4,1%) oraz Uniwersytet Jagielloński (również 4,1%)

Badanych poproszono także o wskazanie uczelni, na której ostatecznie rozpoczęli naukę. Tym razem na pierwszym miejscu znalazła się Politechnika Rzeszowska (21,9%), na drugim zaś Uniwersytet Rzeszowski (19,8%). Na drugim planie znalazła się AGH w Krakowie (7,7%). Plan trzeci utworzyły z kolei WSPiA w Przemyślu (4,6%), WSIiZ w Rzeszowie (3,7%) oraz Uniwersytet Jagielloński, PWSZ w Krośnie i Politechnika Krakowska (po 3,0%).

Przeprowadzone analizy wskazują, że niemal połowa ankietowanych rozpoczęła studia na uczelniach zlokalizowanych Rzeszowie (47,2%). Mniej popularne okazały się krakowskie szkoły wyższe (19,3%), uczelnie zlokalizowane na Podkarpaciu, lecz poza Rzeszowem (17,1%) oraz znajdujące się poza województwem podkarpackim i poza Krakowem (16,4%). Generalnie więc większość ankietowanych rozpoczęła studia w uczelniach zlokalizowanych na terenie województwa Podkarpackiego (64,3%), zaś pozostali (35,7%) poza Podkarpaciem.

Struktura współczynników Funkcja 1a Funkcja 2a Funkcja 3a Motywy socjalno - finansowe ,745* ,617 -,254 Słabe wyniki w nauce ,697* -,219 ,682 Bariery związane z brakiem wsparcia (zwłaszcza finansowego)a ,478* -,150 ,158 Bariera dużej odległościa ,276* ,089 ,130 Dobra opinia o szkole / uczelni -,174 ,873* ,456 Wpływ osób trzecicha -,102 ,107 ,364* Funkcje w środkach ciężkości grupb Inna na Podkarpaciu ,334 -,244 ,004 W Rzeszowie ,188 ,117 -6,512E-5 W Krakowie -,527 -,002 ,009 Inna w Polsce -,265 -,079 -,014 Wartości własne ,102 ,018 ,000 Korelacje kanoniczne ,304 ,132 ,007 Procent wariancji 85,1 14,9 O,o

Generalnie można powiedzieć, iż osoby studiujących poza województwem nie kierują się motywami ekonomicznymi oraz deklarują, że wyniki w nauce nie były dla nich barierą. Z kolei w przypadku zróżnicowania wewnątrz-regionalnego wybór uczelni rzeszowskiej motywowany jest dobrą opinia o szkole uczelni oraz ułatwieniami finansowo-socjalnymi.

Podjęcie studiów na Podkarpaciu vs poza województwem B Błąd standardowy Wald df Istotność Exp(B) Płeć (gr. odniesienia Kobiety) ,270 ,212 1,632 1 ,201 1,311 Typ miejscowości zamieszkania (Wieś) ,596 2 ,742 Miasta do 50 tys. m. ,168 ,235 ,510 ,475 1,183 Miasta powyżej 50 tys. m. ,134 ,266 ,251 ,616 1,143 Wykształcenie ojca (podstawowe lub niższe) 1,161 3 ,762 Zasadnicze zawodowe ,389 ,396 ,965 ,326 1,476 Średnie ,415 ,409 1,033 ,310 1,515 Wyższe ,463 ,468 ,978 ,323 1,589 Wykształcenie matki (podstawowe lub niższe) 3,369 ,338 -,379 ,427 ,789 ,374 ,685 -,649 ,419 2,399 ,121 ,522 -,383 ,473 ,653 ,682 Poziom życia rodziny (Niski) 1,096 ,578 Przeciętny ,123 ,249 ,244 ,622 1,131 Wysoki ,276 ,267 1,069 ,301 1,318 Samoocena jako ucznia / studenta (Poniżej dobrej) 10,398 ,006 Dobra ,278 ,281 ,980 ,322 1,321 Powyżej dobrej ,923 8,152 ,004 2,517 Typ Szkoły (Technikum) 21,108 ,000 Liceum 1,219 ,275 19,650 3,384 Studia I stopnia ,392 ,341 1,320 1,480 Studia II stopnia ,594 ,608 ,436 1,812 Dobra opinia o szkole / uczelni ,042 ,110 ,145 ,704 1,043 Bariery związane z brakiem wsparcia (zwłaszcza finansowego) -,001 ,133 ,991 ,999 Słabe wyniki w nauce -,101 ,131 ,592 ,442 ,904 Bariera dużej odległości -,260 ,102 6,458 ,011 ,771 Wpływ osób trzecich -,045 ,715 ,956 Motywy socjalno - finansowe -,302 ,130 5,375 ,020 ,739 Stała -2,121 ,545 15,121 ,120

Osoby, które planowały w pierwszej turze badań kontynuowanie nauki i wskazały szkołę, w której chciałyby ją kontynuować, a jednocześnie w drugiej turze podjęły w niej naukę, zakwalifikowane zostały jako te, które osiągnęły pełny sukces edukacyjny. Badani, którzy w I turze planowali kontynuowanie nauki i naukę w II turze kontynuują, jednak nie w wybranej szkole (w I turze nie wskazali takiej szkoły, lub wskazali lecz nie kontynuują w niej nauki), zakwalifikowani zostali jako ci, którzy osiągnęli sukces częściowy. Z kolei osoby, które planowały kontynuowanie nauki a w II turze nauki nie kontynuują, zakwalifikowane zostały jako te, które nie osiągnęły sukcesu edukacyjnego.

Praca

Czy aktualnie ma Pan(i) pracę przynoszącą dochód? Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Tak 32,4 32,0 11,1 30,7 51,2 27,4 Nie 67,6 68,0 88,9 69,3 48,8 72,6 100,0 N=111 N=334 N=305 N=261 N=82 N=1093

Spośród 19 zmiennych jedynie 3 okazały się być powiązane z prawdopodobieństwem otrzymania pracy po ukończeniu nauki szkolnej. Były to: typ szkoły, posiadanie doświadczenia w pracy zawodowej oraz przekonania o występowaniu pozytywnego powiązania między wynikami nauki o szansami na sukces w pracy zawodowej.

Wyraźnie mniejsze prawdopodobieństwo tego typu wystąpiło w przypadku uczniów liceów ogólnokształcących niż osób kończących jakikolwiek inny typ szkoły. Większe prawdopodobieństwo podjęcia pracy cechuje osoby posiadające już jakieś doświadczenia zawodowe. Prawdopodobieństwo takie maleje jednocześnie wraz ze wzrostem natężenia przekonania, że sukcesy szkolne są dodatnio powiązane z sukcesem zawodowym

Jaka to jest forma pracy? Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Staż 35,3 42,0 25,0 33,3 50,0 38,1 Umowa o pracę 41,2 46,0 12,5 30,8 36,4 Umowa zlecenie lub dzieło 14,7 7,0 46,9 25,6 4,8 17,1 Pracuję bez umowy 8,8 4,0 15,6 10,3 7,7 Samozatrudnienie / prowadzenie własnej działalności gospodarczej ,0 1,0 2,4 ,7 100 N=34 N=100 N=32 N=78 N=42 N=286

Czy Pana/i praca jest zgodna z ukończonym kierunkiem studiów? Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Tak 36,1 43,3 ,0 35,9 59,5 42,7 Nie, ale wymaga podobnych kwalifikacji 13,9 13,5 17,9 19,0 15,8 Nie, wymaga zupełnie innej wiedzy i umiejętności 50,0 37,5 28,2 14,3 32,7 W tej pracy nie jest ważne jakie mam wykształcenie 5,8 7,1 8,8 100,0 N=36 N=104 N=0 N=78 N=42 N=260

Czy Pana/i praca jest zgodna z ukończonym kierunkiem studiów? Jaka to jest forma pracy? Staż Umowa o pracę Umowa zlecenie lub dzieło Pracuję bez umowy Samozatrudnienie Ogółem Tak 56,0 43,0 11,8 35,3 100,0 43,9 Nie, ale wymaga podobnych kwalifikacji 19,0 12,0 20,6 17,6 ,0 16,2 Nie, wymaga zupełnie innej wiedzy i umiejętności 21,0 39,0 41,2 29,4 31,2 W tej pracy nie jest ważne jakie mam wykształcenie 4,0 6,0 26,5 8,7 N=100 N=34 N=17 N=2 N=253

Większość respondentów (53,8%) zadeklarowało zarobki do 1000 zł na rękę. Dochody w od 1000 zł do 1500 zł zadeklarowało 20,4%. Z kolei na uzyskiwanie zarobków od 1501 do 2000 zł wskazało 2,7% respondentów, zaś powyżej 2000 zł 3,7%.

Brak statystycznie istotnych różnic Obecne zarobki Typ szkoły Ogółem ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite do 1000 zł 58,1% 60,2% 89,7% 72,2% 65,5% 66,8% od 1001 zł do 1500 zł 32,3% 30,6% 6,9% 22,2% 24,1% 25,3% od 1501 zł do 2000 zł 6,5% 4,1% 3,4% 1,9% 3,3% powyżej 2000 zł 3,2% 5,1% 3,7% 10,3% 4,6% 100,0% Brak statystycznie istotnych różnic

Brak statystycznie istotnych różnic Obecne zarobki Jaka jest dolna granica miesięcznej pensji netto (do ręki), za którą zgodziłby się Pani/Pan podjąć pracę po studiach? Ogółem do 1000 zł od 1001 zł do 1500 zł od 1501 zł do 2000 zł powyżej 2000 zł 66,7% 70,6% 62,2% 57,1% 67,1% 25,8% 24,8% 26,7% 28,6% 25,6% 4,5% 4,4% 7,1% 2,6% 3,0% 4,6% 6,7% 4,7% 100,0% Brak statystycznie istotnych różnic

Spośród zmiennych niezależnych jedynie dwie w sposób statystycznie istotny powiązane są z uzyskiwanymi dochodami: oczekiwania z wysokością pensji optymalnej oraz forma wykonywanej pracy.

Osoby wykonujące pracę w oparciu o staż mają znacznie mniejsze prawdopodobieństwo uzyskania dochodów powyżej 1000 zł niż ankietowani pracujący w oparciu o inne formy umów. Zauważyć można także, iż w stosunku do osób posiadających niski poziom oczekiwań wobec wysokości pensji optymalnej (tj. nie oczekujących więcej niż 1000 zł w pierwszej pracy) osoby posiadające wyższe aspiracje finansowe mają mniejsze prawdopodobieństwo uzyskania lepszych zarobków.

W jaki sposób znalazł(a) Pan(i)i tę pracę W jaki sposób znalazł(a) Pan(i)i tę pracę? Proszę wskazać jeden, najważniejszy sposób N % Rodzina pomogła mi załatwić tę pracę 17 5,7 Skorzystałem/am z oferty powiatowego urzędu pracy 39 13,0 Poprzez prywatne biuro pośrednictwa pracy 6 2,0 Odpowiedziałem/am na ogłoszenie 38 12,7 Zamieściłem/am ogłoszenie 7 2,3 Zgłosiłem/am się bezpośrednio do pracodawcy 69 23,1 Pomogli mi koledzy / znajomi 78 26,1 Zorganizowałem/am własne miejsce pracy 2 ,7 Pomogła mi moja uczelnia/szkoła 3 1,0 Inny sposób Brak danych 34 11,4 Ogółem 299 100,0

Badanych, którzy planowali podjęcie pracy i ją podjęli w zawodach zgodnie z uzyskanym wykształceniem, zakwalifikowano jako tych, którzy osiągnęli pełny sukces zawodowy. Z kolei osoby, które planowały podjęcie pracy i w trakcie II tury pracę wykonywały, jednak nie wykorzystywały uzyskanych w trakcie edukacji umiejętności i kwalifikacji, zakwalifikowano jako osoby, które osiągnęły częściowy sukces zawodowy. Respondenci, którzy planowali podjęcie pracy, lecz pracy w trakcie II tury badań nie mieli zakwalifikowani zostali jako ci, którzy sukcesu zawodowego nie osiągnęli.

Model składający się z 19 zmiennych wyjaśniał łącznie 25,4% wariancji zmiennej zależnej. Statystycznie istotny wpływ odnotowano w przypadku czterech zmiennych niezależnych: poziomu życia rodziny, typu szkoły, dobrej opinii o kończonej szkole jako motywu jej wyboru oraz motywów socjalno-finansowych.

Im wyższy poziom życia rodziny, tym większe prawdopodobieństwo osiągnięcia sukcesu zawodowego. Większe jest ono wśród uczniów kończących studia jednolite magisterskie lub II stopnia oraz zasadnicze szkoły zawodowe niż licea, studia licencjackie czy technika. Szansa na sukces zawodowy rośnie, im częściej motywem wyboru kończonej szkoły jest motyw dobrej opinii o szkole. Maleje zaś im częściej motywem tym są motywy socjalno-finansowe.

Bezrobocie

Czy po ukończeniu szkoły był Pan(i) zarejestrowany(a) w powiatowym urzędzie pracy? Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Tak 57,7 60,1 14,9 27,6 50,6 38,8 Nie 42,3 39,9 85,1 72,4 49,4 61,2 100,0 N=111 N=331 N=303 N=257 N=81 N=1083

68,8 25,5 38,8 31,3 61,3 31,2 74,5 61,2 38,7 Plany na przyszłość Nauka Czy po ukończeniu szkoły był Pan(i) zarejestrowany(a) w powiatowym urzędzie pracy? Plany na przyszłość Nauka Praca w kraju Praca za granicą Coś innego Ogółem Nie 68,8 25,5 38,8 31,3 61,3 Tak 31,2 74,5 61,2 38,7 100 N=873 N=141 N=49 N=16 N=1079

N % Możliwość skorzystania ze stażu 169 40,2 Uzyskanie ubezpieczenia zdrowotnego 166 39,5 Możliwość skorzystania z pośrednictwa pracy 59 14,0 Możliwość skorzystania ze szkoleń 16 3,8 Możliwość skorzystania z poradnictwa zawodowego oraz informacji zawodowej 5 1,2 Możliwość uzyskania dofinansowania dla rozpoczęcia działalności gospodarczej 2 ,5 brak danych Inne 1 ,2 Ogółem 420 100,0

Oferowane przez PUP formy przeciwdziałania bezrobociu wykorzystywane przez respondentówa % Z żadnej 234 55,7% Staże, przygotowanie zawodowe 118 28,1% Pośrednictwo pracy (w kraju) 46 11,0% Kursy, szkolenia 33 7,9% Poradnictwo zawodowe 17 4,0% Zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia 8 1,9% Stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki 5 1,2% Klub pracy Poradnictwo prawne 4 1,0% Giełdy Pracy 3 ,7% Pośrednictwo pracy (za granicą) 1 ,2% Prace interwencyjne Środki na podjęcie działalności gospodarczej ,0% Dodatek aktywizacyjny Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem lub dziećmi Refundacja kosztów wynagrodzenia dla absolwentów Jednorazowa refundacja pracodawcy składek na ubezpieczenie Brak danych Ogółem 420 100,0%

Zarejestrowanie w PUP w momencie II tury badań Typ szkoły ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Ogółem Tak 48,6 40,0 8,6 19,1 41,5 26,8 Nie 51,4 60,0 91,4 80,9 58,5 73,2 100,0 N=111 N=355 N=348 N=262 N=82 N=1158

Zamiast podsumowania

Obecny status Typ szkoły Ogółem ZSZ Technikum Liceum Szkoła wyższa - I stopień Szkoła wyższa - II stopień i jednolite Uczę się 27,0 39,3 86,2 62,3 13,9 55,5 Pracuję 21,6 18,9 2,4 12,1 38,0 14,1 Uczę się oraz pracuję (pracuję i uczę się) 9,9 13,4 8,0 16,3 16,5 12,3 Pozostaję bez pracy 41,4 26,8 2,1 7,8 30,4 16,8 Inne 1,5 1,2 1,6 1,3 100,0

Paweł Grygiel Grzegorz Humenny